Laboratoriya ishi-1 Mavzu: Qiya tekislikda foydali ish koeffitsiyentini aniqlash. Ishning maqsadi

Kerakli asbob va jihozlar: Matematik mayatnik, laboratoriya universal shtativ, 
sekundomer, o‘lchov lentasi.
Ishni bajarish tartibi: 
1. Shtativga ipni imkoni boricha uzunroq holatda mahkamlanglar. 
2. Ipning uzunligini o’lchov lentasi yordamida o’lchang. Bunda shar radiusi mayatnik 
ipining uzunligidan juda kichik bo’lgani uchun uni hisobga olmasak ham bo’ladi. 
3. Sharchani muvozanat vaziyatidan uncha katta bo‘lmagan (6° – 8°) burchakka og‘dirib, u 
harakatga keltiriladi. Shu onda sekundomer ishga tushiriladi.
4. Matematik mayatnikning tebranishlar soni sanaladi. Mayatnik N
1
= 20 marta tebranganda 
sekundomer to‘xtatiladi.
5. T =
𝑡
𝑛
dan tebranish davri aniqlanadi. 
6. g=
4∙𝜋
2
∙𝑟
𝑇
2
ifodaga ko‘ra erkin tushish tezlanishi hisoblanadi. 
7. Mayatnik ipining uzunligini o‘zgartirmasdan tebranishlar soni N
2
= 30 ta va N
3
= 40 ta 
hollari uchun tajriba yuqoridagidek takrorlanadi.
8. Olingan natijalar asosida mayatnik tebranish davri va erkin tushish tezlanishining 
qiymatlari aniqlanib, jadvalga yoziladi.
9. Olingan natijalar asosida quyidagi jadval to‘ldiriladi. 
10. Absolyut va nisbiy xatoliklarni toping. 
𝑙
𝑖𝑝
N
i 
t, s 
𝑔
𝑖
, m/s
2 
𝑔
𝑜′𝑟𝑡
m/s
2 
∆g, m/s
2
∆𝑔
𝑜‘𝑟𝑡
m/s
2
ε=
∆ğ
𝑔
𝑜‘𝑟𝑡
∙100% 
20 
30 
40 

---

Fizika o‘qituvchilar kanali
@yoshlar1993 
Ismailov Murodjon 
_____. ______. 202___ 
Amaliy mashg‘ulot 
Mavzu: Energiyaning bir turdan boshqa turga aylanishi. 
Xavfsizlik qoidalari: 
– Elektr kavsharlash jarayonida ehtiyot bo‘ling.
– Yelimlash jarayonida ehtiyot bo‘ling.