KġtabxanaġÜnasliq
THE POSITION OF LOCATION LIBRARY–INFORMATION RESOURSES IN
Yüklə 2,53 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
THE POSITION OF LOCATION LIBRARY–INFORMATION RESOURSES IN REGIONS OF AZERBAIJAN REPUBLIC ( ON A MODEL OF ARAN ECONOMIC REGION) SUMMARY In this article article analyses the situation of location of library-information resourses in the regions of Azerbaijan Republik (especially in Aran Economical region). At the some trine, in this spector deals with the increasing of libraries becase of development of people`s intellectual-cultural level,the reflection of state`s care to it. 112 Aynur CABBAROVA “Kitabxana resursları və informasiya axtarış sistemləri” kafedrasının dissertantı RESPUBLĠKA ELMĠ PEDAQOJĠ KĠTABXANASI – TƏHSĠL NAZĠRLĠYĠ KĠTABXANALARININ METODĠKĠ MƏRKƏZĠ KĠMĠ Açar sözlər: Pedaqoji kitabxana, Metodiki mərkəz, Peşə məktəb kitabxanaları, Orta məktəb kitabxanaları Ключевые слова: Педагогическая библиотека, Методический центр, библиотеки технического училища, школьные библиотеки Keywords:Pedagogical Library, Methodical center, library, technical school, school libraries Bəşəriyyətin inkişafında mühüm əhəmiyyət kəsb edən təhsil, həmişə cəmiyyətin diqqət mərkəzində olmuş, onun təşkili və inkişafına xüsusi qayğı göstərilmişdir. Hələ lap qədim zamanlardan ilk məktəblər yaranmağa başlayandan bu günki inkişaf etmiş sivilizasiyamızadək təhsil kitabxanaları həmişə məktəblərin strukturuna daxil olmuş, onun tərkib hissəsini təşkil etmişlər. Dünyanın ən qədim mədəni xalqlarından biri olan Azərbaycanda da təhsil kitabxanalarının yaranması, formalaşması və inkişafı çox mürəkkəb və çətin tarixi yol keçmişdir. Belə ki, lap qədim dövrlərdən başlayaraq zəmanəmizə qədər fəaliyyət göstərən məktəblərin yanında təhsil kitabxanaları yaradılmış, onların inkişafına qayğı göstərilmişdir. Kitabsız təhsil olmadığı kimi, kitabxanasız məktəb də yoxdur. Hazırki müstəqil və suveren Azərbaycan Respublikasının sosial- iqtisadi tərəqqisi, yeni cəmiyyət quruculuğu, xalqın milli-mənəvi dəyərlərinin, mədəniyyətinin inkişafı kitabxana quruculuğunu da informasiyalaşdırılmış cəmiyyətin tələbləri səviyyəsinə yüksəltməyi tələb edir. Məhz buna görədir ki, belə bir strateji əhəmiyyət kəsb edən islahat mərhələsi təhsil kitabxanalarının da təşəkkülünə və inkişafına, müasir durumuna da öz təsirini göstərmişdir. Respublikamızda ən böyük kitabxana şəbəkələrindən biri də Azərbaycan Respublikasının Təhsil Nazirliyinə məxsusdur. Təhsil kitabxanalarının şəbəkəsi çoxaldıqca onların qarşısında duran vəzifələr də artmış, kitabxanaların işinin məzmununda əsaslı dəyişikliklər baş vermiş, kitabxana işinin zənginləşməsi, təkmilləşməsi, yeniləşməsi üçün şərait yaranmışdır. Təhsil kitabxanaları uşaqların mütaliəsinə, onların tədris-trəbiyə prosesinə, sinifdənkənar işlərinin təşkilinə xidmət edən mədəni-maarif 113 müəssisələridir. Təhsil-tərbiyə prosesində bilavasitə iştirak edən məktəb kitabxanaları təhsilin informasiya təminatındakı rolunu gündən-günə təkmilləşdirməli, yeni iş forma və üsullarından, kommunikasiya texnologiyasından bacarıqla istifadə etməlidirlər. Təhsil sahəsi üzrə sosial-iqtisadi göstəricilərin proqnozlaşdırılması, təhsil sistemi üzrə dövlət büdcəsi layihəsinin hazırlanması, təhsil müəssisə, idarə və təşkilatların, mərkəzləşdirilmiş tədbirlərin maliyyələşdirilməsi, o cümlədən müxtəlif dövlət proqramlarının maliyyə təminatının həyata keçirilməsi, Nazirliyin birbaşa tabeliyində olan ali və orta ixtisas məktəblərində, peşə lisey və məktəblərində, ümumi orta təhsil müəssisələrində tələbə və şagird qəbulu göstəricilərinin proqnozlaşdırılması, təhsilin şəbəkəsinə aid analitik və statistik göstəricilərin hazırlanması, yeni tədris müəssisələrinin yaradılması və tipinin dəyişdirilməsi ilə bağlı müvafiq dövlət qurumları qarşısında təkliflərin irəli sürülməsi təhsil strategiyasının prioritet istiqamətləridir. Bütün bunlar isə təhsil sahəsində olan kitabxanalara elmi- metodik rəhbərliyin daha da təkmilləşməsini, inkişaf etdirilməsini, qabaqcıl məktəb kitabxanalarının iş təcrübəsinin ümumiləşdirilməsini və yayılmasını, məktəb kitabxanaları işçilərinin ixtisasının artırılmasını tələb edir. Bu mühüm işlərin həyata keçirilməsində Respublika Elmi Pedaqoji Kitabxanasının rolu böyükdür. Əsası 1983-cü ildə qoyulan Respublika Elmi Pedaqoji Kitabxanası Təhsil Nazirliyi nəzdində fəaliyyət göstərən, təhsil və pedaqoji sahələrdə milli və xarici ədəbiyyat fondlarına malik olan elmi sahəvi kitabxana olmaqla yanaşı, Təhsil Nazirliyi sistemində fəaliyyət göstərən ümumtəhsil, peşə məktəbləri, orta ixtisas təhsili müəssisələrinin kitabxana şəbəkəsinə məlumat biblioqrafiya və kitabxana xidmətini həyata keçirən elmi – metodik əlaqələndirmə mərkəzidir. Respublika üzrə vahid elmi - məlumat və informasiya sisteminə daxildir. Elmi- metodik əlaqələndirmə mərkəzi məktəb kitabxanalarının metodiki təminatını həyata keçirməklə, məktəb kitabxana şəbəkəsinin qaydaya salınması, onların vəzifələrinin müəyyənləşdirilməsi, məktəb kitabxanaları üçün nizamnamələr və s. sənədlər hazırlanmasında xeyli iş görmüşdür ki, bu da məktəb kitabxanalarının işinə öz müsbət təsirini gösrərmişdir. Kitabxana Təhsil Nazirliyinin beş minə yaxın məktəb kitabxanalarına elmi-metodik rəhbərlikdə ümumi prinsipləri əsas götürülməklə, kitabxana işinin tənzimlənməsini təmin etmək və metodistlərin məsuliyyətini artırmaq, cavabdehlik hissini gücləndirmək üçün Bakı, Naxçıvan, Gəncə, Qarabağ, Lənkəran, Sumqayıt, Şirvan (Şamaxı), Sabirabad, Bərdə şəhərlərində zona ərazi prinsipini əsas götürmüşdür. Bu prinsiplə kitabxana metodiki işçilərin elmi, fiziki, mənəvi və təşkilati potensialına diqqət yetirməklə regionlarda yerləşən kitabxanalar ilə əlaqələri möhkəmləndirmək, kitabxanaçıların 114 potensialını artırmaq, məsələ və problemləri vahid istiqamətdə, kompleks şəkildə həll etmək imkanı əldə etmişdir. Qloballaşmanın geniş vüsət aldığı informasiya cəmiyyətində sosial- iqtisadi fəaliyyət sahələrində rəqabətin gücləndiyi, habelə təbii resursların tədricən tükəndiyi bir vaxtda təhsilin rolu daha da artmaqdadır. Təsadüfi deyil ki, Birləşmiş Millətlər Təşkilatı XXI əsri ―Təhsil əsri‖ elan edib. Respublikamızda müasir şəraitdə intensiv təhsil islahatlarının aparılması təhsil kitabxanalarının işinin yenidən qurulmasını, kitabxana işində ciddi islahatlar aparılmasını tələb edir. Müasir informasiyalaşdırılmış cəmiyyətdə təhsilin informasiya təminatının təşkilində təhsil kitabxanalarının qarşısında çox mühüm vəzifələr qoyulmuşdur. REPK təhsil sistemində gedən bu dəyişiklikləri və təkmilləşdirməni nəzərə alaraq ümumtəhsil məktəb kitabxabanaları üçün ―Əsasnamə‖ hazırlamış və Təhsil Nazirliyinin 8 fevral 2000-ci il tarixli əmri ilə təsdiq etdirərək, respublikanın bütün məktəb kitabxanalarına göndərmişdir. Bundan sonrakı illərdə də REPK metodik fəaliyyətini davam etdirmiş, təhsil sistemi kitabxanalarının işinin təkmilləşdirilməsi məqsədilə yeni metodik vəsaitlər hazırlamışdır. Bunlara misal olaraq: ―Məktəb kitabxanaçısının tədris ili üçün Fəaliyyət Planı‖ (2002), ―Kitabxana işinə dair normativ aktlar‖ (2002), ―Məktəb kitabxanalarının qurulmasının texniki normaları‖ (2002) və bir sıra tövsiyyə məktubları hazırlayaraq respublikanın məktəb kitabxanalarına paylamışdır. Kitabxana, həmçinin 2002-ci ildə ―Ümumtəhsil peşə məktəbləri və orta ixtisas təhsil müəssisələri kitabxanalarının işini əlaqələndirmək üçün Elektron bankının yaradılmasına‖ aid proqram işləyib hazırlamış, respublika təhsil sistemi kitabxanalarının vəziyyətini öyrənmək, onların işini istiqamətləndirmək, informasiya texnologiyaları ilə təmin etmək üçün tövsiyyələr hazırlamaq məqsədilə öz daxili imkanları hesabına məktəb kitabxanalarının Məlumat (Verilənlər) bazasını yaratmışdır. Bunun nəticəsində kitabxanada bu yaradılmış Məlumat (Verilənlər) bazası əsasında ―Təhsil Nazirliyi sisteminə daxil olan ümumtəhsil məktəb kitabxanalarının fəaliyyəti 2003‖ adlı məlumat kitabı da çap edilmişdir. Kitabxana əməkdaşları İFLA-nın (İnternational Federation of Library Associations - Kitabxana Assosiasiyaları Beynəlxalq Federasiyası) materialları əsasında 3 dildə (ingilis, rus, azərbaycan) ―Məktəb kitabxanaları haqqında manifest‖ (2003-cü il) hazırlamış və nəşr etdirmişlər. Eyni zamanda ―1-4 sinif şagirdləri üçün kitabxana - biblioqrafiya və informasiya bilikləri Proqramı‖ (2003), ―Məktəb kitabxanalarında işin təşkili‖(2003) adlı vəsaitlər də nəşr olunaraq məktəb kitabxanalarına göndərilmişdir. 115 Respublika Elmi Pedaqoji Kitabxanasının ən mühüm nailiyyətlərdən biri isə onun Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi tərəfindən ―2008-2013-cü illərdə Azərbaycan Respublikasının kitabxana informasiya sahəsinin inkişafı və modernləşdirilməsi‖ Dövlət Proqramının hazırlanmasında iştirak edərək öz təkliflərini təqdim etməsidir. Bu təkliflər əsasında Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabineti ―Azərbaycanda kitabxanaların fəaliyyətinin yaxşılaşdırılması haqqında‖ Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 20 aprel 2007-ci il tarixli Sərəncamının üçüncü bəndinin icrasının təmin etmək məqsədilə ―Məktəb kitabxanalarının maddi-texniki bazasının möhkəmləndirilməsi və müasir informasiya texnologiyaları ilə təchizatına dair Tədbirlər Planı‖ nın tətbiq edilməsi barədə 22 dekabr 2008-ci il tarixli Sərəncam imzalamışdır. Bu tədbirlər planı ilə daha dolğun tanış olmaq üçün aşağıdakı cədvələ baxaq. № Tədbirin adı İcraçı təşkilatlar İcra müddəti Yüklə 2,53 Mb. Dostları ilə paylaş:
|