Leksikologiyanın` ulıwma qa`deleri. Leksikologiyanın` predmeti. Lektsiya haqqında tu`sinik

tildin` quramına basqa tillerden kirgen so`zlerdin` keliw jolların da tariyxıy jaqtan

qarastıradı.

Leksikologiyanın` birinshi tarawı – salıstırmalı leksikologiya tuwısqan

tillerdin` so`zlik quramın, ondag`ı so`zlerdi birinshi menen salıstıra otırıp

izertleydi. Bunda tariyxıy ko`z-qarastan tuwısqan tiller leksikası alıp izertlenedi.

Sonlıqtan, salıstırmalı – tariyxıy leksikologiya dep te ataladı.

So`zlerdin` ma`nilik ta`repleri – semasiologiyada qaraladı. Semasiologiya

So`zlerdin` ma`nilik ta`repleri – semasiologiyada qaraladı. Semasiologiya

so`zlerdin` ma`nilerin ha`m ol ma`nilerdin` o`zgeriw jolların, semantikalıq

zan`lılıqlardı izertleytug`ın arnawlı taraw bolıp esaplanadı. Leksikologiyanın` en`

baslı tarawı – semasiologiya bolıp tabıladı. Onın` menen baslı leksikologiyanın`

birinshi tarawı – onomosiologiya dep ataladı. Onomosiologiya zat yamasa

qubılıstın` belgili bir so`z benen atalıwının` sebeplerin qarastıradı. Onomosiologiya

zatlar ha`m qubılıslardın` atalıwı, belgileniwi tuwralı ilim. Onomosiologiya

birinshi tarawı – onomastika ulıwma atlardı izertlewdi. Ol ekinshi bo`limnen

ibarat: antroponimika – adam atların izertleydi. Ekinshisi toponimikanın` izertlew

ob`ektisi – geografiyalıq atamalar.

Leksikologiya tildin` so`zlik quramındag`ı quraytug`ın so`zlerdi – leksikalıq

birlikler retinde qarastıradı. Tildin` quramına birinshi so`zdin` sinonimi retinde

qollanılatug`ın so`z dizbekleri de ushırasadı. Olar so`z dizbekleri bolg`anı menen

ma`nisi jag`ınan jeke so`zler menen ten`, birinshi pu`tin leksikalıq birlik sıpatında

qaraladı. Bular frazeologiyalıq so`z dizbekleri. Olardı izertleytug`ın

leksikologiyanın` birinshi tarawı – frazeologiya dep ataladı. Frazeologiyada turaqlı

so`z dizbeklerinin` tu`rleri, olardın` quramı ha`m qurılısı ha`m jasalıw usılları