Lüğətin quruluşu
Yüklə 246,13 Kb.
|
Lüğətin quruluşu:
A ABANMAK – söykənmək, dirsəklənmək ABARTMAK – mübaliğə etmək, şişirtmək ABLA – 1) böyük bacı; 2) bacı (xitab) ABLUKA – mühasirə, blokada; abluka ikticadi – iqtisadi blokada ABONE – 1) abunə; 2) abunəçi; abonman – abunəçi; abone bedeli (fiatı) – abunə qiyməti; ABONE olmak – abunə yazılmaq ABSTRE – abstrakt, mücərrəd ACELE – təcili, tələsik ACEMİ – təcrübəsiz, naşı, xam, təzə işçi; ben bu sanatın acemisiyim – mən bu işdə təzəyəm. ACENTA, ACENTE – agentlik, agent, büro; seyahet acentesi – səyahət bürosu ACI – acı, ağrı, əzab, əziyyət, dərd, kədər; diş acısı – diş ağrısı; acısını paylaşmak – halına yanmaq, kədərinə şərik olmaq ACIKLI – qəmli, qüssəli, kədərli, hüznlü, yaslı; acıklı haber – qəmli xəbər ACIKMAK – acmaq, acımaq ACIMA – mərhəmət, insaf ACİL – tez, tələsik, təcili, təxirə salınmaz; acil tedbirler almak – təcili tədbirlər görmək ACİR – icarəyə verən, kirayə verən, borc verən AÇI – bucaq; on derece açı ile – on dərəcə bucaq altında AÇIKÇI – birja, dəllalı AÇIKLAMA – izah, şərh AÇIKLAMAK – izah etmək, aydınlaşdırmaq AÇMALIK(-ğı) – yuyucu maddə, açmalıq ADAK(-ğı) – vəd, əhd ADAMAK – həsr etmək ADALE – əzələ ADAMAKİLLİ – əsl, möhkəm, layiqli, necə lazımdır; adamakilli bir yağmur – möhkəm yağış ADAY – namizəd; aday göstermek – namizəd göstərmək ADDETMEK – 1) hesab etmək, qəbul etmək, qiymətləndirmək; 2) saymaq, hesablamaq ADESE – 1) linza, ədəsə 2) göz bülluru ADET(-di) – ədəd ADET(-ti) – adət ADLI – hüquq, hüquqi; adlı tababet – tibbi ekspertiza AF(affı, afvı) – 1) üzr, əfv; affınızı rica ederim! – üzr istəyirəm!; 2) amnistiya; genel af – ümumi amnistiya AFET(-ti) – fəlakət; tabii afet – təbbi fəlakət AFFEDERSİNİZ – bağışlayın, əfv edin AFFETMEK – əfv etmək, bağışlamaq, günahından keçmək AFİYET(-ti) – sağlamlıq; afiyet olsun – 1) nuş olsun 2) sağlıqla; afiyetteyim – mən sağlamam AFYON – tiryək AĞ(ağı) – tor, şəbəkə AĞABEY(-i, -si) – 1) böyük qardaş; 2) qardaş (xitab) AĞAÇÇİLEĞİ(-ni) – qoruq AĞIL(-lı) – 1) ağıl, arxac; 2) halə, şəfəq, parıltı AĞIM – ayağın üst tərəfi AĞIRBAŞLI – təmkinli, ciddi, ağır AĞIRLAMAK – səmimi qarşılamaq, yaxşı qarşılamaq AĞRANDİSMAN –böyütmə, böyütmək AĞRANDİSÖR – böyüdücü AĞUSTOS – avqust AHBAP(-bı) – dost-tanış; ahbaplik – dostluq AHDI – müqaviləli; ahdı tarife – konvension tarif; ahdı vecibeler – müqavilə öhdəlikləri AHENGER – dəmirçi AHİTNAME – müqavilə, konvensiya, pakt AHŞA – daxili orqanlar, içalat AHŞAP(-bı) – 1) taxta, taxtadan hazırlanmış; ahşap körpü – taxta körpü; 2) ağac (material) AHTAPOT(-tu) – səkkizayaqlı ilbiz AHUDUDU(-nu) – moruq AİDAT(-tı) 1) – üzvülük haqqı; aidat almak – üzvülük haqqı yığmaq; 2) gəlir, mədaxil AJAN – 1) agent, nümayəndə, müvəkkil; 2) casus, agent AJANS – agentlik, nümayəndəlik; anadolu ajansı – anadolu xəbər agentliyi; ticaret ajansı – ticarət agentliyi AKAMET(-ti) – 1) sonsuzluq, qısırlıq; 2) müvəffəqiyyətsizlik, uğursuzluq; akamete uğramak – müvəffəqiyyətsizliyə uğramaq AKARYAKIT(-tı) – duru yanacaq; akaryakıt borusu – yanacaq borusu AKÇAAĞAÇ(-cı) – ağcaqayın AKÇE – sikkə, pul AKDETMEK – bağlamaq, imzalamaq (müqavilə, saziş və s.) AKIM kalmak – puça çıxmaq AKIT taraflar – saziş bağlayan tərəflər, müqavilə bağlayan tərəflər AKİDE(şekeri) – nabat (şirni) AKLISELİM – sağlam düşüncə, aydın fikir, ağıl, kamal AKORTÇU – kökləyici AKRAN – yaşıdlar, hamaşlar AKTARMAK – 1) bir şeyin yerini dəyişdirmək; 2) bir şeyin yolunu, yönünü dəyişdirmək; 3) iqtibas etmək; 4) tərcümə etmək AKTÜALİTE – 1) aktuallıq; 2) kinoxronika ALA – əl-əlvan, rəngbərəng; 2) xallı, zolaqlı; ala sığın – xallı maral; 3) açıq-qəhvəyi ALABALIK(-ğı) – qızıl, balıq ALABİLDİĞİNE – çox, hədsiz; fırtına alabildiğine kudurmuştu – fırtına çox güclənmişdi ALABÜMİN – zülal ALACA – al-əlvan ALACAKLI – kreditor, borc verən ALAFRANGA – avropasayağı; alafranga müzik – qərb musiqisi; alafranga yemekler – avropa mətbəxi ALAKA – 1) əlaqə, maraq, mənafe; alaka çekmek – maraq oyatmaq; 2) münasibət, aidiyyət, iştirak ALAN – 1) sahə, ərazi, meydan; savaş alanı – hərb meydanı; 2) sahə, bölmə; ilim alanında – elm sahəsində ALARM – həyəcan siqnalı ALAŞIM – xəlitə, ərinti ALAY I – 1) izdiham, yığnaq, dəstə, güruh; mitingciler alayı – mitinq iştirakçılarının izdihamı; 2) nümayiş, mərasim; cenaze alayı – matəm mərasimi; 3) alay ALAY II – zarafat, istehza ALAYCI – istehza edən, rişxənd edən, masqaraçı ALBAY – polkovnik ALÇAKGÖNÜLLÜ – təvazökar, sadə adam, iddiasız ALÇI – gips ALÇILAMAK – gips qoymaq ALDATI – hiylə, saxta ALDIRMAMAK(-gı) – əhəmiyyət verməmək, fərqinə varmamaq, qulaq ardına vurmaq, fikir verməmək; aldırma! – fikir vermə, özünü üzmə! ALDIRMAZ – laqeyd, etinasız ALDIRMAZLIK(-ğı) – laqeydlik, etinasızlıq ALENİ – açıq, aşkar; aleni mahkeme – açıq məhkəmə ALFABE – əlifba ALFABESİZ – savadsız ALIKO(Y)MAK – 1) saxlamaq; yemeğe alıkoymak – nahara saxlamaq; 2) tutub saxlamaq, qoymamaq, mane olmaq; işinden alıkoymak – işindən ayırmaq ALINGAN, ALINGAÇ – küsəyən ALIŞIK – adət etmiş ALIŞTIRMA – məşq, təlim ALIŞTIRMAK – öyrətmək, alışdırmaq ALLAHAISMARLADIK – xudafiz ALLAK BULLAK: kafam allak bullak oldu – başım hərlənir ALTYAPI – bazis AMAÇ(-cı) – 1) məqsəd, niyyət, məram; benil amaçlar – qərəzli məqsədlər; bu amaçla – bu niyyətlə; 2) hədəf, nişan; askerı amaç – hərbi obyekt AMATÖR – həvəskar; amatör ressam – həvəskar rəssam; amatör fotoğraf – həvəskar fotoqraf AMBALAJ – qab, tara AMBALAJ YAPMAK – qablaşdırmaq AMBERBALIĞI(-nı) – kaşalot AMBULANS – 1) poliklinika, ambulatoriya; 2) təcili yarım maşını AMCA – əmi; amca kızı – əmi qızı; amca oğlu – əmi oğlu AMELE – fəhlə AMELİ – təcrübi; ameli usul – təcrübi üsul AMPUL(-lü) – 1) elektrik lampası; 2) ampula ANAHTAR – açar; şifre anahtarı – şifrəli açar; ingiliz anahtarı – qayka açarı; anahtarını bulmak – çarə qılmaq ANARŞİ – anarxiya ANASON – cirə ANAYASA – konstitusiya, əsas qanun; anayasa türesi – konstitusiya hüquqları; Birleşmiş Milletler Anayasası – Birləşmiş Millətlər təşkilatının əsas qanunu ANDAÇ(-cı) – yadigar, xatirə ANGARYA – məcburi iş ANI – xatirə; anılar – memuar ANIT(-tı) – abidə, monument ANITSAL – monumental, möhtəşəm, əzəmətli ANLAM – məna ANLAMDAŞ – sinonim, eyni mənalı ANLAMSIZ – mənasız ANSIZIN – gözlənilmədən, birdən-birə, qəflətən ANTLAŞMA – müqavilə, saziş, pakt, konvensiya; barış antlaşması – sülh müqaviləsi ANTRENMAN – məşq, təlim; antrenman uçağı – təlim təyyarəsi ANTRENÖR – məşqçi, təlimçi; baş antrenör – baş məşqçi APARTMAN – ev APTAL(-lı) – abdal, səfeh, axmaq APTES – dəstəmaz; aptes almak – dəstəmaz almaq ARABULUCU(-ğu) – vasitəçi, münsif; arabuluculuk – vasitəçilik, münsiflik ARAÇ(-cı) – vasitə, alət ARALIK(-ğı) – dekabr ARAMAK – axtarmaq ARAPSAÇI – qıvrım saçlar ARAPSAÇINA dönmek – dolaşmaq, dolaşıb qalmaq (işlər və s.) ARAŞİT(-ti) – araxis, yer fındığı ARAŞTIRMA – tədqiqat; bilimsel araştırma enstitüsü – elmi tədqiqat institutu ARIZA – xarab yer, nöqsan, nasazlıq, zədə, qəza; arıza lanıp durmak – dayanmaq, işləməmək; arızaya uğramak – qəzaya uğramaq ARKADAŞ – yoldaş, dost ARMA – gerb; devlet arması – dövlət gerbi ARNAVUT(-du) – alban; arnavut dili – alban dili ARSA – tikinti üçün ayrılmış torpaq sahəsi ART(-dı) – 1) kürək; 2) arxa, arxa tərəf, arxa hissə; aralık kapı – arxa qapı; biribiri artından – bir-birinin ardınca ARTI – üstəgəl; iki artı üç – iki üstəgəl üç ARTIKYIL – uzun il (365 gün) ARTIRMA – 1) çoxaltma, artırma; 2) auksion, müzaidə, hərrac; artırma ile satmak – auksiondan satmaq; açık artırma – açıq satış ARZ ETMEK – 1) bildirmək, ərz etmək, nəzərinə çatdırmaq; 2) doğurmaq, yaratmaq; tehlike arz etmek – təhlükə yaratmaq ASALAK(-gı) – 1) parazit; asalak bilimi – parazitologiya; 2) tüfeyli, müftəxor ASALET(-ti) – alicənablıq ASANSÖR – lift ASGARI – 1) minimum, ən kiçik; asgarı ücret – minimum əmək haqqı; 2) minimum ASILSIZ – əsassız, əsaslanmamış ASİ – qiyamçı, üsyançı ASİT(-di) – turşu ASSUBAY – unter zabit ASTEĞMEN – kiçik leytenant ASTRAGAN – qaragül dərisi; astragan kalpağı – qaragül papaq ASTROPİKAL – subtropik; astropikal iklim – subtropik iqlim AŞAMA – dövr, mərhələ AŞÇI – aşpaz AŞI – 1) peyvənd, aşı; 2) aşı, aşı masası, vaksin AŞIRI – 1) hədsiz, çox, olduqca çox; aşırı yoksulluk – hədsiz yoxsulluq; 2) ifrat, qatı; aşırı sağcı – ifrat sağçı; 3) aşırı, sonra; gün aşırı – gün aşırı; bizden bir ev aşırı oturuyor – bizdən bir ev sonra yaşayır AŞIRMA – plagiat, ədəbi oğurluq AŞIRMACI – plagiator, ədəbi oğru AŞIRMAK – oğurlamaq, çırpışdırmaq AŞIRTI – israf ATAMAK – vəzifəyə təyin etmək ATEŞÇİ – ocaqçı, ocaq qalayan; ateşçi yeri – ocaqxana ATKI – 1) arxac; 2) örpək, şal, şərf, kaşne; 3) balaca qayış, toqqacıq ATLIKARINCA – karusel ATMACA – qırğı AVANTAJ – xeyir, mənfəət, səmərə, fayda, qazan; maddi ve manevi avantajlar – maddi və mənəvi xeyir AVİZE – çilçıraq, lüstr AVLI, AVLU – həyət AVUKAT(-tı) – vəkil AYAKLANMA – qiyam üsyan AYAKLANMAK – üsyan etmək, qiyam etmək AYAR – 1) vaxt; 2) əyar 3) yoxlayın düzəltmə, nizama salma, tənzim etmə AYARLAMAK – 1) tənzimləmək; 2) standartlaşdırmaq, kalibrləmək AYÇA – aypara, hilal AYÇİÇEĞİ(-ni) – günəbaxan AYGIT(-tı) – aparat; telefon aygıtı – telefon aparatı; sindirim aygıtı – həzm orqanı; solunum aygıtı – tənəffüs orqanı AYIKLAMAK – bir-bir seçmək, bir-bir seçib ayırmaq, çeşidləmək AYIRICILIK(-ğı) – separatizm AYIRIM – ayrı-seçkilik AYIRTMAN – ekspert, yaxşı bilən, mütəxəssis AYIRTMANLIK(-ğı) – ekspertiza AYKIRI – zidd AYLAK(-ğı) – tənbəl, avara AYRAÇ(-cı) – mötərizə AYRICALIK(-ğı) – müstəsna hüquq, imtiyaz AYRIM – fərq AYRINTI – təfsilat, təfərrüat AZAMI – 1) ən böyük, ən hündür, ən yüksək; 2) maksimum AZARLAMAK – danlamaq, məzəmmət etmək AZGELİŞMİŞ – zəif inkişaf etmiş AZIK(-ğı) – ərzaq ehtiyatı, azuqə AZIMSAMAK – az hesab etmək, kafi hesab etməmək AZMAYİŞ – təcrübə sınaq B BABA – ata BACAK(-ğı) – ayaq BADANA – əhəng BAĞDAŞMAK – razılığa gəlmək, uyğun gəlmək; bu teklif tüzük ile bağdaşmiyor – bu təklif nizamnaməyə uyğun gəlmir BAĞIL – nisbi; bağılık – nisbilik BAĞIMLI – asılı, tabe BAĞIMLILIK(-ğı) – asılılıq, tabeçilik BAĞIMSIZ – müstəqil, sərbəst, azad BAĞIMSIZLIK(-ğı) – müstəqillik, sərbəstlik, istiqlaliyyət; bağımsızlıkına kavuşmak – müstəqilliyə nail olmaq; ekonomik bağımsızlık – iqtisadi müstəqillik BAĞIŞ – ianə; bağış toplama – ianə toplama BAĞIŞIK – azad edilmiş (vergidən və s.) BAĞIŞIKLAMA – immunizasiya BAĞIŞIKLIK(-ğı) – immunitet BAHARAT(-tı) – ədviyyat BAHÇIVAN, BAHÇESİ – bağban BAHİS – 1) danışıq, söhbət; 2) mövzu, tema; 3) mərc, bəhs BAKAN – nazir; bakanlar kurulu – Nazirlər Soveti; devlet bakanı – dövlət naziri; baş bakan – baş nazir; diş işleri bakanı – xarici işlər naziri BAKANLIK(-gı) – nazirlik; adalet bakanlığı – ədliyyə nazirliyi; milli savunma bakanlığı – milli müdafiə nazirliyi; ulaştırma bakanlığı – nəqliyyat və rabitə nazirliyi BAKIR – mis BAKLA – paxla BALTALAMA – təxribat, sabotaj BAMTELİne basmak – yaralı yerinə toxunmaq BAND – lent (maqnitofon üçün) BANDO – orkestr (nəfəsli) BANMAK – batırmaq, salmaq BANYO – 1) vanna; 2) vanna otağı; banyo almak – vanna qəbul etmək BARAJ – 1) sədd; 2) su hövzəsi BARDAK(-gı) – stəkan BARINAK(-ğı) – sığınacaq, sığınaq BARINMAK – 1) daldalanmaq, sığınacaq tapmaq; 2) yola getmək, dil tapmaq BARIŞ – sülh BASAMAK(-gı) – pillə BASIM – çap, çap etmə BASIMEVİ(-ni) – mətbəə BASIN – mətbuat, dövri mətbuat BASINÇ(-cı) – təzyiq BASİRET(-ti) – bəsirət, fərasət, ağıl BASKI – 1) təzyiq, sıxıntı; 2) ekonomik baskı – iqtisadi təzyiq; 2) tiraj; 3) nəşr, çap, cap etmə BASMAKALIP – şablon, standart, basmaqəlib, çeynənmiş; basmakalıp sözler – şablon ifadələr BASTON – əl ağacı, əsa BAŞARI – uğur, müvəffəqiyyət BAŞARILI – uğurlu, müvəffəqiyyətli; başarılılı bir deneme – uğurlu təcrübə BAŞBAKAN – baş nazir BAŞDELEGE – daimi nümayəndə (BMT-də) BAŞKAN – sədr, rəhbər, prezident; başkanlık – sədrlik, rəyasət heyəti BAŞKENT(-ti) – paytaxt BAŞKOMUTAN – baş komandan BAŞVURU – müraciət BATI – qərb; batı memleketleri – Qərb ölkələri BATTANİYE – ədyal (yun) BAVUL(-lu) – çamadan BAYAĞI – 1) sadə, adi, hər günkü; bayağı gün – adi gün; 2) vulqar, bayağı BAYAN – xanım BAYINDIR – abad BAYLAÇ(-cı) – gömrük rüsumu BEBE, BEBEK(-ği) – 1) südəmər, körpə; 2) kukla BEDAVA – pulsuz, havayı BEDDUA – lənət BEDEL – dəyər, qiymət; malın bedeli – malın qiyməti BEKAR – subay BEKÇİ – gözətçi, keşikçi, qarovulçu BEKLEME – gözləmə; bekleme odası – gözləmə zalı BEKLEMEK – 1) gözləmək; biraz bekle işin sonu iyi olacak – bir az gözlə işin axırı yaxşı olacaq; 2) qorumaq, keşiyini çəkmək BEKTAŞİÜZÜMÜ(-nü) – qarağat BELGE – sənəd; belge filmi – sənədli film BELİRLEMEK – təyin etmək, müəyyən etmək BELİRLİ – müəyyən, aşkar, bəlli; belirli belirsiz – güclə seçilən, nəzərə çarpmayan BELİRMEK – 1) görünmək, görsənmək; 2) müəyyən olmaq, aydın olmaq BELİRSİZ – qeyri-müəyyən, naməlum BELİRTİ – əlamət, nişanə, təzahür BELİRTMEK – bildirmək, müəyyən etmək BELİT(-ti) – aksioma BELKEMİĞİ(-ni) – 1) onurğa sütunu, onurğa; 2) əsas, dayaq BELLEK(-ği) – yaddaş, hafizə BEN I – mən BEN II – xal BEN III – tələ yemi BENCİL – xudbin, eqoist BENCİLİK(-ği) – xudbinlik, eqoistlik BERE – beret BERELEMEK – 1) zədələmək, əzmək 2) cırmaqlamaq, sıyırmaq BERRAK – şəffaf, təmiz BERZAH – boyun, bərzək BESBELLİ – 1) tam bəlli, tamamilə aydın; 2) aydındır, bəllidir, məlumdur; besbelli artık gelmiyecek – təmamilə aydındır ki, o daha gəlməyəcək BESİN – qida, ərzaq BESTE – musiqi BETİM – təsvir BETONARME – dəmir-beton BEYEFENDİ – cənab, ağa (xitab) BEYGİR – at, axta at BEZ – vəzi; kalkan bezi – qalxanvari vəzi BEZELYE – noxud, göy noxud BIKMAK – təngə gəlmək, bezikmək, usanmaq; biktim! – cana gəldim! BİBLO – bəzək-düzək BİÇERDÖĞER – kombayn BİLAKİS – əksinə, tərsinə BİLANÇO – balans; bilanço yapmak – balans tutmaq BİLDİRİ – məlumat, xəbər, bəyanat, kommunike, birgə rəsmi məlumat, məruzə; bildiri özetleri – məruzənin tezisləri BİLDİRİK(-ği) – bəyanat, deklarasiya, elan; insan hakları bildiriği – insan hüquqları haqqında deklarasiya BİLEMEK – itiləmək BİLEŞİK – mürəkkəb, qarışıq BİLGE – müdrik BİLGELİK(-ği) – müdriklik BİLGİ – bilik, məlumat; bilgiler elde etmek – məlumat əldə etmək BİLGİLİ – bilikli, məlumatlı, təhsilli BİLGİN – alim, mütəxəssis; tiyatro bilgini – teatrşünas BİLGİSİZ – savadsız, cahil BİLİM – elm BİLİMSEL – elmi BİLİNÇ(-ci) – şüur, düşüncə, ağıl, dərrakə BİLİNÇLİ – şüurlu, düşüncəli, ağıllı, dərrakəli; bilinçli şekilde – bilə-bilə BİLİRKİŞİ – ekspert, ixtisasçı, mütəxəssis BİLİRKİŞİLİK(-ği) – ekspertiza BİLİT(-ti) – afişa, reklam, elan BİNBAŞI(-yı ) – mayor; deniz binbaşısı – 3-cü dərəcəli kapitan BİNİCİ – atlı, atsürən BİNİCİLİK – at çapmaq, minicilik BİRA – pivə BİREY – fərd, şəxs, nəfər BİRİKMEK – toplanmaq, yığılmaq; borç birikti – borc yığıldı BİRİKTİRMEK – yığmaq, toplamaq; para biriktirmek – pul yığmaq BİRKAÇ(-cı) – bir neçə, bir qədər, qismən; birkaç kelime ile – bir neçə sözlə BİRTAKIM – bir qədər, bir az, bir sıra, bir qrup, bəzi BİSİKLET(-ti) – velosiped BİSKÜVİ, BİSKÜVİT(-ti) – biskvit, peçenye BİTEK – münbit BİTEVİ(ye) – aramsız, ara vermədən, durmadan BİTEY – flora BİTPAZARI(-nı) – şeytanbazar, alver meydanı, köhnə şey satılan meydan BİZZAT – özü, şəxsən, şəxsən özü BODRUM – zirzəmi BODUR – alçaqboy BONBON – konfet BONCUK(-ğu) – muncuq BONO – bon, qəbz, talon, adi veksel BONSERVİS – zəmanət, rəy BORAZAN – 1) şeypur, truba ;2) şeypurçu, trubaçı BORDRO – 1) bordero, cədvəl; maaş bordrosu – maaş cədvəli; 2) reyestr, siyahı; senelik bordro – illik hesabat BORNOZ, BORNUZ – hamam xalatı BORSA – birja; iş borsası – əmək birjası BOT(-tu) – kater, qayıq; hücum botu – hücum kateri BOYLAM – uzunluq BOYUNBAĞI(-nı) – qalstuk BOYUT(-tu) – ölçü BOZDURMAK – 1) pozdurmaq, dağıtdırmaq; 2) pulu xırdalamaq BOZGUN – məğlubiyyət, darmadağın edilmə, darmadağın etmə BOZKIR – 1) çöl, düz; 2) açıq boz (at haqda); bozkır antilopu – sayqak BOZMAK – 1) pozmaq, riayət etməmək; elhapı bozmak – oyunun qaydasını pozmaq, sükutu pozmaq; 2) xırdalamaq (pulu) BOZUK(-ğu) – 1) xarab, nasaz, yarasız, pis; 2) xırda (pul) BÖBREK(-ği) – böyrək BÖĞÜRTLEN – böyürtkən BÖLGE – 1) rayon, zona, bölgə 2) nahiyə; bel bölgesi – bel nahiyəsi BÖN – axmaq, ağılsız, sarsaq BÖREK(-ği) – piroq, pirojok BRANŞ – sahə, bölmə; spor branşları – idman növləri BRONŞ – bronx (tibb) BUÇUK(-ğu) – yarım; dört buçuk – dörd yarım; saat iki buçuk – saat üçün yarısı BUDALA – axmaq, səfeh, gic; budala yerine koymak – axmaq yerinə qoymaq BUDUNBİLİM – etnologiya BUFA – ilanbalıq BUJİ – şam BUKLE – zülf, tel BULAŞIK(-ğı) – 1) yolxucu; bulaşık hastalik –yolxucu xəstəlik; 2) çirkli, bulaşıq; bulaşık makinesi – qabyuyan maşın BULGU – kəşf, ixtira BULMACA – krossvord, bilməcə BULUNMAK – 1) tapılmaq; 2) olmaq, yerləşmək; siz akşamları nerede bulunursunuz? Siz axşamlar harada olunursunuz? BULUNTU – tapıntı BULUŞ – kəşf, ixtira BULUŞMA – görüş BULUŞMAK – görüşmək BUNALIM – böhran; riyasada bunalım baş gösterdi – bazarda böhran başladı; para bunalımı – valyuta böhranı BUNALMAK – təngnəfəs olmaq, tövşümək BURS – təqaüd BUZDOLABI(-nı) – soyuducu BÜNYE – 1) struktura, quruluş; sosyal bünye – ictimai-sosial quruluş; 2) qamət BÜYÜ – cadu, sehr, tilsim, əfsun; büyücü – cadugər, sehrkar BÜYÜLEMEK – ovsunlamaq, sehrləmək, məftun etmək BÜYÜLEYİCİ – məftunedici, ovsunlayıcı BÜYÜTEÇ(-ci) – böyüdücü C CADDE – prospekt CAM – şüşə CAMBAZ – akrobat, canbaz, kəndirbaz CAMEKAN – vitrin; dükkan camekanı – mağaza vitrini CAMİ(-ii, -si) – məscid, cümə məscidi CAMLI – şüşəli;camlı dolap – servant; camlı kapı – şüşəli qapı CANKURTARAN ARABASI – təcili yarım maşını CAYMAK – boyun qaçırmaq, imtina etmək; sözündən caydı – sözündən imtina etdi CEKET(-ti) – jaket, pencək, gödəkcə CELPNAME – çağırış vərəqəsi CELSE – iclas; açık celse – açıq iclas CENGEL – cəngəllik CERAHAT(-tı) – yara, irin CETVEL – 1) xətkeş; 2) cədvəl CEVHER – 1) mədən; bakır cevheri – mis mədəni; 2) cavahirat, daş-qaş CEZVE – qəhvədan CIMBIZ – maqqaş, pinset CIVIK(-ğı) – sulu, sıyıq; cıvık kar – sulu qar CİLA – lak; tırnak cilası – dırnaq lakı CİLDİYECİ – dermatoloq CİMRİ – xəsis; cimrilik – xəsislik CİRİT(-di) – mızraq, cıda CİVAR – ətraf, şəhər kənarı, civar CİVCİV – ətcəbala, quş balası CİVCİVLİ – səsli-küylü, hay küylü COP(-pu) – dəyənək, kötək CUDA – dzyudo (idman növü) CUMARTESİ(-yi) – şənbə CUMHURBAŞKANI(-nı) – prezident; cumhurbaşkanı yardımcısı – vitse prezident; CUMHURİYET(-ti) – respublika CURNAL – çuğul, danos CÜCE – cırtdan, liliput (çox kiçik adam); cüce çam – cırtdan şam CÜPPE – mantiya (hakimin və s. üst geyimi) CÜRÜM(-rmü) – cinayət; cürüm delili – maddi sübut; cürüm işlemek – cinayət törətmək CÜZDAN – 1) pulqabı, portmanet; 2) qovluq, papka; 3) vəsiqə, şəhadətnamə, kitabça; askerlik cüzdanı – hərbi vəsiqə; hesap cüzdanı – əmanət kitabçası Ç ÇABA – səy, cəhd; çaba harcamak – cəhd göstərmək ÇABALAMAK – cəhd etmək, çalşmaq, səy etmək; nafile çabalama! – boş yerə səy etmə! ÇABUK – tez, yeyin, cəld, iti, çevik ÇAĞANOZ – krab ÇAĞDAŞ – müasir ÇAĞIRMAK – 1) çağırmaq, dəvət etmək; düğüne çağırmak – toya çağırmaq; hastaya doktor çağırmak – xəstəyə həkim çağırmaq; 2) oxumaq; türkü çağırmak – mahnı oxumaq ÇAĞLAR, ÇAĞLAYAN – şəlalə ÇAĞRI – 1) dəvət; çağrılı – dəvət olunmuş; 2) çağırış, müraciət; çağrıda bulunmak – müraciət etmək ÇAĞRILIK(-ğı) – dəvətnamə ÇAKAR – balıq toru ÇAKI – cib bıçağı, qatlama bıçaq ÇAKIL – çınqıl, xırda çay daşı ÇAKIM, ÇAKIN – ildırım ÇAKMAK – 1) çaxmaq, vurmaq; 2) anlamaq, başa düşmək, sezmək, duymaq; işi çakmak – işi anlamaq; 3) sırımaq, ötürmək; kalp parayı çakmak – saxta pul sırımaq ÇALAR – zəngli; çalar saat – zəngli saat ÇALCENE – boşboğaz, çərənçi ÇALDIRMAK: saatını caldırdı – saatını oğurlatdı ÇALI – kol, kolluq ÇALIKUŞU – torağay ÇALIM: çalım satmak – özünü çəkmək, lovğalanmaq ÇALIMLAMAK – fənd işlətmək ÇALIŞMA EMNİYETİ – əmək təhlükəsizliyi texnikası ÇALIŞMA RANDIMANI – əmək məhsuldarlığı ÇALIŞMA SÜRESİ – əmək stajı ÇAM – şam ağacı ÇAMUR – 1) çirkab; çamura basmak – çirkaba düşmək; 2) palçıq; çamur banyosu – palçıq vannası ÇAMURLU – çirkli, kirli, çamurlu, palçıqlı; yollar cok çamurlu – yollar çox çirklidir ÇAMURLUK – krılo (avto) ÇAN – zəng ÇANÇİÇEĞİ(-ni) – zəngçiçəyi ÇAP(-pı) – 1) diametr; 2) kalibr; 3) ölçü, miqyas; dünya çapında – dünya miqyasında ÇAPA – 1) toxa, kərki, çapacaq, qiyməkeş; 2) lövbər ÇAPKIN – 1) qadın düşkünü, arvadbaz; 2) dəcəl, nadinc, şuluq ÇAPUL – çapovul, talan, qarət; çapulcu – talançı, çapavolçu ÇARPI: üç çarpı iki – üç vurulsun iki ÇARPIK – əyri; çarpık bacaklı – əyri ayaqlı ÇARPMAK – 1) toqquşmaq, çarpmaq, çırpmaq, vurmaq, çalmaq; kapıyı çarpmak – qapını çırpmaq; kanat çarpmak – qanad çalmaq; onu guneş çarptı – onu gün vurdu; 2) oğurlamaq, çırpışdırmaq; 3) vurmaq (riyazi anlamda) ÇARŞAF – mələfə ÇARŞI – bazar, ticarət cərgələri, pasaj ÇATAL – 1) çəngəl; 2) haça, ikili ÇATALLANMAK – ikiləşmək, haçalanmaq; orada yol çatallanıyor – yol orada haçalanır ÇATI – dam, dam örtüyü, taxtapuş; çatı altı – çardaq ÇATIŞMA – 1) toqquşma; 2) ziddiyyət, ixtilaf, münaqişə; devletler arasında çatışmalar – dövlətlər arasında ziddiyyət ÇATIŞMAK – 1) toqquşmaq; 2) zidd olmaq, əksinə getmək ÇATMAK – 1) üstünə düşmək, ilişmək, hirsini tökmək; 2) kök atmaq, sırımaq ÇAVUŞ – serjant ÇAVUŞKUŞU(-nu) – şanapipik, çovuşquşu ÇAYLAK(-ğı) – çalağan ÇEKECEK(-ği) – çəkəcək, dabançəkən, dabangeyindirən ÇEKİCİ – cəlbedici, aldadıcı ÇEKİDÜZEN – qayda, səliqə, sahman; işlere çekidüzen vermek – işləri qaydaya salmaq ÇEKİLİR – dözülə bilən, yol verilə bilən; çekilir gibi değil – bu dözülməzdir ÇEKİLİŞ – tiraj, oyun ÇEKİLME – 1) istefa; 2) geri çekilme – çəkilmə, geri çəkilmə ÇEKİLMEZ – dözülməz ÇEKİM – 1) cazibə; 2) kino çəkiliş ÇEKİMSER – bitərəf qalan ÇEKİNGEN – 1) utanaq, çəkingən; 2) sirr verməyən, qapalı, ehtiyatlı ÇEKMECE – 1) siyirtmə, siyirmə; 2) buxta ÇELENÇ(-ci) – keçici kubok ÇELİK(-ği) – polad; çelik kesilmek – polad kimi bərkimək ÇELİŞKİ – ziddiyyət, təzad ÇELME – badalaq; çelme atmak – badalaq vurmaq ÇENĞEL – 1) qarmaqcıq, qarmaq; kapı çenğeli – qapı cəftəsi; 2) paraqraf işarəsi (§) ÇEŞNİ – dad; çeşnisine bakmak – dadına baxmaq ÇETE – 1) partizan dəstəsi, silahlı dəstə, çətə; 2) quldur dəstəsi, banda ÇETECİ – partizan, qiyamçı, çətəçi ÇETREFİL – dolaşıq, qarışıq, çətin ÇEVİRİ – tərcümə; çevirici – tərcüməçi ÇEVİRİM – çəkiliş; çevirim takımı – çəkiliş qrupu ÇEVİRME – şişdə qızartma; 2) tərcümə; türkçeden çevirme bir eser – türk dilindən tərcümə olunmuş əsər ÇEYREK(-ği) – çərək, dörddə bir ÇIĞ – çığ, uçqun; taş çığı – daş uçqunu ÇIĞABALIĞI – çokə (balıq) ÇIĞLIK(-gı) – çığırtı, qışqırıq, fəryad ÇIKAGELMEK – görünmək, zahir olmaq, çıxmaq, peyda olmaq ÇIKAR – maraq, mənafe; devlet çıkarları – dövlət mənafeləri ÇIKMAZ – 1) dalan; 2) çıxılmaz vəziyyət ÇILDIRMAK – ağlını itirmək, dəli olmaq ÇIRAK(ğı) – kargər, usta şagirdi; marangoz çırakı – xarrat şagirdi ÇITA – ensiz taxta, tamasa, planka ÇİFT(-ti) – qoşa, cüt; çift kürek çekme – qoşa avar çəkmə; çift adet – cüt ədəd ÇİFTÇİ – əkinçi, cütcü ÇİFTLİK(-ği) – əkin yeri, mülk ÇİKLET(-ti) – saqqız ÇİKOLATA – şokolad ÇİL – qarabağır ÇİLE I – qəm, əzab; çile çekmek – qəm çəkmək ÇİLE II – kələf, yumaq ÇİLEK(ği) – çiyələk ÇİNGENE – qaraçı ÇİT(-ti) – çəpər, hasar ÇİTKUŞU – gicitkən kəpənəyi ÇİVİ – mismar ÇİVİLEMEK – 1) mismarlamaq; 2) sancmaq, batırmaq, soxmaq (silahı) ÇİY – şey, şəbnəm, jalə ÇİZME – çəkmə; çizme kalıbı – çəkmə qəlibi ÇOCUK(-ğu) – uşaq, bala, övlad; çocuka ad koymak – körpəyə ad qoymaq; üç çocuku var – onun üç uşağı var ÇOĞULCULUK – plüralizm ÇOLUK(-ğu): çoluk çocuk – ailə, arvad-uşaq, oğul-uşaq; çoluk çocuk sahibi – ailə sahibi ÇÖZME – 1) həll; meseleyi konuşmalar yoluyle çözme – məsələnin danışıqlar yolu ilə həlli; 2) evdə toxunan kətan ÇÖZMEK – açmaq, çözmək; atları arabadan çözmek – atları arabadan açmaq; 2) aydınlaşdırmaq; 3) həll etmək ÇÖZÜMLEME – təhlil ÇUHA – mahud ÇUHAÇİÇEĞİ(-ni) – primula Yüklə 246,13 Kb. Dostları ilə paylaş:
|