M. M. A lim o V a, sh. S. M a V ju d o V a, S. R. A X m ato va termodinamika

56-§. Q uvurlarda m ajburiy oq im d a is s iq lik berish
S u y u q lik q u v u r b o 'y la b h a ra k a tla n g a n d a o q im g a qarshi- 
lik k u c h la ri ta 's irid a b u tu n q u v u r k o 'n d a la n g kesim i va u z u n li- 
gi b o 'y la b s u y u q lik h a ra k a ti o 'z g a rib b o rad i. S u y u q lik oq im i tu r ­
b u le n t va la m in a r h o la td a b o 'lish i m u m k in . S u y u q lik n in g fizik 
x u su siy a tla ri o 'z g a ris h i tufayli la m in a r (Re<2300) o q im d a n o izo- 
te rm ik h a ra k a td a ik kita h o la t b o 'lish i m u m k in - q o v u s h q o q va 
g ra v ita tsio n q o v u sh q o q .
R u n d a y h a ra k a tla r u c h u n issiqlik b e ris h q o n u n la ri h a r xil va 
u la r h a r xil m e z o n ten g la m a lari o rq ali izo h lan ad i.
L am in ar g ra v ita tsio n - q o v u sh q o q h o la td a h a ra k a tla n a y o tg a n
issiqlik ta sh u v c h in in g o 'rta g a issiqlik b e rish koeffitsiyentini tax- 
m in iy q iy m a tin i q u y id a g i ifoda o rq ali h iso b la sh m u m k in :
Nusd
= 0 ,1 5 R e ° / 3 'P r s0 ,s3 (G rsj P rs )0 J ( ^ - ) ° ' 25 e e
(2 5 0 )
b u y e rd a , £e - q u v u r u z u n lig i 
I
n in g d ia m e tri 
d
ga n isb a tin i hisob- 
ga olu v ch i tu za tm a .
126

---

Ee 
n in g
Ud
k attalik k a b o g 'liq ra v ish d a g i q iy m a tla ri ja d v a ld a
k o 'rsa tilg a n . O 'x sh a sh lik m e z o n la rid a g i in d e k s su y u q lik n i yoki 
d e v o rn i o 'rta c h a h a ro ra tla rig a teg ish li e k a n lik la rin i k o 'rs a ta d i 
(d
-
d e v o r; s - suyuqlik).
S u y u q lik tu rb u le n t 
( R e > 1 0 0 0 0 )
h a ra k a tla n g a n d a , 
l/d
> 5 0
bo 'lsa, 
issiqlik b e rish k o effitsiyentini o 'rta c h a q iy m a ti 
a
n i q u y id a g i for­
m u la o rq ali to p is h m u m k in .
Nusd =
0 ,0 2 R e ° / P r 0'43 ( i p - ) 0,25 
(2 5 1 )
Pr^, - d e v o rd a g i su y u q lik n i o 'rta c h a h a ro ra ti b o 'y ic h a o lin ad i.
T o 'g 'ri tekis q u v u r d a tu rb u le n t h a ra k a t q ila y o tg a n g a z n in g is­
siqlik b e rish koeffitsiyentini q u y id a g i ifo d a o rq ali h iso b la sh m u m ­
kin.
Hu s{x/d) 
=
0 ,0 2 2
R e°/x / i y
P r" -43 
Ea 
(2 5 2 )
A g ar 
x / d >
1 5
b o 'lsa , 
Ee = 1 
va 
x / d
< 1 5
b o 'lsa , £d = 
1 ,3 8
(xjd)0*2
ga
te n g b o 'la d i.
A g ar q u v u r d ia m e tri d u m a lo q b o 'lm a sa yoki ilo n sim o n shakl- 
d a b o 'lsa , h iso b la sh d a b u e 'tib o rg a o linishi kerak.