Korrupsiya: namoyon bo„lishi va unga qarshi kurashning tarixiy jihatlari
Yüklə 370,85 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Qodirov Akbarshoh Komiljon o‟g‟li
- 8-7 ming yilliklarda
|
1 KORRUPSIYA: NAMOYON BO„LISHI VA UNGA QARSHI KURASHNING TARIXIY JIHATLARI https://doi.org10.5281/zenodo.6348999 Qodirov Akbarshoh Komiljon o‟g‟li Toshkent Moliya Instituti Buxgalteriya hisobi va audit fakulteti HBA-90 guruh talabasi Ma‟lumki, korrupsiyaning jinoiy shakli ikki xil ko„rinishda namoyon bo„ladi. Birinchisi – bu mayda yoki turmushdagi korrupsiya bo„lib, u hokimiyat vakiliga ko„rsatilgan kichik bir xizmat yoki kelajakda yaxshi munosabatda bo„lish uchun sovg„a yoki kam miqdordagi pora berishdan iborat. Bunday ko„rinishdagi korrupsiya barcha zamonlarda mavjud bo„lgan holda, u mamlakatlar yoki sivilizatsiyalarning tanazzulga uchrashida unchalik katta rol o„ynamagan. Ikkinchisi - bevosita davlatlarning boshqaruvi tizimida mavjud bo„lib, u turli zamon va davlatlarda turlicha namoyon bo„lgan. Jumladan, ayrim davrlarda u bir kichik hodisalar sifatida namoyon bo„lgan bo„lsa, boshqa bir davrda u ommaviy tus olgan. Bunday davrda xalq davlat hokimiyatining yuqori tabaqasi vakillari, yirik amaldorlar, hukumat rahbarlari va podshohlarni hamda ularga aloqador bo„lgan boy va nufuzli shaxslarni korrupsiyalashganlikda ayblagan yoki gumon qilgan. Nega bunday holatlar ro„y bergan? Nega korrupsiya muammosi ayrim tarixiy davrlarda kuchaygan? Keng ko„lamdagi korrupsiyaning qanday xavfi bor, u qanday ijtimoiy oqibatlarga olib kelgan va olib kelishi mumkin? Keng ko„lamdagi korrupsiyani yengish bo„yicha ijobiy misollar bormi, bunga qanday erishilgan? Ushbu maqola orqali quyida savollarga qisman javob topishga harakat qilindi. Shunday qilib, korrupsiyaning tarixiy ildizlari, qadimda qaror qabul qiluvchi shaxs e‟tiboriga erishish maqsadida sovg„alar taqdim qilish an‟analariga borib taqaladi. Chunki i btidoiy va sinfiy jamiyatlarning ilk davrlarida qabila boshlig„i, koxin yoki harbiy sarkardaga to„lov berish orqali yordam so„rab murojaat qilish umumiy me‟yor sifatida qabul qilingan. Xususiy mulkchilikning rivojlanishi bilan korrupsiyaviy munosabatlarning ko„rinishi va tabiati yangicha ko„rinish ola boshlagan. Bu esa jamiyat va davlatda korrupsiya chegaralarining kengayishiga olib kelgan. Korrupsiya muammosi bo„yicha tadqiqotlar olib borgan olimlarning e‟tirof etishlaricha, u davlatchilikning ilk shaklla ri paydo bo„lishi bilan, ya‟ni eramizdan oldingi 8-7 ming yilliklarda namoyon bo„la boshlagan. 2 Korrupsiyaning tarixiga nazar tashlaydigan bo„lsak, korrupsiya Qadimgi Misrda Dastlabki (eramizdan avvalgi XXXIII-XXIX asrlar) va Qadimgi podshohlik davrida (eramizdan avvalgi XXVIII-XXIII asrlarda ) o„zining eng yuqori va eng uzoq davom etgan rivojlanishiga erishgan. Aynan shu davrda qishloq xo„jaligini rivojlantirgan juda katta irrigatsiya tizimi va yozuv yaratilgan, fan va xunarmandchilik rivojlangan. Mamlaka tning iqtisodiy qudrati ulkan piramidalar qurishga qodir bo„lgan va birinchi piramidalar qurilgan. Misrning bunday yuksalishi uni boshqargan fir‟avnlarning I va III sulolalari davriga to„g„ri kelgan. Fir‟avnlarning IV sulolasi boshqaruvining ilk davrlariga kelib Misr jamiyatida kuchli mulkiy tabaqalanish yuz bergan. Yüklə 370,85 Kb. Dostları ilə paylaş:
|