Klassik siyasiy ekonomika

Klassik siyasiy ekonomika

Bekmuratov Berdaq

Ekonomikalıq tu`siniklerdi, onın` nızam-qag`ıydaların, xojalıqtı na`tiyjeli ju`rgiziw sırların, o`nimli 

• Ekonomikalıq tu`siniklerdi, onın` nızam-qag`ıydaların, xojalıqtı na`tiyjeli ju`rgiziw sırların, o`nimli 
• miynet etiwdin` jolların ha`m usılların ekonomikalıq teoriya pa`ni u`yretedi. Pa`nnin` tiykarg`ı ha`m baslı 
• maqseti student jaslardı ekonomikalıq pikirlewge u`yre-tiw,nızam-qag`ıydalar menen xojalıqtı n`atiyjeli 
• ju`rgiziwge ha`m miynetti qa`dirlewge shaqırıw, sonday-aq insang`a ekonomikalıq ta`rbiya beriwden 
• ibarat.

I - BO`LIM. Ekonomikanın` ulıwmalıq tiykarları 

• I - BO`LIM. Ekonomikanın` ulıwmalıq tiykarları 
•   
• Bul bo`limde adamzat ja`miyetinin` rawajlanıwının` tiykarı bolg`an ekonomika tu`sinigi, onın` 
• aldında turg`an wazıypaları, ekonomikalıq bilimlerdin` qa`liplesiwi ha`m rawajlanıw basqıshları, 
• ekonomikalıq teoriya pa`ninin` predmeti, ekonomikalıq protsesslerdi ilimiy biliwdin` tiykarg`ı metodları, 
• ekonomikalıq teoriyanın` ilim sıpatında atqaratug`ın wazıypaları, ekonomikalıq kategoriyalar ha`m 

nızamlar, sotsial-ekonomikalıq mu`ta`jlikler, olardın` du`zilisi, mu`ta`jliklerdin` o`sip barıw nızamı, 

• nızamlar, sotsial-ekonomikalıq mu`ta`jlikler, olardın` du`zilisi, mu`ta`jliklerdin` o`sip barıw nızamı, 
• ekonomikalıq xızmet,onın` differentsiatsiyası ha`m integratsiyası, o`ndiris protsessinin` ekonomikalıq 
• mazmunı ha`m onın` tiykarg`ı faktorları, ja`miyetlik xojalıqtı ju`rgiziw formaları` natural ha`m tovar 
• o`ndirisi,olardın` xarakterli belgileri, tovar ha`m onın` qa`siyetleri, puldın` payda bolıwı, ma`nisi ha`m 
• wazıypaları, ekonomikalıq o`siw tu`sinigi, onın` faktorları ha`m tu`rleri, ekonomikadag`ı tsikllı 

Ekonomikalıq teoriyanın` pa`n sıpatında qa`liplesiwi 

• Ekonomikalıq teoriyanın` pa`n sıpatında qa`liplesiwi 
• Ideyalıq ag`ımlar,  mektepler atı  Tiykarın salıwshılar  (ta`repdarları)  Ideyaları (ko`z-qarasları)  “Merkantilizm” (ital.merkante-sawdager)
• T.Men (1571-1641),
• A.Monkret en (1575-
• 1621), 
• G.Skaruffi (1519-1584), 
• D.Yum (1711-1776) 
• Ja`miyetlik baylıqtın` deregi sawda-da, 
• tiykarınan sırtqı sawdada – aylanıs protsessinde 
• payda boladı, ko`beyedi,sawdada ba`nt bolg`an 
• miynet o`nimli miynet, basqa tarawdag`ı 
• miynetlerdi o`nimsiz dep tu`sindiredi.

“Fiziokratlar” (grek. phisis – ta`biyat; kratos–

• “Fiziokratlar” (grek. phisis – ta`biyat; kratos–
• ku`sh,u`stemlik ) 
• F. Kene (1694-1774),
• A. Tyurgo (1727-1781) 
• Baylıq awıl xojalıg`ında do`retiledi ha`m 
• ko`beyedi, degen ideyanı alg`a su`rgen

Klassik siyasiy ekonomiya 

• Klassik siyasiy ekonomiya 
• A. Smit (1723-1790), 
• D. Rikardo (1772-1823), 
• U. Petti (1623-1686) 
• Baylıq tek awıl xojalıg`ında emes, sanaat, 
• transport,qurılıs ha`m basqa xızmet ko`rsetiw 
• tarawlarında da do`retiletug`ınlıg`ın da`liyillep 
• ber-gen ha`m ha`r qanday baylıqtın` anası – 
• jer,atası – miynet, degen qatan` ilimiy juwmaqqa 
• kelgen. Olardın` u`l-ken jetiskenligi miynet qunı 
• teoriyasının` tiykarın salıwı bolıp tabıladı

Marjinalizm” 

• Marjinalizm” 
• (fran. marginal– 
• aqırg`ı,qosılg`an) 
• K. Menger (1840-1920),
• F. Vizer (1851-1926), 
• Bem-Baverk (1851-1914) 
• Olar ta`repinen qosılg`an tovar payda-lıg`ının`, 
• qosılg`an miynet yaki resurs o`nimdarlıg`ının` 
• pa`seyip barıw nıza-mı degen ideyalar islep 
• shıg`ılg`an.
• Ha`zirgi zaman ekono-
• mikalıq teoriyası-nın` 
• tiykarg`ı bag`dar-ları`

neoklassik

• neoklassik
•  (grek. neos - jan`a) 
•  
• A.Marshall (1842-1924), 
• L. Val ras (1834-1910) 
• Ekonomikalıq protsesslerdin` funk-tsional 
• baylanısı ha`m funktsional salıstırmaların islep 
• shıg`ıwg`a ha`reket etken, bazar 
• ten`salmaqlıg`ın ha`m bahasın anıqlawshı 
• faktorlar talap ha`m usınıstan ibarat dep 
• qarag`an.