Kitob to’g’risida

5-qism 
Forexning ishlash vaqti Savdo sesiyalari. 
Forexning ish vaqti kun bo’yi davom etadi. Dunyoning 4 ta qit’asi Forex 
bozorini olib boradi. Birinchi Avstraliya sesiyasi bozorni ochib beradi. 
Chunki kunchiqar mamlakat bu Avstraliya mamlakatidir, ikkinchi Yaponiya
mamlakati, uchinchi Yevropa qitasi va to’rtinchi Amerika qo’shma shtatlari 
qitasi yakunlab beradi. Kuning oxiriga kelib yana shu hol davom etadi. 
Rasm- 5.1 bu yerda savdo sesiyasi ko’rsatib berilgan bu faqat qishki vaqt 
bilan chunki boshqa mamlakatda Grinvich vaqti yozgi vaqt bilan qishki vaqt 
1 soatga o’zgaradi. 

---

22 
Rasm- 5.1 
Albatta bu O’zbekiston vaqti bilan ko’rsatilgan lekin bu qishki vaqt 
sanaladi, yozgi vaqt esa 1 soatga qisqartiriladi. Agarda Qishki payt 3.00 da 
Avstraliyaning Sidney shahri bozorni ochib bersa yozgi payt esa 2.00 da 
ochib beradi ya’ni yozgi payt qishki payt nisbattan 1 soat barvaqt ochib 
beradi. Boshqa sesiyalar ham Amerika, Yevropa, Yaponiya ham xuddi 
shunday bajaradi. Rasm – 5.1 teppa qismdagi belgi bu hozirgi vaqt sanaladi. 
Biz hozirgi vaqtda Yevropa qitasida soat 16.13 turibmiz qaysi sesiya o’z 
ishini tugatsa boshqa qit’a esa ishni davom ettiradi. 
Savdo jarayonida Yevropa London sesiyasi va Amerika Nyu York 
sesiyasi trendning o’zgarishi kuchli kutiladi. Chunki bu paytda Yevropa 
sesiyasi Banklar va shartnomalar bilan ishlasa, ko’p mablag’, investorlar, 
treyderlar, Savdogar Banklar, Markaziy Banklar mablag’larni 
ayriboshlaydilar. Eng ko’p aylanma mablag’ aynan shu sesiyada bo’ladi. 
Amerika sesiyasida esa faqatgina yangiliklar bilan trendni o’zgartirishi yoki 
kuchliligi bilan tendensiyani olib boradi. Mana shu ikki sesiya bozorning 
o’zgarishi kuchliligiga sabab bo’ladi. Avstraliya va Osiyo qit’asi esa sekin 
yotuvchi sesiya sanaladi. Bu paytda bozorning o’zgarishi juda ham 
sekinlashadi va odatda bu payt savdolashib bo’lmaydi. Osiyo qitasi esa 
ba’zan bozorga ta’sir o’tkazishi mumkin chunki bu paytda NZD ( Yangi 
Zenlandiya dollari), JPY ( Yaponiya Iyenasi), va ba’zan Xitoydagi yangilik 
ham Osiyo sesiyasida bozorda ta’sirini o’tkazishi mumkin. Nega Xitoy ta’sir 
o’tkazadi va bu asosiy valyutalar birligiga kirmaydiku degan savol tug’ilishi 
mumkin. Chunki Xitoyda eng ko’p export tovarlar va ishlab chiqarish yo’lga 
qo’yilgan shu uchun Xitoyda chiqadigan yangilik bozorda kam bo’lsada 
ta’sir o’tkazishi mumkin. Qaysi sesiya boshlamasin o’rtalarida bozor sekin 
ishlaydi chunki bu payta Tushlik payti ( Lunch) boshlanadi. 
Ko’p hollarda sesiyalarga qarab trendning jarayonini belgilash mumkin. 
Ko’p hollarda kunning boshlanishiga qarab tendensiyaning jarayoni davom 
etadi. Bu degani Avstraliya sesiyasi kunni boshlab bersa, boshqa sesiyalar 
ham shu jarayonni takrorlashadi. Masalan yangi kun boshlandi Avstraliya 

---

23 
sesiyasi ochildi, trend pasga qarab ketyapti, boshqa sesiyalar esa shunga 
qarab pasga ketish ehtimoli baland sanaladi. Lekin bu fikr ba’zan qarshi 
ishlash ehtimoli ham bor. Kun boshlansa trend pasga ketsa, Yaponiya 
sesiyasida salgina yuqoriroqda ketadida Yevropa sesiyasida pasga tushib 
ketadi va Amerika sesiyasi ochilganda esa Yevropa sesiyasidan, Yaponiya 
sesiyasidan ham oshib ketadi.
Rasm- 5.2 
Rasm- 5.2 qarasak kunning boshlanishida trend salgina teppaga ketgan. 
Yevropa sesiyasi ochilganidan keyin narxning kuchli borishini kutib 
turibmiz. Birgina Yevropa sesiyasida narx 335 punkt tushib ketgan. Albatta 
Amerika sesyasi orqali. Amerika sesiyasi ochilishi bilan saligina bozor 
to’xtagan keyin esa trendning yo’nalishi yana pasga qarab ketgan. Yevropa 
sesiyasi esa tugashi bilan trendning kuchi sekinlashishini kuzatyapmiz. 
Haqiqatdan ham Yevropa va Amerika sesiyasi kuchli trendning o’zgarishi 
yaqqol ko’rsatyapti.

---

24 
Rasm- 5.2 
Rasm- 5.2 trendning yo’nalishi har xil sanalyapti. Kunning 
boshlanishida Avstraliya sesiyasida trend teppaga ko’tarilgan. 2 soatdan 
keyin esa Yaponiya sesiyasi boshlanganidan so’ng trend pasga ketgan 
trendning kuchi o’rtacha. Keyinchalik trend teppaga ketganda, Yevroppa 
sesiyasiga kelib trend o’zgarmas bo’lib turgan. Amerika sesiyasida kelib 
trendning kuchli pasga tushishini kuzatib turibmiz va Yevropa sesiyasi 
tugashi bilan trend o’zgarmas bo’lib turibti. Agarda shu bir kunni olsak 
trendning jarayoni tshunarsiz darajada borgan. Bir kunning ichida trend
pasga ketgan. Lekin har bir sesiyada trendning o’zgarishi insonni qaysi bir 
yo’nalishga olib borishini aytib berish juda mushkul sanaladi bunday 
vaziyatda.Umumiy qilib aytganda shu kunning ichida sesiyaning boshlanishi 
teppadan va To’rtinchi sesiyaning yopilishi ochilishiga nisbattan pasga 
yopilgan. Lekin shu kunning ichida tendensiya kun o’rtasiga kun 
ochilishidan teppaga qarab ketgan va keyingi yarim kunga esa qaytib pasga 
tushgan, kunning tugashi esa kunning ochilishiga nisbattan pasga yopilgan. 
Shuning uchun qaysi kunni biz olmaylik har xil vaziyat bo’ladi lekin kunlik 
grafikni olsak trendning yo’nalishi qaysi tomonga ketayotgan bo’lsa keyingi 
kunlar ham shu tomonga borishi kerak. Kunlarning oralaridagi tendensiya 
esa yangiliklar yoki boshqa bir talab va taklif orqali tendensiya har xil 
tomonda ketishi mumkin. 

---

25 
Rasm- 5.3 
Bunday holat juda noyob sanaladi. Rasm 5.3 aldamchi tendensiyani 
ko’rib turibmiz. Har doimgiday kunning boshlanishi trendning kuchi juda 
past bo’lyapti. Yevropa sesiyasiga kelib Trendning o’zgarishi juda ham 
kuchli teppaga borgan. Amerika sesiyasiga kelib esa trendning kuchi juda 
kuchli pasga tushib ketgan. Kunning boshlanishi teppaga qarab ketgan va 
kunning tugashi esa pasga ketgan bunday holda kunning boshlanishidan to 
tugaganicha o’zgarish 15-20 pukt. Lekin bu kunga bozor maksimal 200 
punkt ko’tarilgan tushishi esa 30 punkt, bozorning ochilishidan hisoblasak. 
Bunday trendning o’zgarishi albatta Fundamental analizlar ta’sirida ro’y 
beradi. Bunday yangilik, davlatning banklar aro prizidentning so’zlari ta’siri 
ostida trending kuchi aniqlanadi. 

---

26 
Rasm- 5.4 
Rasm- 5.3 tshunarsiz narxning jarayoni, Rasm- 5.4 isbotlab beradi. 
Rasm-5.3 holat, Rasm 5.4 yangilik ta’siri ostida vujudga kelgan. Aslida 
bunday yangilik ya’ni davlatning, bankning prezidentlarning so’zlari ostida 
ro’y beradiga trend jarayoni tshunarsiz darajada ketish ehtimolligi baland 
sanaladi.
Savdo sesiyalar ularning ishlash jarayoni va trendga ta’siri faqatgina 
fundamental yangiliklar ta’siri ostida vujudga kelmaydi. Asosan Banklar aro 
spot kantarktlari, bozorda talab va taklifning borishi va davlat ham o’z 
valyuta qiymatini boshqarishi uchun valutalar narxlari o’zgarishiga olib 
keladi. Kuchli o’zgarishlardan biri bu davlatning iqtisodiy ahvoli tanglashsa 
shunda narxning o’zgarishi juda kuchli sanaladi. 2008 yilda Jahon Moliya 
bozorida, valyuta, aksiya, fyuchers kontarktlari, davlatning qimmatbaho 
qog’ozlari 60% ga tushib ketdi. Bu jarayon 5-8 oyda davom etdi. Bu albatta 
juda ham yomon davlatning iqtisodiy ahvoliga. Aslida davlatning iqtisodiy 
ahvolining yaxshilanishi 5-8 yilda yaxshi o’zgarish kutiladi. Lekin Jahon 
Moliya Inqiroziga esa bu 5-8 oy hattoki 1 yilga olib ketadi. Masalan 
GBPUSD parasini olaylik. Rasm- 5.5 GBPUSD parasida 2001 yil iyunning 
boshlarida bu para 1.3671 baholangan edi. Oradan 7 yil o’tgach 2008 yil 
iyunning boshlarida 1 Funt sterlingda 2 Aqsh dollariga teng edi. Jahon 
Moliya inqirozi ostida 7 oyni ichida qaytib 1.3500 tushib ketdi. 7 yil qiynalib 
chiqgan narx 7 oyda qaytib shu narxga tushishi hech kimning xayoliga 
kelmagan edi. Shu uchun Jahon Moliyaviy Inqiroz bu boshqarib bo’lmas 
darajada narxni teppa yoki pasga juda kuchli olib boradi.

---

27 
Rasm- 5.5 
Shunday ekan biz siz bilan aziz o’quvchi Tarixdagi bo’lgan voqealarni 
birma bir keltirib ko’rsatdik men o’ylaymanki Tarixda bo’lib o’tgan voqea 
Kelajakda albatta o’z yuzini namoyon etadi. Chunki biz siz bilan texnik 
analizimizda trend kanallarni yoki boshqa bir indikatrolar ishlatishda xuddi 
tarixda bo’lib o’tgani kabi kelajakda ham shunday analiz qilamiz bozorni.