M. E. Mamarajabov, R. N. To’rayev zamonaviy dasturlash tillari

2-topshiriq. 
Ish haqi (ish haqi) va daromad solig'ining foiz stavkasi 
ma'lum. Daromad solig'i va qo'lda olingan miqdorni aniqlang.
Masalani qo’yilishi: Ish haqi (o'zgaruvchi oklad, raqam sifatida ifodalangan) 
va daromad solig'i stavkasi (o'zgaruvchi procent, raqam sifatida ko'rsatilgan). Soliq 
summasi (o'zgaruvchi nalog) oklad * procent / 100 ko’rinishida aniqlanadi, qo’lga olish 
summasi (o'zgaruvchi summa) oklad-nalog sifatida belgilanadi.
Algoritmning blok sxema rasm3.3.
Dasturning matni: 
kiritish oklad, procent 
nalog = oklad * procent / 100 
summa = oklad-nalog 
chiqish summa, nalog 
Python dasturi: 
oklad=int(input(“Oklad :”)) 
procent=int(input(“% soliq :”)) 
nalog=float(oklad*prosent) / 100 
summa = oklad-nalog 
print (“Qo’lga olar summa:”, summa) 
print (“Soliq:”, nalog) 
Oklad :255000 
% soliq :12 
Qo’lga olar summa: 224400.0 
Soliq: 30600.0 
Agar ushbu misoldagi barcha raqamlar butun sonlar sifatida ishlatilsa, natija 
noto'g'ri bo'lishi mumkin. Shuning uchun soliqni hisoblashda hisoblagich butun sondan 
haqiqiy raqamga aylantiriladi (float ( ) funksiyasi).

---

62 
3 topshiriq. Jadvaldagi ma'lumotlardan foydalanib, ovqatlanish xonasida 
tushlikning umumiy narxini aniqlash. Agar idishlar narxi ikki baravarga ko'paytirilsa, 
tushlik narxi necha marta oshishini aniqlang.
Ovqat
Narxi
Sho’rva 
35 
Qovoq sho’rva 
40 
Bo’tqa 
20 
Choy 
3 
Masalani qo’yilishi: To'rtta sonni ajratish kerak (biz ularni o'z navbatida a, b, 
c va d o'zgaruvchilar bilan ajratamiz). Ularning 
qiymatlari 
yig'indisi S1 bilan 
belgilanadi. Bundan tashqari, S2 = S1 + b qiymatini topish va S2 / S1 nisbatini 
aniqlash 
kerak (biz 
bu 
nisbatni 
o'zgaruvchi res tomonidan 
belgilaymiz. Natijada, S1 va res o'zgaruvchilarning qiymatlarini ko'rsatishingiz kerak 
Dasturning matni: 
a, b, c, d kiriting 
S1 = a, b, c, d 
S2 = S1 + b 
res = S2 / S1 
S1, res chiqarish 
Python dasturida tupleni ishlatish oqilona bo'ladi: 
a=int(input(‘a ning qiymatini kiriting:’)) 
b=int(input(‘b ning qiymatini kiriting:’)) 
c=int(input(‘c ning qiymatini kiriting:’)) 
d=int(input(‘d ning qiymatini kiriting:’)) 
t=(a, b, c, d) 
S1=sum(t) 
a ning qiymatini kiriting:5 
b ning qiymatini kiriting:6 
c ning qiymatini kiriting:8 
d ning qiymatini kiriting:9 
Boshlang'ich narx: 28
O'sish _ marta: 1.2142857142857142 

---

63 
S2=S1+b 
res=float(S2)/S1 
print (“Boshlang'ich narx:”, S1, “\n”,
“O'sish _ marta:”, res) 
Va yana, butun sonni haqiqiyga aylantirish uchun float ( ) funksiyasidan 
foydalaniladi. (res = float (S2) / S1 va res = float (S2 / S1) ifodalari yordamida olingan 
natijani solishtirib ko’ring).