LMS TURLARI VA IMKONIYATLARI
Reja :
1. LMS ASOSIDA MASOFAVIY TA’LIM OLISH.
2. MOODLE PLATFORMASI
Ta’limni boshqaruv tizimlari (LMS) — elektron ta’lim dasturlarini tashkil
etuvchi, amalga
oshiruvchi hamda o‘quvchilarning o‘zlashtirish natijalari ustidan nazorat
olib borish va ularni
saqlab qo‘yish imkoniyatini beruvchi onlayn platforma. Ta’limni
boshqaruv tizimlari o‘quv kursi
tarkibini ishlab chiqish va uni nazorat qilish uchun markaziy joyni taqdim
etish orqali o‘quv
jarayonini
soddalashtirishga
yordam
beradi.
Shuningdek,
LMS
o‘quvchilarga dars vaqtida olgan
bilimlarini boyitish uchun zarur qo‘shimcha manbalarni ham yuborish
imkoniyatiga ega qiyosi
yo‘q platformadir.
LMS platformalari uch turga bo‘linadi: bulutli platformalar, serverga
asoslangan va CMS bilan integratsiyalangan LMSlar.LMSning bulutli
platformalari. O‘quv kursining materiallari LMSning bulutli
platformalarida web-xizmatni taklif etuvchining server kompyuteriga
joylashtiriladi. LMSning bu turini ta’lim muassasasi yoki tashkilotning
server kompyuteriga o‘rnatib bo‘lmaydi. LMSning bulutli platformalari
web-xizmat (masalan, pochta xizmati kabi) prinsipi asosida ishlaydi, ya’ni
web-xizmat taklif etilgan manzil orqali ro‘yxatdan o‘tgandan keyin o‘quv
kurslarini yaratish mumkin. Buning uchun web-xizmat o‘zining serveridan
joy ajratadi va barcha ma’lumotlar ushbu serverda
TAYANCH TUSHUNCHALARBulutli platforma — o‘z xizmatlarini
foydalanuvchi resurslariga bog‘liq bo‘lmagan holda taqdim etuvchi
platforma.Korporativ — bir vaqtda bir necha hududdan turli pog‘onalarda
boshqariluvchi tarmoq.saqlanadi. Foydalanuvchi esa bunga o‘ziga kerakli
materiallarini yuklashi, ta’lim oluvchilarni qo‘shishi va onlayn ta’lim
jarayonini yurgizishi mumkin. LMSning bulutli platformalaridan, asosan,
korporativ ta’limda foydalaniladi. LMSning bulutli platformalari: iSpring
learn, Google classroom, Schoology, Loop, Learn Amp va
boshqalar.Serverga asoslangan LMSlar tashkilot yoki ta’lim
muassasasining serveriga o‘rnatiladi. Bu esa foydalanuvchilarga tizimga
korporativ login va parol yordamida kirish imkonini beradi. Barcha
http://eduportal.uz
ma’lumotlar tashkilot yoki ta’lim muassasasi server kompyuterida
saqlanadi. Buning uchun esa LMSni o‘rnatish, sozlash, uning tashkilot
yoki ta’lim muassasasi dasturiy ta’minotlari bilan integratsiyasini
ta’minlash lozim. Asosan, ta’lim muassasalari va o‘quv markazlarida
foydalaniladi.Serverga asoslangan LMSlar: Moodle, BlackBoard, Canvas,
Absorb LMS va boshqalar.CMS bilan integratsiyalashgan LMSlarda LMS
funksiyalarini bajaruvchi maxsus dasturlar CMSga qo‘shiladi va CMSning
imkoniyatlarini kengaytirib beradi. CMSning tarkibida alohida o‘quv
kurslar bilan ishlovchi qism xizmat qiladi. Bunday tizimlar onlayn maktab
va kurs ochishni xohlovchilar uchun qulay hisoblanadi.CMS bilan
integratsiyalashgan LMSlar: LearnDash (wordpress), joomla, drupal,
wix.Schoology (https://www.schoology.com/) — ta’lim muassasalari
uchun mo‘ljallangan bulutli LMS. Schoology Google Drive, Microsoft
OneDrive, Blackboard Collaborate, Moodle, PowerSchool, Evernote va
YouTube bilan birlasha oladi. Shuningdek, u maktab ma’lumotlari tizimi
bilan sinxronlashadi. O‘qituvchilarga o‘quvchilar bilan o‘quv materiallari
va topshiriqlar yuzasidan fi kr almashish hamda o‘quvchilar va ularning
ota-onalari bilan uyushgan holda aloqa o‘rnatish imkoniyatini beradi.
iSpring Learn (https://www.ispringsolutions.com/ispring-learn)
platformasi ta’lim muassasalari va kompaniyalarda kadrlar tayyorlash
uchun ishlab chiqilgan. Biroq ayni paytda amalda asosiy mijozlari sifatida
ta’lim muassasalari faoliyat yuritmoqda. Platformaning ma’ruza muharriri
bo‘limi yordamida modul va uning materiallari (matnli, audio, video,
taqdimot, simulyator, topshiriq, test va b.) kiritiladi. Hisobotlar bo‘limi
yordamida foydalanuvchilar faoliyati hamda o‘zlashtirish natijalari tahlili
va statistikasini yuritish mumkin.
Google Classroom (https://classroom.google.com/) — ta’lim uchun
mo‘ljallangan platforma bo‘lib, kurs/sinfni yaratish va o‘quvchilarni
qo‘shish, kerakli o‘quv materiallarini kiritish va o‘quvchilarga taqdim
etish, o‘quvchilarga topshiriqlar berish, ularning ishlarini baholash va
faoliyatini kuzatib borish, o‘quvchilar bilan muloqot qilish kabi
imkoniyatlarni taqdim etadi. Google Classroomda Googleda akkauntga
ega xohlagan foydalanuvchi kurs yaratishi mumkin.
Moodle (Modular Object-Oriented Dynamic Learning Environment)
(http://moodle.org/) masofaviy ta’lim olish muhiti hisoblanib, sifatli
masofaviy kurslarni yaratish uchun mo‘ljallangan. Bu dasturiy mahsulot
dunyoning 100 dan ziyod mamlakatlarida ishlatiladi. Bepul tarqatiladigan
bu dasturiy majmua o‘zining funksional imkoniyatlari, o‘rganishdagi
soddaligi va ishlatishdagi qulayligi bilan foydalanuvchilarning ko‘plab
talablarini qanoatlantira oladi. Moodle masofaviy ta’limda o‘qitish
jarayonini to‘la qo‘llab-quvvatlash uchun keng doiradagi, jumladan, o‘quv
materiallarini turli usullarda berish, bilimlarni tekshirish va o‘zlashtirish
nazoratini amalga oshirish kabi imkoniyatlarni beradi.
LearnDash — ommabop kontent boshqaruv tizimi (CMS)da sinfl ar
yaratish, ularni boshqarish, o‘zgartirish va nashr etish imkonini beruvchi
ishonchli plagin. Bu plagin WordPress platformasi tarkibida ishlaydi. Shu
sababli, agar ta’lim muassasasi kompyuteriga WordPress o‘rnatilgan
bo‘lsa, qo‘shimcha ravishda LearnDash plaginini o‘rnatgan holda o‘quv
kurslarini yaratish mumkin.Plagin bir necha kursni yaratish va ularning
tarkibini bitta sinfdan boshqa sinfga nusxalash imkonini ham beradi.
Shuningdek, kontent tarkibidagi funksiyalar yordamida sertifi kat hamda
nishonlarni rasmiylashtirish mumkin.
LMS ASOSIDA MASOFAVIY TA’LIM OLISH. MOODLE
PLATFORMASI
So‘nggi yillarda o‘quvchilarda mustaqil bilim olishga, maktab dasturiga
qo‘shimcha sifatida turli dasturlarni o‘rganishga bo‘lgan qiziqish ortib
bormoqda. Ijtimoiy tarmoqlarda o‘quvchilar tomonidan ularning
qiziqishlari doirasida videodarslarning qo‘yilishi bunga yaqqol misol bo‘la
oladi. Hozirda raqamli texnologiyalarning rivojlanishi yoshlarga internet
orqali o‘z qiziqishlari doirasida ta’lim olish imkonini bermoqda. Buning
uchun ulardan rus va ingliz tillarini suhbatlashish darajasida bilish,
shuningdek, zamonaviy internet texnologiyalaridan xabardorlik, xususan,
SMM, LMS, CMS, MOOC kabi platformalarda ishlash bilim va
ko‘nikmalariga ega bo‘lish talab etiladi.
Moodle platformasi haqida tushuncha
Moodle — o‘quv materiallarini turli usullarda uzatish (15 turdagi interfaol
vosita), bilimlarni tekshirish va o‘zlashtirish monitoringini yuritish uchun
mo‘ljallangan platforma. Moodle platformasida o‘quvchilar mustaqil va
erkin ravishda istagan bilimini olish imkoniyatiga ega bo‘ladi.
O‘quvchilarning o‘zlashtirish darajasi bevosita uning intellektual
salohiyatiga bog‘liq bo‘lganligi bois, ular tomonidan ko‘rgazmalilikning
keng imkoniyatlaridan foydalanish egallanayotgan bilim mohiyatini
teranroq anglashga yordam beradi. Shu bilan bir qatorda, bu tizim o‘zining
ochiq kodliligi bilan har qanday dasturchiga istalgan ta’lim loyihasini o‘z
ehtiyojlariga “moslash” hamda unga yangi xizmat turlarini qo‘shish
imkonini beradi. Bu bepul tarqatiladigan platforma o‘zining funksional
imkoniyatlari, o‘rganish uchun oddiyligi va foydalanishda qulayligi bilan
foydalanuvchilarning har qanday talabini qanoatlantira oladi. Quyida
Moodle platformasining DEMO versiyasi bilan ishlashini ko‘rib chiqamiz.
TAYANCH TUSHUNCHALAR
DEMO versiya — platformaning belgilangan vaqt davomida ishlashi
mumkin bo‘lgan nusxasi.Ochiq kodli dasturiy ta’minot — dasturning kodi
ochiqligi sababli tegishli o‘zgartirishlar kiritish imkoniyati mavjud bo‘lgan
dasturiy ta’minot.
Open Source (Ochiq kodli dasturiy ta’minot) atamasi 1998-yilda Erik
Reymond hamda Bryus Perens tomonidan kiritilgan. Ochiq kodli dasturiy
ta’minot — dasturning kodi ochiq va undan erkin foydalanish mumkin
bo‘lgan, zaruriy holatlarda unga tegishli o‘zgartirishlar kiritish imkoniyati
mavjud dasturiy ta’minot.
Moodle platformasida ta’lim olish
1. Moodlening rasmiy manzili (moodle.org) brauzerning manzil qatoriga
kiritiladi. Asosiy menyu
qatoridan DEMO, ochilgan sahifadan esa Mount Orange School, so‘ng Go
to courses tugmachasi tanlanadi.
2. Kurslar ro‘yxatidan Art and Media, bo‘limlar ro‘yxatidan esa Digital
Literacy o‘quv kursi tanlanadi.
3. Kirish orqali tizimda ro‘yxatdan o‘tish, agar ro‘yxatdan o‘tilgan bo‘lsa,
login va parol yordamida tizimga kirish mumkin (1).
4. Til bo‘limi orqali platformaning tilini o‘zgartirish mumkin (2). Mazkur
platforma bir necha tilga tarjima qilingan.
5. O‘quv kursi va uning modullari yordamida kerakli modulga o‘tish
mumkin (3).
6. Kalendar bo‘limi orqali topshiriq, tadbir va xabarlar haqida ma’lumot
olish mumkin (4).
7. Kursning birinchi modulida, asosan, e’lonlarni o‘qish va
so‘rovnomalarga javob berish mumkin (5).
8. Kursning keyingi modullarida matnli, audio, video, taqdimot, glossariy
va boshqa turdagi o‘quv
materiallarini sahifaning o‘zi orqali yoki yuklab olish yordamida
o‘zlashtirish mumkin (6).
9. Topshiriqlar modulida esa amaliy topshiriq, savol, krossvord, viki
topshiriq va testlar beriladi (7).
Moodle platformasida har bir mavzu, unga ko‘ra tuzilgan o‘quv materiali
va nazorat topshiriqlari alohida-alohida berilishi ham mumkin, chunki
aksariyat hollarda o‘quv materiallari va nazorat topshiriqlari aralash holda
beriladi. O‘quv materiallari va nazorat topshiriqlarining qay tartibda
berilishi o‘qituvchi xohishiga ko‘ra amalga oshiriladi.
Dostları ilə paylaş: |