Til madaniyatining asoslarisiz adabiy badiiy mahorat yo'q va bo'lishi mumkin emas, jonli va yozma so'z san'ati rivojlana olmaydi.
Umumiy o’rta ta’lim maktabi o'qituvchilarining nutqida quyidagi kamchiliklar kuzatiladi:
- vernakular va dialektizmlardan, eskirgan so'zlardan foydalanish;
parazit so'zlar bilan nutqning tiqilib qolishi (yaxshi, shunday qilib aytganda va hokazo);
so'zlardagi noto'g'ri stress;so'zlarni urg'u bilan yoki mahalliy nutqning o'ziga xos xususiyatlari bilan talaffuz qilish;so'zlar yozilganidek talaffuz qilinganda so'zlarning harf bilan talaffuz qilinishi;
bolalar nutqini nusxalash;
kamaytiruvchi qo'shimchalar bilan so'zlarni tez-tez asossiz ishlatish: (Nozijon qalamlarni yuving! Biloltoy, stoldan kosani olib tashlang!);
nutqni murakkab grammatik tuzilmalar va burilishlar bilan to'yintirish;
tezlashtirilgan nutq tezligi, bu bolalarning nutqini tushunishni juda qiyinlashtiradi;
bolalarda bayon mazmuniga qiziqish keskin kamayadigan monoton nutq;
nutq jarayonida tovushlarning noaniq artikulyatsiyasi.
Biz tanlagan kasb- bizdan to'g'ri, ifodali, tushunarli gapirishimizni talab qiladi!
Xulosa
Madaniyat sohaasi elementlari himoya qilishni talab qiladi, til ham ehtiyotkorlik bilan munosabatda bo'lishni talab qiladi. Tilga ongli ravishda g'amxo'rlik kodifikatsiya deb ataladi.
Madaniyat –jamiyat tomonidan saqlanadigan noyob asarlar, namunalar yoki normalar, ular asosida jamiyatda faoliyat tashkil etiladi va avloddan avlodga o'tadigan tajriba to'planadi.
Til - - bu atrof-muhit bilan aloqa qilish vositasi, nutq esa tildan foydalanish jarayonidir. Nutq-bu faqat nutq orqali o'zini namoyon qiladigan tilning amalga oshirilishi. Kelajakdagi shifokorlar bizning boy nutqimiz – adabiy janrdan maksimal darajada foydalanishlari kerakligi sababli, biz o'zimizga va atrof – muhitga kerakli so'zlarni tanlab, professional nutq madaniyati va psixo-emotsional barqarorlik bilan yordam beramiz.
Foydalanilgan adabiyotlar.
1) Til va lingvistika, Filologiya, O´quv va metodik qo´llanmalar. Siddiqjon Mo’minov. М.: 2002.
2) O’zbek nutq madaniyati va uslubiyati. A.J. Omonturdiyev. Sh.I.Abduraimova Toshkent, 2016.
3) O’qituvchi nutq madaniyati (ma’ruza matnlari) Hamidov A. Termiz – 2013
