M əsləhətçi: C. Q. Nuriyev. Elm V ə Təhsil Mərkəzi «Təfəkkür»
Yüklə 420,42 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
3KonoMuuecKue oÖ3opbi MB 274 1992-ci ild ə idxal-ixrac əməliyyatlarının həcmi 2423,83 milyon ABŞ dolları olsa da, 1993-cü ildə bu göstərici 55,8% azalaraq 1353,46 milyon dollar t əşkil edib, 1994-cü ildə xarici ticarət dövriyyəsinin həcmi bir qədər artsa da, 1995-ci ildə yenidən aşağı düşmüşdür. Əhalinin ən zəruri istehlak mallarına tələbatının ödənilməsi zərurəti bütün qüvvələri bu məqsədə yönəltmişdir. T əsadüfi deyildir ki, 1992-1996-cı illər ərzində ixrac 2,3 dəfə azaldığı halda, İdxal 1995-ci ildə 1992-ci il səviyyəsini ötüb keçmişdir. Araşdırmalar göstərir ki, bu illər ərzində respublikamızın xarici iqtisadi əlaqələrinin xarakteri, forma və miqyası, idxal-ixrac əməliyyatlarının strukturu və coğrafi İstiqamətləri ciddi d əyişikliklərə məruz qalmışdır. Az ərbaycanın ticarət əlaqələrində 1992-ci İldən başlayaraq uzaq xarici ölkələrin xüsusi çəkisi get-gedə artmağa başlamışdır. Əgər 1992-ci ildə Azərbaycanın keçmiş SSRİ respublikaları ilə ticarət dövriyyəsi ümumi xarici ticarət dövriyyəsinin 87,4%-ni təşkil edirdisə, 1992-ci ildə bu göstərici, 55,2%, 1993- cü ildə 53.6%, 1994-cü ildə 53,7%, 1995-ci İldə isə 36,7%, 1998-ci ild ə 37,8%, 1999-cu ildə 25,3%, 2000-ci ildə 17,9% pl- muşdur. Az ərbaycanın əsas ticarət partnyorları olan Rusiyadan idxal 1991-1996- cı illərdə 2,5 dəfə, ixrac isə 3,1 dəfə, Ukraynadan İdxal 2,3 dəfə, ixrac 3,5 dəfə, Qazaxıstandan idxal 2,2 d əfə, İxrac isə 1,5 dəfə azalmışdır. Bunun əksinə olaraq Türkiyə və İranla olan xarici ticarət dövriyyəsi sürətlə artmışdır. Mal dövriyyəsinin həcminə görə bu iki ölkə Azərbaycanın əsas ticar ət partnyoruna çevrilmişlər: 1996-cı ildə idxalın 29,3%-i, İxracın isə 41,9%-l həmin dövlətlərlə aparılmışdır. 275 Göstərmək lazımdır ki, xarici ticarətdə baş vermiş böhranı aradan qaldırmaq üçün 1993-cü ildən başlayaraq müəyyən t ədbirlər həyata keçirilmişdir. Az ərbaycanda xarici ticarət hələ 1993-cü İldə dövlətin tam n əzarətində idi. Bu dövrdə ölkədə strateji məhsulların əksər hiss əsi müəyyən kvota daxilində, lisenziyalaşdırma qaydasında İxrac edilirdi. Lakin bazar iqtisadiyyatının tələblərinə uyğun olaraq xarici iqtisadi əlaqələrin sərbəstləşdirilməsi sahəsində müəyyən addımlar atılmağa başlandı. İlk dəfə olaraq lisenziyalaşdırma və kvotalaşdırma əsasında ixrac edilən məhsul növlərinin sayı azaldıldı. Ancaq bu sahədə ilk əsaslı tədbir «Azərbaycan Respublikasında xarici ticarətin sərbəstləşdirilməsi haqqında» Azərbaycan Respublikası prezidentinin 1994- cü il tarixli 125 nömrəli fərmanı oldu. Fərmana əsasən əhəmiyyətli malların bütün hüquqi şəxslər tərəfindən ixracına icazə verildi. M əhsulların ixracı əvvəlcədən ödənilən və ya geri çağırılmayan akkreditiv açıldığı hallarda həyata keçirilə bilərdi. Bu fərmanla xarici iqtisadi əlaqələrə nəzarət üzrə Dövlət Komissiyası yaradıldı v ə strateji əhəmiyyətli mallar üzrə barter əməliyyatlarının aparılmasına icazə verilməsi bu komissiyaya həvalə olundu. F ərmana uyğun olaraq, Nazirlər Kabineti «Azərbay- can Respublikasında xarici ticarətin sərbəstləşdirilməsi haqqın- da» 15 noyabr 1995-ci il tarixli q ərar verdi. Qərara görə ixrac əməliyyatlarının lisenziyalaşdırılması və kvotälaşdırılması ləğv olunaraq, xarici ticar ətin təşkili haqqında yeni əsasnamə təsdiq olundu.^"* Yüklə 420,42 Kb. Dostları ilə paylaş:
|