Lim vazirligi samarqand davlat universiteti b. Sh. Safarov, I. I. Ayubov

 
3. Yakka tartibdagi tadbirkorlar tomonidan qat
’
iy 
belgilangan soliqni qo‘llashning o‘ziga xos xususiyatlari 
Soliq solish obyekti va soliq bazasi ushbu moddada nazarda 
tutilgan o‘ziga xos xususiyatlar hisobga olingan holda, Soliq kodeks-
-ning 295 va 296-moddalarida nazarda tutilgan tartibda aniqlanadi. 
Jami 
daromad 
yakka 
tartibdagi 
tadbirkor 
tomonidan 
tadbirkorlik faoliyati doirasida olingan daromadlardan iborat bo‘ladi. 
Jismoniy shaxs o‘zining tadbirkorlik faoliyati bilan bog‘liq 
bitimlarni tuzishda, agar bu bitimlarni tuzish vaziyatining o‘zidan 
aniq kelib chiqmasa, u yakka tartibdagi tadbirkor sifatida faoliyat 
yuritayotganligini ko‘rsatishi kerak. 
Yakka tartibdagi tadbirkorning jami daromadidan soliq bazasini 
aniqlashda, agar ushbu moddaning beshinchi qismida boshqacha qoida 

---

430 
nazarda tutilmagan bo‘lsa, soliq kodeksning 44-bobiga muvofiq che-
girib tashlanmaydigan xarajatlardan tashqari soliq solinadigan daro-
madning olinishi bilan bog‘liq barcha xarajatlar chegirib tashlanadi. 
Amortizatsiya qilinadigan aktivlar bo‘yicha amortizatsiya 
ajratmalari aktivdan tadbirkorlik faoliyatida foydalanilgan taqdirda 
va tadbirkorlik faoliyati bilan xarajatlarning aloqasi aniq asoslangan 
bo‘lsa, jami daromaddan chegirib tashlanadi. 
Yakka tartibdagi tadbirkor soliq bazasini hisoblab chiqarishning 
soddalashtirilgan tartibini tanlashga haqli. 
Soddalashtirilgan tartibdagi soliq bazasi jami daromadning 25 
foizi miqdorida belgilanadi.
Yakka tartibdagi tadbirkor soliq bazasini hisoblab chiqarishning 
soddalashtirilgan tartibini tanlaganda soliqni hisoblab chiqarish 
maqsadida xarajatlar hisobini yuritish majburiyatlaridan ozod 
qilinadi, bundan Soliq kodeksi 359-moddasining ikkinchi qismida 
ko‘rsatilgan yakka tartibdagi tadbirkorlar mustasno. 
Yakka tartibdagi tadbirkorlar soliq bazasini hisoblab chiqarish-
ning soddalashtirilgan tartibini qo‘llash uchun soliq hisobida turgan 
joydagi soliq organiga O‘zbekiston Respublikasi Davlat soliq 
qo‘mitasi tomonidan belgilangan shakldagi bildirishnomani quyidagi 
muddatlarda taqdim etadi: 
1) yangidan ro‘yxatdan o‘tkazilganlar – tadbirkorlik faoliyatini 
amalga oshirish boshlanguniga qadar; 
2) foyda solig‘ini to‘lashga o‘tganlar, shu jumladan ixtiyoriy 
ravishda o‘tganlar – bir vaqtning o‘zida foyda solig‘ini to‘lashga 
o‘tish to‘g‘risidagi bildirishnomani soliq hisobida turgan joydagi 
soliq organiga yuborganda; 
3) qolganlari – joriy yilning 25-yanvaridan kechiktirmay. 
Yakka tartibdagi tadbirkorlar tomonidan soliq bazasini hisoblab 
chiqarishning soddalashtirilgan tartibini qo‘llash quyidagi 
muddatlarda boshlanadi: 
1) ushbu modda to‘qqizinchi qismining 1-bandida ko‘rsatilganlar 
uchun – tadbirkorlik faoliyatini amalga oshirish boshlangan paytdan; 
2) ushbu modda to‘qqizinchi qismining 2-bandida ko‘rsatil-
ganlar uchun – yakka tartibdagi tadbirkor foyda solig‘ini to‘lashga 
o‘tish to‘g‘risidagi bildirishnomani va soliq bazasini soddalash-

---

431 
tirilgan tartibda hisoblab chiqarish haqidagi arizani soliq organiga 
taqdim etgan oydan keyingi oyning birinchi sanasidan boshlab; 
3) ushbu modda to‘qqizinchi qismining 
3-bandida 
ko‘rsatilganlar uchun – joriy yilning 1-yanvaridan boshlab. 
Soliq bazasini hisoblab chiqarishning soddalashtirilgan 
tartibidan ixtiyoriy ravishda voz kechish va soliq bazasini hisoblab 
chiqarishning ushbu moddaning birinchi qismida nazarda tutilgan 
umumiy tartibiga o‘tish kelgusi soliq davri boshlanganidan e’tiboran 
amalga oshiriladi. 
Soliq bazasini hisoblab chiqarishning umumiy tartibiga o‘tish 
to‘g‘risidagi bildirishnoma O‘zbekiston Respublikasi Davlat soliq 
qo‘mitasi tomonidan belgilangan shaklda soliq davri boshlanishidan 
kamida bir oy oldin soliq hisobida turgan joydagi soliq organiga 
taqdim etiladi. 
Soliq solishda quyidagilar hisobga olinmaydi: 
1) yakka tartibdagi tadbirkorning unga mulk huquqi asosida, 
shuningdek, mol-mulkka egalik qilish va (yoki) undan foydalanishga 
yo‘l qo‘yuvchi boshqa ashyoviy huquq tufayli tegishli bo‘lgan 
ko‘chmas mulkni sotishdan olingan daromadlar jismoniy shaxslardan 
olinadigan daromad solig‘i solinishi lozim bo‘lgan daromadlari; 
2) jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig‘ini hamda 
yakka tartibdagi tadbirkor foyda solig‘ini to‘lashga o‘tguniga qadar 
aylanmadan soliqni to‘lash davrida tovarlarni (xizmatlarni) 
realizatsiya qilishdan olinadigan daromadlar.