Kriptografik usullar

5. Mantiqiy disklarni himoya qilish usullari.
Amaliy mashg’ulot №2.
Mavzu. Elektron ko’rinishdagi axborotdan foydalanuvchilar guruhi
Reja:
1. Foydalanuvchilar ro’yxati haqida tushuncha
2. Oddiy foydalanuvchilar guruhini yaratish
3. Admin foydalanuvchisini yaratish va uni himoyasini ta’minlash
4. Roditelskiy control xizmatidan foydalanish


1. Foydalanuvchilar ro’yxati haqida tushuncha. Hozirgi kunga kelib kompyuter kirib kelmagan tashkilot, korxona, o’quv dargohi qolmadi. Hattoki, xonadonlarda ham kompyuter oddiy uy jihoziga aylanmoqda. Bu esa kompyuter xizmatidan foydalanuvchilar sonini keskin oshishiga olib keldi. Kompyuter xizmatidan oqilona foydalanish korxonalarda ishlab chiqarish samaradorligini oshishiga, o’quv dargohlari ta’lim jarayonida foydalanish ta’lim sifatini ijobiy tomonga o’zgarishiga sabab bo’lmoqda.
Korxonada har bir xodim, ta’lim dargohida har bir talaba, xonadonda har bir oila a’zosi uchun alohida kompyuter bo’lishi shart emas. Shuning uchun kompyuter imkoniyatidan unumli foydalanish uchun har bir kompyuterda foydalanuvchilar guruhi tashkil etiladi. Bir foydalanuvchiga kompyuterni to’liq imkoniyatidan foydalanish vakolati berilsa, boshqa foydalanuvchilar vakolati chegaralangan bo’lib, ular faqat kompyuterda o’rnatilgan dasturlardan foydalanish huquqiga ega bo’ladi.
Foydalanuvchilar guruhi ikki xil bo’ladi: administrator va oddiy foydalanuvchilar. Administrator turidagi foydalanuvchi kompyuterning to’liq imkoniyatidan foydalanish vakolatiga ega bo’ladi:

• 
  Yangi dasturlarni o’rnatish;
  
• 
  Keraksiz dasturlarni o’chirish;
  
• 
  Qo’shimcha qurilmalarni sozlash;
  
• 
  Servis xizmatlarini ko’rsatish;
  
• 
  Foydalanuvchilar ro’yxatini shakllantirish va ularni boshqarish;
  
• 
  Tarmoqqa ulanish va sozlash.
  

Oddiy foydalanuvchilar quyidagi imkoniyatlarga ega:

• 
  O’rnatilgan dasturlar va qo’shimcha qurilmalardan foydalanish;
  
• 
  Fayl va papkalar ustida amallar bajarish.
  

Operatsion sistema o’rnatish jarayonida Administrator turidagi foydalanuvchi yaratiladi. Uni Administrator, Admin, Acer2021 deb nom qo’yish mumkin.