Leksikologiyanın` ulıwma qa`deleri. Leksikologiyanın` predmeti. Lektsiya haqqında tu`sinik

qaraladı.

Leksema til birligi sıpatında tayar tu`rinde, forması ha`m ma`nilik jaqtan

Leksema til birligi sıpatında tayar tu`rinde, forması ha`m ma`nilik jaqtan

pu`tinlik bolsa, so`z so`ylew birligi bolıp tabıladı, leksemalardın` mug`darı so`z

ha`m so`z dizbeklerinde sa`wlelenip, atamalasıp, beyimlesiwi na`tiyjesinde ba`rha

ko`beyip baradı. So`z leksemalardın` ha`m so`z jasalıw usıllarının` usaslıq ha`m

qon`sılaslıq baylanısları tiykarında anıqlang`an, anıq forma, mazmun ha`m xızmet

payda etken ko`rinis bolıp tabıladı. Usıg`an qaray so`ylewde so`zdin` tur ha`m

formaların u`yreniw, tilde so`z jasaw u`lgilerin ajıratıw menen, so`z jasalıw

u`lgilerinin` mu`mkinshilikleri ha`m o`zgesheliklerin anıqlaw menen ushlasıp

ketedi. Til birliklerine sistemalıq jaqtan jantasıw, so`z ha`m leksemanın` parqın

anıqlaw til biliminde so`z jasalıw, so`zdin` ma`nilik ha`m du`zilislik tu`rlerin

u`yreniw menen de baylanıslı.

Ma`nilik o`zgesheliklerine qaray semema du`zilisindegi semalar u`sh tu`rli

boladı:

1. Ataw semaları (denotativ semalar).

2. Sıpatlaw seması, qosımsha ma`ni beriw semaları (konnotativ semalar).

3. ?azıypa – xızmet semaları (funktsional` semalar)

Leksema – bul ja`miyet ag`zaları ushın tayar tu`rinde, forma ha`m

Leksema – bul ja`miyet ag`zaları ushın tayar tu`rinde, forma ha`m

mazmunnın` biriwinen turatug`ın, grammatikalıq morfemalardı o`zine biriktire

alatug`ın morfema tu`ri (Ne`matov X., Rasulov R. ?zbek tili sistem leksikol

asoslari. Toshkent, 1995, 35-bet).

Leksemanın` sırtqı ta`repi forma, - nomema, al ishki ta`repi, ma`nisi,

signifikatı – semema, G.Qurbaniyazov (leksema sememaların anıqlawda leksikalıq

konteksttin` roli) //Qaraqalpaqstan mug`allimi, 1995, Q4, 82-86-betler. «So`z