Korxona va buxgalteriya balansi likvidligining tahlili I. Kirish. II. Asosiy qism

2.Tez (shoshilinch) likvidlik koeffitsienti- ushbu koeffitsient kompaniyaning joriy (qisqa muddatli) majburiyatlarini joriy aktivlar hisobiga qoplash qobiliyatini tavsiflaydi. U joriy likvidlik koeffitsientiga o'xshaydi, lekin undan farq qiladi, chunki uni hisoblashda foydalaniladigan joriy aktivlar tarkibiga faqat yuqori va o'rta likvidli aylanma mablag'lar kiradi (operatsion hisoblardagi pullar, likvid materiallar va xom ashyo, tovarlar va tayyor mahsulotlar zaxiralari, debitorlik qarzlari, qisqa muddatli qarz.
Bunday aktivlarga tugallanmagan ishlar, shuningdek maxsus komponentlar, materiallar va yarim tayyor mahsulotlar zaxiralari kirmaydi. Ma'lumotlar manbai kompaniyaning balansi joriy likvidlilikka o'xshaydi, ammo inventarizatsiya aktivlarga kiritilmaydi, chunki ularning majburiy yo'qotishlari barcha joriy aktivlar orasida maksimal bo'ladi.
Uning formulasi quyidagicha ko’rinishda bo’ladi:
QR=
Bu yerda:
QR – tez likvidlik koeffitsienti
CA- aylanma aktivlar
Inv- tovar zahiralari
CL- qisqa muddatli majburiyatlar.

Bu muhim moliyaviy koeffitsientlardan biri bo'lib, kompaniyaning qisqa muddatli majburiyatlarining katta qismi turli hisoblardagi mablag'lar, qisqa muddatli qimmatli qog'ozlar, shuningdek qarzdorlar bilan hisob-kitoblardan tushumlar hisobidan darhol to'lanishi mumkinligini ko'rsatadi. Ko'rsatkich qanchalik yuqori bo'lsa, korxonaning to'lov qobiliyati shunchalik yaxshi bo'ladi. 0,8 dan yuqori koeffitsient qiymati normal deb hisoblanadi (ba'zi tahlilchilar 0.6-1.0 koeffitsient qiymatini maqbul deb hisoblashadi), ya'ni joriy faoliyatdan keladigan pul va kelajakdagi daromadlar tashkilotning joriy qarzlarini qoplashi kerak.

Shoshilinch likvidlik darajasini oshirish uchun tashkilotlar o'z aylanma mablag'larini ko'paytirish va uzoq muddatli kreditlar va zayomlarni jalb qilishga yo'naltirilgan choralarni ko'rishlari kerak. Boshqa tomondan, 3 dan oshiq qiymat mantiqiy bo'lmagan kapital tuzilishini ko'rsatishi mumkin, bu aktsiyalarga investitsiya qilingan mablag'larning aylanishi sekinlashishi, debitorlik qarzlarining o'sishi bilan bog'liq bo'lishi mumkin.
Shu munosabat bilan mutlaq likvidlik koeffitsienti 0,2 dan oshishi joriy to'lov qobiliyatini litmus sinovi sifatida xizmat qilishi mumkin. Mutlaq likvidlik koeffitsienti tashkilotning yaqin kelajakda eng likvid aktivlar (naqd pul va qisqa muddatli qimmatli qog'ozlar) hisobidan qisqa muddatli qarzning qanchasini qoplashi mumkinligini ko'rsatadi.Ushbu koeffitsient kompaniyani mahsulotlarni sotish bilan bog'liq qiyinchiliklar yuzaga kelganda o'z majburiyatlarini to'lash qobiliyatini aks ettiradi.