Buraxılış işinin informasiya bazası. Buraxılış işinin informasiya bazasının əsasında natürmort janrına dair yerli və xarici rəssamların əsərləri, eləcə də bu sahədə yazılmış elmi məqalələr dayanır. Buraxılış işinin yazılmasında internet informasiya resurslarının da məlumatlarına müraciət olunmuşdur.
Buraxılış işinin metodu. Buraxılış işinin yazılması, təhlili və sintezi zamanı induksiya və deduksiya üsullarından istifadə etdim. Belə ki, təhlil metodu kimi mövzuya bütövlükdə yanaşılıb, daha sonra bölmələrə bölünərək ayrıca araşdırılıb. Sonralar bu fəsillər ümumi sistemdə sintez üsulu ilə birləşdirildi. Buraxılış işi ilə bağlı bütün faktları induktiv üsulla topladım, təşkil etdim və araşdırdım. Bundan sonra deduksiya üsulu ilə toplanmış faktlar, nəzəri nəticələr, ümumi prinsiplər, başqa sözlə, praktiki fəaliyyət üçün zəruri olan təkliflər formalaşdırılıb.
Buraxılış işinin nəzəri və praktiki əhəmiyyəti. Buraxılış işi üzrə mövzunun araşdırılması nəticəsində əldə olunmuş nəzəri məlumatlardan orta məktəblərdə natürmort janrının tədrisində dərs vəsaiti kimi istifadə oluna bilər. Buraxılış işinin praktiki əhəmiyyəti ondan ibarətdir ki, əldə olunmuş praktiki məlumatlar keramika üzərində miniatür boyakarlığının işlənmə mexanizminə dair xarakterik xüsusiyyətləri özündə ehtiva edir.
Buraxılış işinin quruluşu və həcmi. Buraxılış işi girişdən, beş yarımfəsli əhatə edən iki fəsildən və nəticə hissələrindən ibarətdir. Buraxılış işinin sonunda tədqiqatın istinad olunduğu ədəbiyyat siyahısı qeyd olunmuşdur.
I FƏSİL. RƏSSAMLARIN YARADICILIĞINDA NATÜRMORT JANRI HAQQINDA Natürmort janrı Avropa rəssamlarının kompozisiyalarında
Rəsm əsərləri məzmununa görə mifoloji, məişət, mənzərə, natürmort, tarixi və s. boyarlara bölünür. Yağlı boyalar, pastel, tempera, grisaille tipli, akvarel - akvarel texnikaları ilə işləmək mümkündür. Təbiətdən rəsm əsərinin inkişaf prosesini mənzərə janrında izləmək olar. Açıq havada rəsm əsərinin spesifik mövzusu bütövlükdə mənzərədir, o cümlədən qum, ot, ağaclar, evlər, insanlar, heyvanlar və s. Rəsmi emal etməzdən əvvəl çəkiləcək səhnə seçilməlidir. Rəsm çəkməyi öyrənən rəssam onu təyyarədə qələmlə qurmalı və üzərində boyalarla işləməlidir. Təbiətdən rəsm çəkərkən şəklin istiqamətini, yemək yerini və günün vaxtını göstərmək vərdişini öyrənmək lazımdır. Bu üslubda rəsm rəssamın mənzərəyə aktiv baxışını və onun hissələri arasında əlaqəni müəyyən edir. Landşaft rəsminə hazırlaşmazdan əvvəl elementləri öyrənmək lazımdır. Realist mənzərə elə qurulmalıdır ki, içindəki təsvirin məkanı və obyektləri, lazım gələrsə, hətta ağaclar, budaqlar, dağlar və digər elementlər orijinal obraz yaratsın. Ağac çəkərkən ilk növbədə onun növünü nəzərə alaraq onu təsvir etmək üçün hansı qrafik simvoldan istifadə edəcəyimizi müəyyən etməliyik. Detallara yanaşaraq, bütövlükdə getmək və ağacı funksional-konstruktiv baxımdan qiymətləndirmək vacibdir. Mütəşəkkil metodoloji tədqiqatlarda təbiət elementləri elə çəkilməlidir ki, uzunmüddətli çəkiliş zamanı bir günlük işin əvvəlində təbiətlə dünənki rəsm arasında uyğunluq tapmaq mümkün olsun.
Natürmort məişət əşyaları, meyvələr, tərəvəzlər, çiçəklər və s. həsr olunmuş təsviri sənətlərdən biridir. Natürmort təsvir edən rəssamın vəzifəsi insanı əhatə edən əşyaların koloristik gözəlliyini, onların həcmli və maddi mahiyyətini çatdırmaq, təsvir olunan obyektlərə münasibət bildirməkdir. Natürmort çəkmək rəssamlıq sənətinə yiyələnmək üçün tədris praktikasında xüsusilə faydalıdır, çünki təcrübəsiz rəssam rənglərin harmoniya qanunlarını dərk edir, rəsm çəkməyin texniki bacarığına yiyələnir, natürmort incəsənətdə müstəqil janr kimi çıxış edir. XVI - XVII əsrlərin sonu. Hollandiya və Flandriyada və o vaxtdan bəri bir çox rəssamlar tərəfindən sənətin insanların həyatı və gündəlik həyatı ilə birbaşa əlaqəsini çatdırmaq üçün istifadə edilmişdir. Bu, natürmort janrında özünü şöhrətləndirən rəssamların P. Klas, V. Djed, A. Beyeren və V. Kalf, Snayders və başqalarının dövrüdür.
Natürmort fransızca “cansız təbiət” deməkdir. Bu janra daxil olan əsərlərin mövzusunu müxtəlif predmetlər: məişətdə işlənən əşyalar, evi bəzəyən qablar, gül dəstələri, meyvə, səbzəvat, ovlanmış quşlar və s. təşkil edir. Bu janrda da əsl rəssam dövrünün ruhunu, öz hiss və duyğularını çox gözəl ifadə edə bilər.
Natürmort bir çox müasir rəssamların yaradıcılığında ən populyar janrdır. Natürmortlar açıq havada, interyerdə, sadə və mürəkkəb istehsallarda, məişətdə, ənənəvi və son dərəcə müasir tərzdə düzülmüş müxtəlif əşyaların üzərində çəkilir.
Natürmortlarda rəssamlar əşyalar aləmini, onların formalarının, rənglərinin, nisbətlərinin gözəlliyini göstərməyə, bu əşyalara münasibətini ələ keçirməyə çalışırlar. Eyni zamanda, natürmortlar insanı, onun maraqlarını, mədəni səviyyəsini, həyatın özünü əks etdirir.
Natürmort tərtib etmək chiaroscuro, perspektiv, rəng qanunlarından istifadə edərək müxtəlif əşyaların təsvirini təsvir etmək bacarığını əhatə edir.
Natürmortun əsas kompozisiyası ümumi məzmunun və mövzunun ən aydın ifadə olunduğu belə bir obyektin seçimidir.
17-ci əsrdən etibarən müstəqil bir janr kimi Avropada natürmort meydana çıxdı, daha parlaq və daha dərin məzmunu ilə Flandriya və Hollandiyada çiçəkləndi. Bu dövrdə rəssamların diqqətini daha çox xalq məişətinin xüsusiyyətlərini, təbiətin nemətlərini, sadə insanların iş və həyat tərzini əks etdirən əşyalar cəlb edirdi. Məhz bu dövrdə məişət, mənzərə, natürmort kimi müstəqil janrlar yarandı.
Natürmort həm çiçəklənmə, həm də tənəzzül dövrlərini yaşamışdır. İntibah dövründə 15-16-cı əsrlər rəssamlarının yaratdığı rəsmlərdə natürmort çox sadə yer tuturdu: əşyalar şəklin küncündə gizlənmiş kimi təsvir edilirdi. 17-ci əsrdə natürmort janrının ən yüksək inkişafı dövründə əşyalar artıq əsərin “baş qəhrəmanı” kimi təsvir olunurdu.
Realist üslubda yaradılmış natürmort öz inkişafını böyük fransız impressionisti Eduard Manenin yaradıcılığında tapmışdır. O, kompozisiyanı sadələşdirmək üçün natürmortlarda subyektlərin sayını azaldıb. Manetin natürmortlarında o dövrün rəssamlarının çox sevdiyi hədsiz iş yükünü və ya süni mürəkkəbliyi tapmaq mümkün deyil.
Parisdə rəssamların özlərini ictimaiyyətə təqdim etmələrinin prestijli yolu öz əsərlərini Salonda sərgiləməkdir. Bu, asan məsələ deyildi, çünki salonun münsiflər heyəti nümayiş üçün sənət əsərlərini ciddi və diqqətlə seçirdi. "İspan musiqiçisi" tablosunu Salona göndərdikdən sonra Manet münsiflər heyətinin razılığını aldı və bu iş Salonun fəxri qiymətini aldı. Manet 864-cü ildə Salona bir neçə başqa əsər təqdim etsə də, onların hamısı sərt tənqidlərlə qarşılandı. digər sənətkarlar və elm adamları. Tənqidçilər tərəfindən nəzərdən keçirilən "Buğa döyüşü hadisəsi" perspektivdə səhvlərlə dolu olduğu qeyd edilsə də, "Ölü Məsih və Mələklər" "pis davranışları" ilə başqalarını heyran etdi. Əsl Məsih kimi ruhani və ruhaniləşmiş birinin əvəzinə, Məsihin cəsədini ölü bir mədənçinin cəsədi ilə müqayisə etdiyi üçün ona hücum edildi. Ən çox da şəkildəki mənəviyyat və inandırıcı tonların olmaması tənqidçiləri qəzəbləndirdi.
Eyni şərhlər digər rəsmlər, xüsusən də müasir səhnələri göstərənlər üçün də doğru idi. Onun ən mübahisəli rəsmlərindən biri olan Olympia bir çox tənqidçiləri süjetinə görə deyil, Manetin onu təqdim etmə tərzinə görə məyus etdi. Bu şəkildəki çılpaq qadının görünüşü tənqidçilərin nəzərində və hisslərində kifayət qədər məqbul və ya layiqli görünmürdü.
“Olimpiya” o zaman mətbuatda karikatura mövzusuna çevrilsə də, Fransanın avanqard cəmiyyəti tərəfindən dəstəklənir, rəsmin əhəmiyyəti Pol Sezan, Klod Mone, Pier-Auguste kimi rəssamlar tərəfindən yüksək qiymətləndirilmişdir. Açıq rənglərdən istifadəyə xüsusi önəm verən Manetin əsərlərində o dövrün rəngkarlığına xas olmayan çoxlu qara çalarları görmək olar. Manetin əsərləri impressionizmdən təsirlənmişdi, lakin sənətin bu dövründə sərgilərdə iştirak onu maraqlandırmırdı. Salonda daha çox işini nümayiş etdirmək istəyən rəssam impressionist rəssamlıq üslubunun nümayəndəsi olmaq fikrindən uzaqlaşmaq istəyirdi.
Manetin son işi olan Bar at the Folies Bergère 1882-ci ildə Salonda nümayiş etdirildi və bir il əvvəl o, Fransa hökuməti tərəfindən Legion d'honneur mükafatına layiq görüldü. Bu, onun sağlığında aldığı ən yüksək tanınma forması idi.
1880-ci ildən bəri Manet ciddi sağlamlıq problemlərindən əziyyət çəkirdi, buna görə Bellevuedə müalicə olunmağa məcbur oldu. Buna görə də o, Parisin sakit kənarında villa kirayələmək qərarına gəlib. Burada o, həyat yoldaşı Susanne Linhoffun son portretini tamamladı.
Manet 1883-cü ildə vaxtsız vəfat edənə qədər sənətə valeh olub. 420 rəsmdən əlavə, Eduard Manet onu müasirləri arasında əbədi olaraq fərqləndirən və onu cəsarətli, nüfuzlu bir rəssam kimi müəyyən edən iz qoyub. Hər şey sadəcə bir görüntüdür, dünənki sevinclər, bir yaz gecəsi yuxusu. Bu ilğımın parlaqlığını yalnız rəsm, əks etdirmə - və əbədiyyətin əksi əks etdirə bilər.
Natermortun müxtəlif növləri vardır. Həmin növlər barədə aşağıdakı sxemdə ətraflı məlumat verilmişdir.