Korrupsiya tushunchasi va uning oqibatlari Tojiyev Diyorbek

Xviii Asrning Ikkinchi Yarmiga Kelib Jamiyat Davlat Boshqaruv Apparatining Ish Sifatiga Toboro Ko‘proq Ta’sir Ko‘rsata Boshladi. Bu O‘sha Davrda Qabul Qilingan Bir Qator Qonun Hujjatlarida O‘z Aksini Topgan. Jumladan, 1787-yilda Qabul Qilingan Aqsh Konstitutsiyasida Pora Olish Aqsh Prezidentini Impechmentga Tortish Mumkin Bo‘lgan Ikki Jinoyatning Biri Sifatida Ko‘rsatib O‘tilgan. Siyosiy Partiyalarning Vujudga Kelishi Va Ularning Mamlakat Hayotidagi O‘rnining Oshib Borishi Xix-xx Asrlarda Rivojlangan Davlatlarda Korrupsiyaning Dunyoning Boshqa Mamlakatlariga Nisbatan Ancha Kamayishiga Olib Keldi.

Korrupsiyani yuzaga keltiruvchi omillar.

• 
  Ushbu illatni tadqiq qilgan bir qator yirik mutaxassislar quyidagi faktorlarni korrupsiyani yuzaga keltiruvchi omillar sifatida ko‘rsatadi.
  
• 
  Ikki xil ma’noni anglatuvchi qonunlar — ushbu vaziyat huquqni qo‘llovchi mansabdor shaxs tomonidan qonunlarni turlicha qo‘llash imkonini yaratadi. Shuningdek, ayrim mutaxassislar jinoyat, ma’muriy qonunchilikdagi “vilka” sanksiyalarni ham korrupsiyaga qulay sharoit yaratishi mumkinligi haqida fikr yuritishgan. Ya’ni, sanksiyaning aniq miqdori yo‘qligi sudyada uni o‘z hohishiga qarab qo‘llashga sharoit yaratib beradi.
  
• 
  Aholi huquqiy savodxonligining pastligi — aholi tomonidan qonunlarni bilmaslik yoki tushunmaslik mansabdor shaxsga o‘zining shaxsiy manfaati yo‘lida qonunlardan foydanishga qulay sharoit yaratadi.
  

KORRUPSIYA OQIBATLARI

Korrupsiyani yuzaga keltiruvchi omillar.

• 
  O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligi rasmiy saytida yozilishicha, «Korrupsiya – davlat organlari xodimlari moddiy yoki mulkiy yo‘sinda, g‘ayriqonuniy shaxsiy naf ko‘rish maqsadida, o‘z xizmat mavqeidan foydalanishida ifodalanadigan ijtimoiy hodisadir»​. Aslida korrupsiya biror mansabdor shaxsning qonunchilik va axloqqa zid ravishda o‘zining boshqaruv vakolatlari va huquqlaridan shaxsiy manfaatlar maqsadida foyda olishidir. Atama, eng avvalo, siyosiy apparat xodimlariga nisbatan foydalanishi odatiy tusga kirgan.
  
• 
  Iqtisodchi Berdhenning fikriga ko‘ra, makroiqtisodiy rivojlanish ko‘rsatkichiga eng katta salbiy to‘lqinni olib kiruvchi omil aynan korrupsiya hisoblanadi. Uning ko‘rinishlari turlicha bo‘lishi mumkin: poraxo‘rlik, tovlamachilik, firibgarlik, nepotizm va h.k.