Kitabın adı: Aqrar sahədə mülki müdafiə

İzafi təzyiq (P
f
) - yaranmış maksimal təzyiq (P
max
) ilə zərbə 
dalğasından  əvvəlki  normal  atmosfer  təzyiqinin  (R
A
)  fərqinə 

---

 
48 
bərabərdir (şək. 14): 
s=3401+0,008383 -P
f
, m/san.        
     (1) 
 
burada q - nüvə silahının gücü, kt (Mt); 
R - nüvə partlayışı mərkəzindən olan məsafədir, m. 
İzafi təzyiq hər kvadrat santimetrə düşən kiloqeam – qüvvə 
(kqq/sm
2
)  ilə  ifadə  edilir.  Izafi  təzyiq  həmçinin  (N/m
2
)  və  Pa 
ilə ölçülür. 
1 N/m
2
=1 Pa 
         1 kPa

0,01 kqq/sm
2
. 
 
Zərbə  dalğasının  zədələyici  təsirini  xarakterizə  edən  əsas 
parametrlər aşağıdakı düsturlarla hesablanır: 
1)
 
yerüstü partlayış zamanı: 
  
= 
, kPa             (2) 
 
 
2) havada partlayış zamanı  
                      (3) 
 
 
3) su altında partlayış zamanı: 
   (4) 
Zərbə dalğasının zədələyici təsiri sursatın gücündən, partla-
yışın  növündən  və  partlayış  mərkəzindən  (episentrədək)  olan 
məsafədən, yerin relyefindən və s. asılı olur. Məsələn, 20 kilo-
tonluq (kt) nüvə zərbə dalğası 1 km məsafəyə 2 saniyə, 2 km-ə 

---

 
49 
5 saniyə, 3 km məsafəyə 8 saniyə ərzində çatır; 3 meqatonluq