M. L. Tursunxodjayev Tashkent davlat texnika universiteli

4.3. Logistik tizimda mahsulotlar taqsimotining asosiy
kanallari va vositalari
Taqsimot vositasi va uning vazifalari. 
Tovarlam i yetkazib 
beruvchi va iste’molchi — bu logistik vosita yoki taqsimlash vositasi 
bilan bir-biriga bog‘langan ikki mikrologistik tizimdir.
T aqsim ot vositasi — bu tashkilotlar yoki alohida shaxslar 
jamoasi bo 1 lib, ular ishlab chiqaruvchidan iste’molchigacha bo'lgan 
yoMda an iq tovarga yoki xizm atga egalik huquqini birovga 
oMkazadilar yoki o ‘z zimmalariga oladilar. Logistik vosita — bu 
m ateriallar oqim ini aniq ishlab chiqaruvchidan iste’molchiga 
yetkazib berishga xizmat qiladigan ko‘pchilikni tashkil etgan tartibli 
ish yuritadigan turli vositachilardir.
Taqsim ot vositasidan foydalanib, iste’molchi m a’lum foydani 
qoMga kiritadi, chunki eng sam arali usulda tovarlarning sotilishi 
ta ’m inlanadi, m ahsulotlarning maqsadli bozorlarga yetkazilishiga 
im kon b e ra d i, ta q sim la sh g a k etad ig an x a ra ja tla r te ja lad i. 
Taqsim ot vositasini tashkil etgan tashkilot yoki shaxslar bir 
qator am allarni bajaradilar: bitim tuzish davrida — tovarlam i 
taqsim lash vositasi orqali harakatlanishini t a ’m inlash uchun 
m a’lum ot to £plash, taqsim lash vositalari faoliyati bilan bogMiq 
xavf-xatarlarni o ‘z zim m asiga olish; b itim oxirida — tovar 
harakatlanishini tashkil etish (transportda jo 'n a tish , om borga 
j o y l a s h t i r i s h ) , t o v a r l a m i ta q s i m la s h v o s i t a l a r i o r q a li 
harakatlanishini ta ’minlash uchun moliyaviy mablagMarni topish
65

---

va ulardan foydalanish, taqsim lash vositalari faoliyati bilan bog‘liq 
xavf-xatarlami o ‘z zimmasiga olish.
Bevosita taqsimot jarayoni quyidagi ishlarni amalga oshirish 
y o ii bilan bajariladi: buyurtm alar ustida ishlash, mahsulotlarni 
omborga joylashtirish va tovar-m oddiy boyliklar zaxirasini m a’lum
darajada ushlab turish, tovarlarni iste’mol joylariga trasportda 
jo ‘natish.