Kitab Elxan muellim indd

Ermənistanın Azərbaycana qarşı silahlı təcavüzü və işğalın ağır nəticələri
91
www.elkhan-suleymanov.az
işğal  edilmiş  ərazilərdə  təbii  sərvətlərin  talan  edilməsi,  təbii 
landşaftın,  nadir  bitki  və  heyvanlar  aləminin  məhv  edilməsi 
və  ətraf  mühitin  ekoloji  tarazlığının  pozulması  nəticəsində 
Azərbaycana  2011-ci  ilədək  40,15  milyard  (qırx  milyard  yüz 
əlli milyon) ABŞ dollarından (31,72 mlrd. AzN) artıq məbləğdə 
ziyan dəymişdir [55].
Nəhayət, Ermənistanın silahlı təcavüzü və işğalı nəticəsində 
Azərbaycana vurulmuş birbaşa sosial-iqtisadi zərərin 300 mil-
yard ABŞ  dollarından,  ölkənin  1995-2010-cu  illər  ərzində  itir-
diyi  mənfəətin  86,702  milyard ABŞ  dollarından,  işğal  edilmiş 
ərazilərdə Ermənistanın həyata keçirdiyi etnik təmizləmə siya-
səti nəticəsində ölkədə yaranmış fövqəladə humanitar vəziyyətin 
aradan  qaldırılması  məqsədilə  qaçqın  və  məcburi  köçkünlər 
üçün sərf edilmiş xərclərin 4,684 milyard ABŞ dollarından, iş-
ğal altında olan ərazilərdə Azərbaycanın təbii sərvətlərinin da-
ğıdılaraq talan edilməsi və ətraf mühitin ekologiyasına vurulan 
zərərin  40,15  milyard  ABŞ  dollarından  artıq  olmasını  nəzərə 
alaraq, Azərbaycana dəymiş maddi zərərin ümumi miqdarını 
müəyyənləşdirdikdə görürük ki, onun məbləği çox böyükdür 
və 2011-ci ilin əvvəllərinə olan məlumatlara əsasən 431,536 mil-
yard (dörd yüz otuz bir milyard beş yüz otuz altı milyon) ABŞ 
dolları təşkil edir.
Eyni  zamanda  qeyd  etmək  lazımdır  ki,  göstərilən  məbləğ 
özündə işğal nəticəsində Azərbaycana vurulmuş maddi zərərin 
tam  miqdarını  əks  etdirmir.  Belə  ki,  1995-2010-cu  illər  üzrə 
Azərbaycanın itirmiş olduğu mənfəətin məbləği hesablanarkən 
bu  illər  ərzində  ABŞ  dollarının  dünya  bazarında  inflyasiyası 
nəzərə alınmamışdır. Bundan əlavə, işğal altında olan ərazilərdə 
təbii sərvətlərə və ətraf mühitin ekologiyasına vurulan zərərin 
miqdarı Azərbaycan tərəfində olan rəsmi məlumatlar əsasında 
hesablanmışdır  və  şübhəsiz  ki,  bu  məlumatlar  işğalçı  tərəfin 
dünya  ictimaiyyətindən  gizli  saxladığı  cinayətkar  əməllər 
nəticəsində  formalaşmış  zərəri  bütövlüklə  özündə  əks  et-
dirmir.  Üçüncü  bir  tərəfdən,  münaqişə  həll  edilməyincə  və 
Azərbaycan  işğal  edilmiş  ərazilərdə  öz  dövlət  müstəqilliyini 

---