Kompyuter geometriyasi va grafikasi”

Savol va topshiriqlar.
1. Буфер обмена Clipboard va "drag-and-drop"texnologiyasi
2. Открыть (Open) va Импортировать (Import) buyruqlari
3. O`zarobog`liq tasvirlar.
4. Tasvirlarni eskportlash
Adabiyotlar
1. М. Н. Петров, В. П. Молочков, Компьютерная графика. Питер, 2003, 736 с.
2. М. Н. Петров,Компьютерная графика. Учебник – СПб: Питер, 2011, 536 с.


12- Amaliy mash’gulot
Mavzu: Rasrtli tasvirlar bilan ishlash, o’zgartirish.
Maqsad: Corel DRAWda ishlashni o`rgatish.
Texnik va dasturiy vosita: Komyuter, videoproyektor, Plakatlar, Windows 7 OS va CorelDRAW dasturi
Amaliy mash’gulotbayoni.
CorelDRAW dasturi vektor grafikasi dasturlari ichidagilardan eng bir kuzga ko’ringanlardan biri bo`lib hisoblanib, va u shu sohadagi barcha imkoniotlarga ega bo’ladi. Rastrli tasvirlarni parametrlarini o’zgartirish.

Rastrli tasvirlarni asosiy parametrlari geometrik ulchovlari va o’tqazish bo`lib hisoblanadi. Bu parametrlarni CorelDRAW muhitida o’zgartirishda Точечные изображения (Bitmaps) menusidagi Изменение параметров изображения (Resample...) dan foydalaniladi.
Размер изображения (Image size) maydonidagi (поле Width)da eni boyicha qiymati kiritiladi va (поле Height) balandligi boyicha qyimati beriladi.
Разрешение (Resolution) maydonida (поле Horizontal) gorizontal boyicha va (поле Vertical) vertikal boyicha razreshenyelari beriladi.. Qo’shni maydondagi Идентичные значения (Identical values) ga bayroqch qoyilsa u holda bir xil bo’ladi, aks holda har xil qiymatlar bo’ladi. Oynani pastki qismida fayllar o’lchamlari beriladi (строка Original image size) uzgartilmagan holdagisi va (строка New image size) parametrlari o’zgartirilgandan keyingisi. Сглаживание (Anti-alias) bayroqchasi chegaralaridagi har xil notekisliklarni yoqatadi. Vektorli tasvirlarni rastrli tasvirlarga konvertatsya qilish. CorelDRAW dasturi vertor tasvirlarni rastrli tasvirlarga o’tkazish imkoniyatiga ega.

Bu uchun obyekt tanlanib Точечные изображения (Bitmaps) menusidan Конвертировать в точечное изображение (Convert to Bitmap...) buyrugi bvajariladi. Ekranda chiqarilgan mulahot oynasida rastrli tasvirlarni parametrlari berish kerak, yani разрешение va rang qalinligini. Разрешение (Resolution) maydonida ruyhatdan hoqlagan bittasini tanlash kerak (72, 96, 150, 200 и 300 dpi) yoki uzumizni parametrlarni 60 dan 1000 dpi gacha diapazondan berishimiz kerak
Цвет (Color) da oltita rang va rejim modelleri berilgan: Черно-белый штрих (1-bit) (Black and White), 16 цветов (4-bit) (Colors 16), Градации серого (8-bit) (Grayscale), Индексированный цвет (8-bit) (Paletted), Цвет модели RGB (24 bit) (RGB Color), Цвет модели CMYK (32-bit) (CMYK Color).
Имитация (Dithered) bayroqchasini o’rnatish katta hajmdagi ranglar hammasidan kamroq gammadagiga konvertizatsya qulgan da yetishmaganini bor ranglardan olib qoyiladi.
Прозрачный фон (Transparent Background) bayroqchasi obyekt joylashmagan sohalarni markirovkalaydi.
Использовать цветовой профиль (Use Color Profile) bayroqchasi joriy bo’lgan tashqi qurilmalarni ranglar profilini xisobga oladi,masalan, rangli printer.
Сглаживание (Anti-aliasing) bayroqchasi agarda tasvirni chegaralarini rangini yumshtish uchun ishlatiladi.
Rastrli tasvirlarni boshqa ranglar modellariga o’tkazish
Rastrli tasvirlarquyida berilgan boshqa rangli modellarga yoki rejimlarga o’tkazilishi mumkin:
• Oq –qara shtrixli tasvirlarga;
• Kul rang gradatsiyadagi tasvirda;
• Dupleks tasvirda;
• RGB, CMYK yoki LAB toliq turdagi turlariga:
• Indektsirlangan tasvirlarga (paletted).
Boshqa turga o’tkazganga (konvertizatsya qilganda ) tasvirlarning bazi bir qismlarini yoqolishiga olib keladi, bu esa ranrlari ko’p bo’lgan tasvirlarni kamroq bo’lganlarga o’tkazganda seziladi, masalan RGB dan CMYK ga o’tkazilganda. Qatandan o’tkazilganda yoqatilganlari tiklanmaydi.
Oq-qora shtrixlangan tasvirlarga konvertizatsya qilish
Точечные изображения / Конвертировать в (Bitmaps / Convert То) menusidagi Черно-белый штрих (Black and White) (1 bit) buyrugi ekranga quyidagilarni chqaradi

Конвертировать в 1-битовое изображение (Convert to 1 Bit). Тип конвертирования (Conversion) tanlanganda paramertlar maydoni uzgaradi.
• Штриховое изображение (Line Art) varianti tasvirning qaysi qiymatlari oq ranga qaysilari qora rangga utishini taminlaydi..
• Имитация со случайным разбросом (Error Diffusion) varianti. Имитация с помощью образцов (Ordered), Jarvis, Stucki, Floyd-Steinberg, Cardinality- Distribution ton bosqishlarini har xil usullarini taklif qiladi. Parametr hisobida Интенсивность (Intensity) maydonidan kiritilgan quymatlar ixtimolik darajasini beradi.
• Halftone (Растровое изображение) varianti qora ranglar uchun poligrafik rastrlarni eslatadigan tasvirlarni olishni taminlaydi.
Kulrang gradatsiyasidagi tasvirga konvertsiyalash
Hoqlagan huxtali tasvirlar градациях серoго ko’rinishida tasvirlashga bo’ladi buning uchun tasvirni ajratish kerak va quyidagilar bajariladi: menuning Точечные изображения/Конвертировать в (Bitmaps/Convert To) va Градации серого (8-bit) (Grayscale) amallari bajariladi.
Bu protsess hech qanaqa quchimchalarnin talab qilmaydi. Natijada rastrli tasvirlar paydo bo’ladi, har bir piksel sakkizta bit bilan beriladi, buni 256 talik qilib olishga ham bo’ladi: bunda 0 qora, 255 — bo’lsa oq rangni beradi.
Dupleks tasvirlarga konvertsiyalash
Дуплексное изображение (duotone) — bu monoxrom tonli tasvirni ikkita (uchta,turtta ) basmaga chiqarichning turi bo`lib hisoblanadi. Buda asosiy rang qora buyoq bo’ladi, qolgan buyoqlar esa — och (kul, och-malla, havo oyki yashil). Bosmaga chiqarishning bu turi ton diapazononi kengaytirish uchun va bitta rang ishlatilganda etishmagan tonlarni konpenstsya qiladi.
Tasvirini yoratish uchun menuning Точечные изображения/Конвертировать в (Bitmaps/Convert To) va Дуплекс (8-bit) (Duotone) buyrugi bilan amalga oshiriladi. Ekranda mulahot oynasi ko’rinadi.
RGB, CMYK va Lab rang modellariga konvertsiyalash
Rastrli tasvirlar RGB, Lab va CMYK modellariga konvertizatsya qilinadi.Bu turlar komputer texnologyasida, ekranning grafika bilan bogliq bo’lgan joylarida ishlatiladi. Belgilangan obyektni konvertizatsya qilish uchun quyidagilarni bajarish kerak Цвет модели buyrugi RGB (24-bit) (RGB Color). (24-bit) Цвет модели Lab (Lab Color) yoki Цвет модели CMYK (32-bit) (CMYK Color) buyruqlar menuning
Точечные изображения/Конвертировать в (Bitmaps/Convert To) joylashgan. CMYK turiga konvertirlashda katta ahamiat berish kerak sababi u qurilmalarga bogliq bo’ladi. Bir xil tasvirni har qil qurilmalarga konvertirlaganda dastur har xil natija ko’rsatadi.
Intensiv rangli tasvirlarni konvertsiyalash
Indekslangan rangli tasvirlar bir kanalli 8 bitli tasvirlardan 256 ta ranglardan tashkil topadi. Bunday tasvirlar fayllarni kichkina o’lchamlari bo’lgan tasvirlarda ishlatiladi.Avvallari bu tasvirlar imkoniotlari cheklangan vedioadapterlar foydalanilgan edi endilikda Internetlarda kengnan foydalanilmoqda. Menuning Точечное изображение/Режим (Bitmap/Mode) sidan Индексированный (8-bit) (Paletted) buyrugi tanlanilsa mulahot oynasidagi Конвертировать в индексированные цвета (Convert to Paletted)ni bajarish kerak.