Koeffitsiyentini

1. Mehnatga qobiliyatli yoshdagi aholi 3054 3067
2. Ishlayotgan nafaqa yoshidagilar va
16 yoshgacha bo‘lgan o'smirlar. 294 301
^{3. Iqtisodiyotda ish bilan band bolganlar 3331} 3346 shu jumladan;
^{a) sanoatda} 1450 1456
b) qishloq xo'jaligida 530 533
d) o‘rmon xo'jaligida 163 163
^{e) qurilishda} 202 203
^{f) savdo, transport, aloqa va boshqa tarmoqlarda 146} 148
g) sog‘liqni saqlash sohasida 201 202
h) ta’lim va madaniyat sohasida 280 282
^{i) ilm-fan sohasida 107} 109
4. O'qiyotgan 16 yoshdan kattalar 252 250
^{5. Uy xo‘jaligida band bo'lganlar 5} 6
Hisoblang:
1) mehnat resurslari va iqtisodiyotda band bo'lganlar sonining yil davomidagi o‘zgarishini;
2) iqtisodiyotda band boMganlar va mehnat resurslarining o‘rtacha yillik sonini va strukturasini.
12-masala. Tuman aholisining yoshi bo'yicha quyidagi shartli ma’lumotlar keltirilgan:
Aholi soni, (ming kishi)
Yosh
1.01.«N»-y. 1.01.«N+l»-y.
^{—Mehnatga qobiliyatli yoshgacha bo'lgan} 50,6 ^56,4
aholi (0—15 yosh)
—Mehnatga qobiliyatli yoshdagi aholi
(erkaklar 16—59 yosh, ayollar 16—54 yosh) 79,2 92,3
^{-Mehnatga qobiliyatli yoshdan o'tgan aholi} 32,9 ^38,8
jami 162,7 187,5


170


Har bir yil uchun hisoblang:
1) alohida yosh guruhlari bo'yicha aholi salmog‘ini;
2) mehnatga qobiliyatli yoshdagi aholining demografik yuklamasini tavsiflovchi koeffitsiyentlami;
a) mehnatga qobiliyatli yoshgacha bo'lgan aholi bo'yicha;
b) nafaqa yoshidagilar bo'yicha;
d) jami mehnatga qobiliyatsiz yoshdagilar bo'yicha.
13-masala. Hududda mehnat resuislarining soni quyidagicha bo'lgan (ming kishi)
1.01. «N»-y. - 560,4; 1.04. «N»-y. - 576,5; 1.07. «N»-y. - 592,0;
1.10. «N»-y. - 604,8
1.01. «N + l»-y - 624,7.
Hudud mehnat resurslarining o'rtacha yillik sonini hisoblang.
14-masala. Zavodda ishchi va xodimlarning yil davomidagi soni va harakati haqida quyidagi ma’lumotlar berilgan (kishi hisobida):


_{Ko‘rsatkichlar} Xodimlar Ishchilar
Joriy yil boshida ro‘yxatdagilar soni 120 ²⁸⁵⁰ Ishga qabul qilinganlar soni jami shu jumladan: ^{14 90}
—tashqaridan qabul qilingan ^{10 76}
—zavod ichida bir lavozimdan boshqasiga qabul
qilingan ^{4 14}
Ishdan bo‘shatilganlar ^{12 52}
- jami shu jumladan:
—mehnat imtizomini buzganligi sababli 2 ⁸
—o‘z xohishiga binoan ^{3 20}
—boshqa sabablaiga ko‘ra ^{3 10}
Yil davomida doimiy ishlaganlar ^{1150 2740}


Alohida ishchilar va xodimlar bo'yicha quyidagi ko'rsatkichlar hisoblansin:
1) ro'yxatdagi o'rtacha soni;
2) ishga qabul qilishning umumiy, tashqi va ichki aylanmasi koeffi­ tsiyentlari;
3) ishdan bo'shatishning umumiy koeffitsiyenti;
4) qo'nimsizlik koeffitsiyenti;
5) doimiylik koeffitsiyenti;
6) ish kuchini qoplash koeffitsiyenti.
15-masala. Korxona xodimlarining ro'yxatdagi soni haqida oktabr oyi uchun quyidagi ma’lumotlar mavjud: 1.10—8.10—420 kishi; 9.10—


171




14.10-439 kishi; 15.10-25.10 - 444 kishi; 26.10-31.10-456 kishi.
Shuningdek, xodimlarning ro‘yxatdagi о‘rtacha soni noyabr oyida 462 kishini, dekabr oyida 474 kishini tashkil etgan.
Korxona xodimlarining ro‘yxatdagi o‘rtacha sonini oktabr oyi va IV chorak uchun hisoblang.
16-masala. Korxona bo‘yicha quyidagi ma’lumotlar berilgan:


^{T/r ko'rsatkichlar} Baas yil Joriy yil
_1. Tovar mahsuloti, taqqoslama baholarda,
_mln.so'm ²³⁸⁵⁶⁴ 254209
^2. Ishchilaming о‘rtacha ro'yxatdagi soni, kishi 2300 2180
_3. Yil davomida ishchilar tomonidan ishlangan
kishiAunlari ^{552000 501400}
_4. Yil davomida ishchilar tomonidan ishlangan
kishi/soatlari ^{3974000 3910920}
Har bir yil bo‘yicha ishchilaming o‘rtacha soatlik, kunlik va o‘rtacha yillik ishlab chiqargan mahsulotlari hajmini hamda ularning dinamikasini hisoblang.
17-masala. Bir turdagi mahsulot ishlab chiqaruvchi korxonalar bo'yicha quyidagi ma’lumotlar berilgan:


^{1 chorak} 2 chorak


Korxonalar ^{Ishlab Sarflangan Ishlab Sarflangan chiqarilgan} chiqarilgan
buyumlar, ^{ish vaqti,} buyumlar, ^{ish vaqti,} _dona kishi-soat _dona kishi-soat
^{1 25000 5000} 42000 ^{7000
2 50000} 5000 55000 5000


Hisoblang:
1) har bir chorakda alohida korxonalar va ikkala korxona bo‘yicha mehnat unumdorligining darajalarini;
2) har bir korxona bo‘yicha mehnat unumdorligining alohida indekslarini;
3) mehnat unumdorligining umumiy(o‘zgaruvchan va o‘zgarmas tarkibli hamda struktura siljish) indekslarini.
18-masala. Ikki sex bo‘yicha quyidagi ma’lumotlar mavjud:


172




Jami ishlangan vaqt, kishi-soat _{«N+l»-yilda «N»-yilga nisbatan}
Sex
_{«N»-y. «N+l»-y.} mehnat unumdorligining o‘sishi, %
1 2360 2380 +5,5
2 1100 1090 +2,8
Hisoblang:
1) korxona bo'yicha mehnat unumdorligining umumiy indeksini;
2) mehnat unumdorligining o'sishi hisobiga tejalgan ish vaqtini.
19-masala. Viloyat firmalari bo'yicha quyidagi ma’lumotlar berilgan:
_Davrlar Qo'shimcha
№ ^{Ko‘rsatkichlar o‘zgarishlar}
bazis joriy mutlaq nisbiy%
1 Qo‘shilgan qiymat, solishtirma baholarda,
mln.so'm ^{3150 4200}
2 Asosiy kapitalning o‘rtacha yillik qiymati
solishtirma baholarda, mln.so‘m ^{2625 2800
3} Xodimlarning o'rtacha yillik soni, kishi ⁵²⁵ 500
4 ^{Asosiy kapitaldan foydalanish darajasi} so‘m/so‘m
5 ^{Mehnatni asosiy kapital bilan} qurol1anishi,mln.so‘m/kishi
⁶ Mehnat unumdorligi, mln.so‘m/kishi


1) bo'sh kataklarni hisoblab to'ldiring;
2) qo'shilgan qiymat hajmining o'zgarishiga ta’sir etgan omillar hissasini (mutlaq va nisbiy ko'rsatkichlar) hisoblang;
3) mehnatning asosiy kapital bilan qurollanishi, asosiy kapitaldan foydalanishi va mehnat unumdorligi ko'rsatkichlarining o'zaro bog'liq- ligini ko'rsating.
20-masala. Uchta sanoat korxonasi bo'yicha quyidagilar berilgan:
r
l ^{Ish haqi fondi, (mln. so‘m)}
a
a
n Mahsulot hajmi bo‘yicha
^{x Xodimlar Ishchilar} reja bajarilishi, %
o
r
o
_K ^Reja Haqiqatda Reja ^{Haqiqatda
1 9370} 9320 ^{780 770 105,2}
2 24420 24400 906 928 98,4
^{3 18500} 18500 ^{620 620 103,4}


173




Jam i ishchi-xodim lar ish haqi fondining tejalgan (ortiqcha sarflangan) hajmini hisoblang.
Izoh: qayta hisoblash koeffitsiyenti 0,7 ga teng.
21-masala. Uchta ishlab chiqarish birlashmasi bo‘yicha quyidagi ma’lumotlar mavjud:

Bazis yil Joriy yil

Ishchilaming Ishchilaming Ishchilaming Ishchilaming
^Birbshmalar ish haqi ro‘yxatdagi ish haqi ro'yxatdagi
fondi, mln. ^{o'rtacha fondi, mln.} 0‘rtacha so‘m soni, kishi so‘m soni, kishi
1 13320,0 7400 14060,0 7400
² 3839,9 ^{1847 3747,4} 1862
3 7390,8 ^{3480 47703,4} 3470


Hisoblang:
1) ish haqining doimiy tarkibli, o'zgaruvchan tarkibli va tuzilmaviy siljishlari indekslarini;
2) indekslar o'rtasidagi o‘zaro bog'liqlikni. Xulosa qiling.
22-masala. Zavod bo‘yicha quyidagi ma’lumotlar keltirilgan:


«N»-yil «N+l»-yil
ishchilaming ^{ishchilaming ishchilaming} ishchilaming
^Sexlar ro'yxatdagi ish haqi ro‘yxatdagi ish haqi
0‘rtacha ^{fondi, o'rtacha} fondi, soni, kishi mln. so‘m soni, kishi mln.so'm
¹ 26 59,8 ¹⁵ 36,0
2 87 269,7 ⁸⁵ 272,0
3 40 116,0 ⁴⁷ 141,0


Ishchilar ish haqi fondining umumiy o‘zgarishini aniqlang (mutlaq va nisbiy miqdorlarda):
a) o'rtacha ish haqi darajasining o'zgarishi hisobiga;
b) ishchilaming ro‘yxatdagi o‘rtacha sonining o‘zgarishi hisobiga.