i
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
|
|
0
|
1
|
2
|
3
|
5
|
12
|
|
2,1
|
2,4
|
2,6
|
2,8
|
3,0
|
12,9
|
|
0
|
2,4
|
5,2
|
11,2
|
15,0
|
33,9
|
|
0
|
1
|
4
|
16
|
25
|
46
|
a va b qiymatlarini qo`yib. yaqinlanish chiziqqa ega bulamiz.
Masala: Firma maxsulotlarni shaxar ichidagi yaqin masofalarga tarqatadi. Bunday xizmatlarning tashishga ketadigan vaqtga bog`liq xolda baxolang. Tashish vaqtiga eng kup ta`sir qiladigan omil sifatida utilgan masofa belgilangan.
4.3.-jadval
X
|
Mosofo km.
|
3,5
|
2,4
|
4,9
|
4,2
|
3,0
|
1,3
|
1,0
|
3,0
|
1,5
|
4,1
|
U
|
Vaqt min.
|
16
|
13
|
19
|
18
|
12
|
11
|
8
|
14
|
9
|
16
|
Qidirayatgan regression bog`liklik quyidagicha bo`ladi.
Regressiya chizig`ining qiyaligi 2,66 min/km, bu 1 km. Masofaga ketadigan vaqt. To`g`ri chiziqning U o`qi bilan kesishgan nuqtasi 5,913 minut-bu o`tilgan masofaga bog`liq bo`lmagan vaqt.
4.4.-jadval
№
|
Regressiya natijasi
|
Kirish signallari
|
Funktsiya qiymati (Chiqish signallari)
|
Tajriyba natijasi
|
Adekvatlik
|
a
|
b
|
Xi
|
yi
|
|
|
1
|
2,66
|
5,913
|
3,5
|
15,223
|
16
|
4,85625
|
2
|
2,66
|
5,913
|
2,4
|
12,297
|
13
|
5,407692
|
3
|
2,66
|
5,913
|
4,9
|
18,947
|
19
|
0,278947
|
4
|
2,66
|
5,913
|
4,2
|
17,085
|
18
|
5,083333
|
5
|
2,66
|
5,913
|
3
|
13,893
|
12
|
15,775
|
6
|
2,66
|
5,913
|
1,3
|
9,371
|
11
|
14,80909
|
JAMI
|
|
|
|
86,816
|
89
|
46,21031
|
Urtacha qiymat
|
|
|
|
17,3632
|
17,8
|
8,736
|
|
|
|
|
|
|
|
Normal taqsimlangan jarayonlar uchun taxminan 91,2% nuqtalar regressiya chizig`idan standart chetlanish doirasida buldi va bu chetlanish bizni qoniqdiradi.
Tayor maxsulotlarni ishlab chikishni kelgusi yil (yoki yillar) uchun rejalashtirish muhim iqtisodiy masalalardan biridir. Bu oldingi yillarda erishilgan natijalar asosida aniqlanadi va mavjud ma`lumotlarga asoslanib matematikaning eng kichik kvadratlar usuli yordamida tayor maxsulotlarni ishlab chikishni rejalashtirish masalasiga bag`ishlanadi.
Amaliyotda ko`pincha rejalashtirlayotgan maxsulotlarni ishlab chikish
(1)
Ko`rinishdagi bog`liqlik yordamida qidiriladi. Bu erda -vaqtning dastlabki paytidagi maxsulotlarni ishlab chikish, –qo`shiladigan o`rtacha maxsulotlarni ishlab chikish, yil.
(1) formuladan ko`rinadiki rejalashtirlayotgan maxsulotlarni ishlab chikish “X” ning chiziqli funktsiyasidan iborat bo`lib, uning grafigi to`g`ri chiziq bo`ladi. Ammo turli faktorlarga ko`ra masalan ob-havo, xolotlar va boshqa sabablarga ko`ra aslida olingan maxsulotlar rejalashtirilgan maxsulotlarni ishlab chikishdan farq qiladi.
Aslida etishtirilgan va rejalashtirilgan maxsulotlarni ishlab chikishlar orasidagi farqni analitik ifodasini ko`rinishda yozish mumkin.
Eng kichik kvadratlar metodini mohiyatiga ko`ra va noma`lum parametrlar shunday tanlanishi kerakki ifoda eng kichik qiymatga ega bo`lsin. va parametrlarni qiymati ushbu sistemani echimidan aniqlanadi:
(2)
(3)
Haqiqatan ham ikki o`zgaruvchili funktsiyani va lar bo`yicha xususiy hosilalarini nolga tenglash natijasida ya`ni , dan (4)
(4)
sistema hosil bo`ladi. Bundan esa (3) sistema o`rinli ekanligi kelib chiqadi.
1) Tayor mahsulot ishlab chiqaruvchi karxona joriy 2017 yil uchun gusht mahsulotlarini ishlab chiqarishini rejalashtirish talab etilgan bo`lsin.
Karxonaning so`nggi 16 yil ichida gusht mahsulotlarini ishlab chiqarishidan olgan mikdorlarini 1-jadvalda keltirilgan.
1-jadvalda keltirilgan ma`lumotlar asosida , , , va larning qiymatlarini (3) sistemaga qo`yish natijasida ko`yidagilarga ega bo`lamiz.
U holda (1) formulaga ko`ra joriy 2017 yil uchun rejalashtirayotgan gusht mahsulotlarini ishlab chiqarishini ga tengligini topamiz. Bundan 2.5.-jadvalini keltirib chiqaramiz.
2.5.-jadval
№
|
Kirish signal
lari
|
Gusht mahsulotlarini ishlab chiqarishi (Asli)
tonna
|
Chiqish signallari
(Regressiya natijasi)
|
Adekvatlik
|
Xi
|
|
a
|
b
|
|
|
1
|
2001
|
11,90
|
0,701
|
10,187
|
10,888
|
1,012
|
2
|
2002
|
12,60
|
0,701
|
10,187
|
11,589
|
1,011
|
3
|
2003
|
12,90
|
0,701
|
10,187
|
12,29
|
0,61
|
4
|
2004
|
13,40
|
0,701
|
10,187
|
12,991
|
0,409
|
5
|
2005
|
13,20
|
0,701
|
10,187
|
13,692
|
0,492
|
6
|
2006
|
14,80
|
0,701
|
10,187
|
14,393
|
0,407
|
7
|
2007
|
12,90
|
0,701
|
10,187
|
15,094
|
2,194
|
8
|
2008
|
14,50
|
0,701
|
10,187
|
15,795
|
1,295
|
9
|
2009
|
15,00
|
0,701
|
10,187
|
16,496
|
1,496
|
10
|
2010
|
16,31
|
0,701
|
10,187
|
17,197
|
0,887
|
11
|
2011
|
18,70
|
0,701
|
10,187
|
17,898
|
0,802
|
12
|
2012
|
17,80
|
0,701
|
10,187
|
18,599
|
0,799
|
13
|
2013
|
19,00
|
0,701
|
10,187
|
19,3
|
0,3
|
14
|
2014
|
21,81
|
0,701
|
10,187
|
20,001
|
1,809
|
15
|
2015
|
22,20
|
0,701
|
10,187
|
20,702
|
1,498
|
16
|
2016
|
21,30
|
0,701
|
10,187
|
21,403
|
0,103
|
17
|
2017
|
-
|
-
|
-
|
22,104
|
-
|
O`rtacha
|
|
16,15
|
|
|
16,14
|
0,05
|
2.5-jadval. Gusht mahsulotlarini ishlab chiqarishi statistik bog`likliklari.
Demak, korxonaning joriy 2017 yil uchun gusht mahsulotlarini ishlab chiqarishi 22,104 tonnani tashkil etar ekan.
2.1-rasm. Gusht mahsulotlarini ishlab chiqarishi statistik bog`likliklarning dinamikasi.
Normal taqsimlangan jarayyoon taxminan 99,89 % tashqil qilinib, nuqtalarning regressiya chizig`idan chetlanish doirasi yoki adekvatligi 1,1% tashqil qildi va bu chetlanish bizni qoniqdiradi.
Dostları ilə paylaş: |