Ko`p o`zgaruvchili chiziqli regressiya uchun kichik kvadratlar usuli



Yüklə 123,42 Kb.
səhifə2/2
tarix14.10.2023
ölçüsü123,42 Kb.
#155562
1   2
Ko\'p o\'zgaruvchili chiziqli regressiya

i

1

2

3

4

5





0

1

2

3

5

12



2,1

2,4

2,6

2,8

3,0

12,9



0

2,4

5,2

11,2

15,0

33,9



0

1

4

16

25

46


a va b qiymatlarini qo`yib. yaqinlanish chiziqqa ega bulamiz.
Masala: Firma maxsulotlarni shaxar ichidagi yaqin masofalarga tarqatadi. Bunday xizmatlarning tashishga ketadigan vaqtga bog`liq xolda baxolang. Tashish vaqtiga eng kup ta`sir qiladigan omil sifatida utilgan masofa belgilangan.
4.3.-jadval

X

Mosofo km.

3,5

2,4

4,9

4,2

3,0

1,3

1,0

3,0

1,5

4,1

U

Vaqt min.

16

13

19

18

12

11

8

14

9

16





Qidirayatgan regression bog`liklik quyidagicha bo`ladi.

Regressiya chizig`ining qiyaligi 2,66 min/km, bu 1 km. Masofaga ketadigan vaqt. To`g`ri chiziqning U o`qi bilan kesishgan nuqtasi 5,913 minut-bu o`tilgan masofaga bog`liq bo`lmagan vaqt.

4.4.-jadval





Regressiya natijasi

Kirish signallari

Funktsiya qiymati (Chiqish signallari)

Tajriyba natijasi

Adekvatlik

a

b

Xi

yi





1

2,66

5,913

3,5

15,223

16

4,85625

2

2,66

5,913

2,4

12,297

13

5,407692

3

2,66

5,913

4,9

18,947

19

0,278947

4

2,66

5,913

4,2

17,085

18

5,083333

5

2,66

5,913

3

13,893

12

15,775

6

2,66

5,913

1,3

9,371

11

14,80909

JAMI










86,816

89

46,21031

Urtacha qiymat










17,3632

17,8

8,736






















Normal taqsimlangan jarayonlar uchun taxminan 91,2% nuqtalar regressiya chizig`idan standart chetlanish doirasida buldi va bu chetlanish bizni qoniqdiradi.


Tayor maxsulotlarni ishlab chikishni kelgusi yil (yoki yillar) uchun rejalashtirish muhim iqtisodiy masalalardan biridir. Bu oldingi yillarda erishilgan natijalar asosida aniqlanadi va mavjud ma`lumotlarga asoslanib matematikaning eng kichik kvadratlar usuli yordamida tayor maxsulotlarni ishlab chikishni rejalashtirish masalasiga bag`ishlanadi.
Amaliyotda ko`pincha rejalashtirlayotgan maxsulotlarni ishlab chikish
(1)
Ko`rinishdagi bog`liqlik yordamida qidiriladi. Bu erda -vaqtning dastlabki paytidagi maxsulotlarni ishlab chikish, –qo`shiladigan o`rtacha maxsulotlarni ishlab chikish, yil.
(1) formuladan ko`rinadiki rejalashtirlayotgan maxsulotlarni ishlab chikish “X” ning chiziqli funktsiyasidan iborat bo`lib, uning grafigi to`g`ri chiziq bo`ladi. Ammo turli faktorlarga ko`ra masalan ob-havo, xolotlar va boshqa sabablarga ko`ra aslida olingan maxsulotlar rejalashtirilgan maxsulotlarni ishlab chikishdan farq qiladi.
Aslida etishtirilgan va rejalashtirilgan maxsulotlarni ishlab chikishlar orasidagi farqni analitik ifodasini ko`rinishda yozish mumkin.
Eng kichik kvadratlar metodini mohiyatiga ko`ra va noma`lum parametrlar shunday tanlanishi kerakki ifoda eng kichik qiymatga ega bo`lsin. va parametrlarni qiymati ushbu sistemani echimidan aniqlanadi:
(2)
(3)
Haqiqatan ham ikki o`zgaruvchili funktsiyani va lar bo`yicha xususiy hosilalarini nolga tenglash natijasida ya`ni , dan (4)
(4)
sistema hosil bo`ladi. Bundan esa (3) sistema o`rinli ekanligi kelib chiqadi.
1) Tayor mahsulot ishlab chiqaruvchi karxona joriy 2017 yil uchun gusht mahsulotlarini ishlab chiqarishini rejalashtirish talab etilgan bo`lsin.
Karxonaning so`nggi 16 yil ichida gusht mahsulotlarini ishlab chiqarishidan olgan mikdorlarini 1-jadvalda keltirilgan.
1-jadvalda keltirilgan ma`lumotlar asosida , , , va larning qiymatlarini (3) sistemaga qo`yish natijasida ko`yidagilarga ega bo`lamiz.




U holda (1) formulaga ko`ra joriy 2017 yil uchun rejalashtirayotgan gusht mahsulotlarini ishlab chiqarishini ga tengligini topamiz. Bundan 2.5.-jadvalini keltirib chiqaramiz.
2.5.-jadval



Kirish signal
lari

Gusht mahsulotlarini ishlab chiqarishi (Asli)
tonna

Chiqish signallari
(Regressiya natijasi)


Adekvatlik

Xi



a

b





1

2001

11,90

0,701

10,187

10,888

1,012

2

2002

12,60

0,701

10,187

11,589

1,011

3

2003

12,90

0,701

10,187

12,29

0,61

4

2004

13,40

0,701

10,187

12,991

0,409

5

2005

13,20

0,701

10,187

13,692

0,492

6

2006

14,80

0,701

10,187

14,393

0,407

7

2007

12,90

0,701

10,187

15,094

2,194

8

2008

14,50

0,701

10,187

15,795

1,295

9

2009

15,00

0,701

10,187

16,496

1,496

10

2010

16,31

0,701

10,187

17,197

0,887

11

2011

18,70

0,701

10,187

17,898

0,802

12

2012

17,80

0,701

10,187

18,599

0,799

13

2013

19,00

0,701

10,187

19,3

0,3

14

2014

21,81

0,701

10,187

20,001

1,809

15

2015

22,20

0,701

10,187

20,702

1,498

16

2016

21,30

0,701

10,187

21,403

0,103

17

2017

-

-

-

22,104

-

O`rtacha




16,15







16,14

0,05

2.5-jadval. Gusht mahsulotlarini ishlab chiqarishi statistik bog`likliklari.
Demak, korxonaning joriy 2017 yil uchun gusht mahsulotlarini ishlab chiqarishi 22,104 tonnani tashkil etar ekan.

2.1-rasm. Gusht mahsulotlarini ishlab chiqarishi statistik bog`likliklarning dinamikasi.
Normal taqsimlangan jarayyoon taxminan 99,89 % tashqil qilinib, nuqtalarning regressiya chizig`idan chetlanish doirasi yoki adekvatligi 1,1% tashqil qildi va bu chetlanish bizni qoniqdiradi.
Yüklə 123,42 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin