M a'ruza №11. Molеkulalarning magnit xususiyatlari

B=H (1)

Molekula tashqi magnit maydonida

• 
  Magnit singdiruvchanlik (γ) diamagnit moddalar uchun 1 dan kichik bo`ladi.
  
• 
  Magnit induktsiyasi va magnit kuchlanishi orasidagi bog’liqlik quyidagi ko`rinishga ega.
  
• 
  B=H=H+4M (2)
  
• 
  M-magnit qutblanish.
  

Diamagnit moddalarda magnit qutblanish (M) magnit kuchlanishiga (H) qarama-qarshi yo`nalishda bo`ladi.

• 
  Diamagnit moddalarda magnit qutblanish (M) magnit kuchlanishiga (H) qarama-qarshi yo`nalishda bo`ladi.
  
• 
  Magnit maydonda magnit qutblanish M=N1H (4) ga teng bo`ladi. -magnitlanuvchanlik - qutblanuvchanlikning analogi.
  
• 
  Diamagnitlar uchun magnitlanuvchanlik manfiy qiymatga ega. Shuning uchun  <1 ва B
  
• 
  Paramagnit moddalar uchun magnit singdiruvchanlik dielektrik singdiruvchanlik singari birdan katta qiymatga ega  >1 va B>H.
  

Molekulalarning magnit momenti va magnitlanuvchanligi

Diamagnit va paramagnit moddalar. Magnit qutblanish.

• 
  Paramagnit va ferromagnit moddalar magnit maydoniga tortiladi aksincha, diamagnit moddalar magnit maydonidan itariladi. Shunga asoslanib moddalarning magnit singdiruvchanligi va magnitlanuvchanlik topiladi. Magnit maydonning moddani tortish yoki itarish kuchi magnit singdiruvchanlikka to`g’ri proportsional. Magnit tarozisining rasmidan ko`rinib turibdiki, elektromagnit qutblari orasiga kiritilgan og’zi kavsharlangan ichida moddasi bor bo`lgan probirka tarozi toshlari bilan muvozanatlanadi.
  

1-rasm. Moddani magnit maydonga kiritilish holati

Maydon ulanganda muvozanat buziladi va uni yana muvozanat holatga keltirish uchun toshni olish (diamagnitlar) yoki tosh qo`shish (paramagnit) kerak bo`ladi.

• 
  Maydon ulanganda muvozanat buziladi va uni yana muvozanat holatga keltirish uchun toshni olish (diamagnitlar) yoki tosh qo`shish (paramagnit) kerak bo`ladi.
  
• 
  Massaning farqini aniqlash orqali moddaga ta'sir qiluvchi maydon kuchini va undan magnit singdiruvchanlikni topamiz. Moddalarning magnit xossalari elektrik xossalari kabi uning elektron strukturasini ifodalashda muhim hisoblanadi. Elektron qobiqni xarakterlovchi ayrim kattaliklarni faqat magnit xossalari yordamida topish mumkin. Masalan, aromatik uglevodorodlardagi -elektronlarning yuqori xarakatchanligini ularning diamagnitlik xususiyati orqali tushuntiriladi, ya'ni erkin radikallarni magnitli o`lchash usullari orqali oson aniqlanadi. Moddalarning magnit va magnito-optik xossalari molekulaning tuzilishini va kimyoviy bog’ tabiatini o`rganishda keng qo`llanilmoqda