Topshiriq: Detal (val)ning o‘lchami (diametri)ni aniqlash uchun mikrorometr yordamida takroriy o‘lchashlar o‘tkazib, o‘lchanayotgan kattalikning haqiqiy qiymatini baholang.
Topshiriqni bajarish tartibi:
1. Detal (val)ning o‘lchami (diametri) mikrometr yordamida takror-takror o‘lchanib, olingan natijalar 1-jadvalning birinchi ustuniga yoziladi;
2. O‘lchashlar natijalarining o‘rtacha arifmetik qiymatini quyidagi formula orqali hisoblanadi:
3. Topilgan natijani ( ) 1-jadvalning ikkinchi ustuniga yozib qo‘yiladi.
4. Qoldiq xatoliklar ( ) qiymatlarini hisoblab, natijalarni 1- jadvalning uchinchi ustuniga yoziladi.
5. Formula ( )2 bo‘yicha hisoblangan qiymatlar asosida 1-jadvalning 4- ustuni to‘ldiriladi.
6. Σ( )2 qiymatni hisoblab, chiqqan natijani jadvalning chap to-monining quyisida yozib qo‘yiladi.
1- jadval
O‘lchashlar natijalari хi, мм
|
O‘rtacha arifmetik qiymat, , мм
|
Qoldiq xatolik
( ), мм
|
( )2,
мм
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Σ хi =
|
Σ ( )2=
|
7. Quyidagi formula orqali o‘lchashlarning o‘rtacha kvadratik xatoliligi σ ni aniqlanadi:
8. O‘lchanayotgan kattalikning haqiqiy qiymatini quyidagi ifodadan topiladi:
9. Agar ko‘p martalab takroriy o‘lchashlarda 3σ dan katta xatolik yuz bersa, bu xatolik qo‘pol xato hisoblanadi va bunday xatolikka ega bo‘lgan o‘lchash natijasi tashlab yuboriladi.
O‘lchash xatoliklarini aniqlashni o’rganish ( 2 soat)
Ishning maqsadi: O‘lchash xatoliklari, turlari va ularning kelib chiqish sabablari bilan tanishish hamda o‘lchash xatoliklarini qiymatlarini hisoblab topishni o‘rganish.
Ishni bajarish uchun zarur asbob va jihozlar: O‘lchamlari aniqlanadigan detallar (sterjen, val,...), shtangensirkul, mikrometr, chizg‘ich.
Dostları ilə paylaş: |
