Kommunikativ kompetentlik o'qituvchi mahoratining asosiy xususiyati sifatida reja

ko'pincha tengdoshlar guruhida mashhurlik darajasini aniqlash orqali aniqlanadi. Sotsiometriya - uni o'lchash vositasi.
Shuni ta'kidlash kerakki, kommunikativ kompetentsiya nafaqat haqiqiy o'zaro munosabatlar, tengdoshlar bilan birgalikdagi faoliyat jarayonida olinadi.
Ommaboplikka ota-onaning uslubi, temperamenti, bilim qobiliyatlari, jozibali tashqi qiyofasi va o'zini tutishi ta'sir qiladi. Ommaboplikning ko'plab tadqiqotlari shuni ko'rsatadiki, mashhurlikka ta'sir qiluvchi xulq-atvorning eng muhim sifati boshqalar bilan hamkorlik qilish, ular bilan hamdardlik qobiliyatidir (E.O.Smirnova).
Kichik maktab o'quvchilarining guruhida mashhurlik fenomenini o'rganish kichik o'quvchilarning shaxsiyatini rivojlantirish va muloqotining quyidagi xususiyatlarini ko'rsatdi:
Qulay, yuqori sotsiometrik maqomga ega bo'lgan bolalar uchun haqiqiy aloqa qurilishining bunday xususiyatlari ko'proq xarakterlidir:
- ijobiy hissiy munosabat;
- tengdoshga murojaat qilish uchun o'ynoqi va kognitiv sababning ustunligi;
- yuqori tashabbuskorlik;
- hamkorlik qilish qobiliyati;
- ijtimoiy xulq-atvor shakllarining mavjudligi (tengdoshga fidokorona yordam).
Shuni ta'kidlash kerakki, noqulay, past sotsiometrik maqomga ega bo'lgan bolalar ushbu xususiyatlarga ega bo'lishi mumkin, ammo kamroq darajada.
Sotsiometrik maqomi maqbul va noqulay bo'lgan bolalar o'zlarining identifikatsion tuzilishida farq qiladilar. Bolalar uchun ijtimoiy rollar, ko'nikmalar va qobiliyatlar shaxsning o'zini o'zi tavsiflash tarkibida ko'proq namoyon bo'ladi. Noqulay sotsiometrik maqomga ega bo'lgan bolalarda aks ettirish, ko'nikma va qobiliyatlarning o'zini tavsiflash kabi toifalar ustunlik qiladi.
Qulay sotsiometrik maqomga ega bo'lgan bolalar yuqori, tabaqalashtirilgan o'zini o'zi qadrlashga ega. Ular o'zlarini tengdoshning ko'zlari bilan yanada qulayroq idrok etishlari bilan ajralib turadilar, bu esa tengdoshlari bilan munosabatlaridan mamnunligini ko'rsatadi. Mashhur bo'lmagan bolalar o'zlarining tengdoshlari ko'zlari bilan o'zlarining noqulay qarashlari bilan ajralib turadilar, bu tengdoshlarning baholari va munosabatlarini etarlicha idrok etish qobiliyatini ko'rsatadi, bu, albatta, o'z qadr-qimmati darajasiga ta'sir qiladi.
Shunday qilib, yuqori sotsiometrik maqom - bu butun bir qator omillar bilan belgilanadigan tizimli sifat.
O‘qituvchi barkamol avlodni tarbiyalash jarayonida ishtirok etar ekan, nafaqat ma’naviy-axloqiy madaniyati bilan atrofdagilarga o‘rnak bo‘lishi, shu bilan birga, pedagogik mahorat qirralarini namoyon eta olishi, etuk o‘qituvchi sifatida barkamol insonni tarbiyalashga, yuqori malakali kadrlarni tayyorlash ishiga o‘zining munosib hissasini qo‘shishi zarur.

Pedagogik mahorat – yuksak pedagogik tafakkur, ta’lim-tarbiya jarayoniga ongli, ijodiy yondashuv, metodik bilimlarni samarali qo‘llay olish qobiliyati bo‘lib, u doimiy ravishda pedagogik bilimlarni oshirib borish, o‘tmish qadri­yatlari, O‘rta Osiyo mutafakkirlari ijodiy merosida yoritilgan murab­biy­lar­ni tayyorlash to‘g‘risidagi ma’lumotlar hamda zamonaviy axborot texnologiya­lari, portal yangiliklaridan xabardor bo‘lish, ilg‘or xorijiy davlatlarning o‘qituvchilar tayyorlash texnologiyalarini nazariy jihatdan o‘rganish jarayoni­da tarkib topadi. Yosh o‘qituvchilarning, shuningdek, ta’lim muassasasida bir necha yillik mehnat stajiga ega bo‘lgan o‘qituvchilarning pedagogik mahoratga ega bo‘lishlari o‘zlarini kasbiy jihatdan takomillashtirib borish yo‘lida bir qator shartlarga amal qilishi hisobiga rivojlanib boradi. Ularni quyidagi