L – NİTQİn nöVLƏRİ VƏ formalari
Yüklə 0,89 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
lV – Üslubiyyat Azərbaycan dilinin funksional üslubları Üslubiyyat – Dilin üslubiyyatı dilin üslubi quruluşunu yıni üslublar sistemini yaxud konstruktiv növl ərini öyrənir . Görkəmli Azərbaycan alimi Ə.M.Dəmirçizadə üslubları öyr ənən elm kimi üslubiyyatı belə səciyyələndirir : “ Üslubiyyat dildə ifadəlilik vasit ələrinin məqsədəuyğun surətdə istifadə edilmə qayda və əlamətlərindən ifadə vasit ələrinin system təşkil etməsi xüsusiyyətlərinə görə formalaşan müxtəlif üslubların əlamətdar cəhətlərindən bəhs edən elmdir “ . Bu tərifdən əlavə üslubiyyata M.K.Maren v ə N.N.Teterevnikova belə tərif verirlər : “ Üslubiyyat – ünsiyy ətin müxtəlif şəraitində ifadə etmək üçün dil vasitələrinin seçilm əsi və işlədilməsi prinsiplərini öyrənən müstəqil filoloji elmdir “ . Az ərbaycan dilinin müxtəlif inkişaf dövrlərində ünsiyyətin hansı şəraitdə baş verm əsi onu(nitqi) şəraitə uyğun formalarda qurmaq dil vasitələrindən m əqsədəuyğun şəkildə istifadə edə bilmək tələbatından nitqin üslubları yaranmışdır . Dil v ə nitq üslublarından bəhs edərkən bir cəhəti xüsusi vurğulamaq lazımdır ki , dilin funksional üslubları ilk növbədə ümumi obyektif xarakter daşıyır , bu dildə danışan ayrı – ayrı fərdlərin iradəsindən asılı olmayaraq bir potensial şəklində mövcud olur . Mük əmməl nitq təkcə ədəbi dilin normalarına yüksək səviyyədə riayət etməklə formalaşmır . Bunun üçün nitq formaca olduğu kimi mahiyyət etibarilə də gözəl olmalıdır . Nitqin məzmunca aydın , yığcam , sadə olması onun estetik gözəlliyinə doğru atılmış bir addımdır . Lakin bu addımı daha ölçüb – biçmək və konkretl əşdirmək məqsədilə nitqimizə dinləyiciyə xoş təsir göstərən , zərif və zövqverici söz v ə ifadələr seçməyi bacarmalıyıq . Yaxşı nitq o nitqə deyilir ki , orada işlənən sözlər çatdırılacaq fikir üçün münasib və müvafiq olsun . Yaxşı nitq anlayışını tətbiqi üçün vacib mənbə , əsas baza üslubiyyatdır . Yüklə 0,89 Mb. Dostları ilə paylaş:
|