M. T. Gulamova analitik kimyo fanidan ma’ruza matni buxoro-2011 Taqrizchilar

NH₄Cl + H₂O  NH₄OH + HCl (молекуляр тенглама)
NH₄⁺ + H₂O  NH₄OH + H⁺ (ионли тенглама)
Gidroliz natijasida hosil bo’lgan va ning dissocilanish konstantasining qiymati bir-biriga yaqin bo’lganligi sababli eritma muhiti neytral bo’ladi.
Kuchli kislota va kuchli asosdan hosil bo’lgan tuzlar gidrolizga uchramaydi, chunki ular kuchsiz elektrolitlar hosil qilmaydi, ya`ni eritmada to’liq ionlarga ajraladi.
Gidroliz qaytar jarayon bo’lib, har bir tuz gidrolizlanish konstantasi Kgidr va gidrolizlanish darajasi h bilan harakterlanadi. Anion bo’yicha gidrolizga uchraydigan tuzning gidroliz reakciya tenglamasini yozib, massalar ta`siri qonuni asosida muvozanat konstantasi yoziladi:
HCOONa+H₂O ↔ HCOOH + NaOH
HCOO^- + H₂O ↔ HCOOH + OH^-
( 1 )
Eritmada suvning koncentraciyasi - [H₂O] juda yuqori bo’lganligi uchun, o’zgarma deb hisoblash mumkin, u holda uni tenglamaning chap tomoniga o’tkazilsa:
( 2 )
va K[H₂O] ni K gidroliz (K_gidr) bilan belgilansa, unda:


bo’ladi. ( 3 )
(3) tenglamani soddalashtirish uchun, tenglamani surat va mahrajini [H⁺] ga ko’paytirib, tenglama tubdan o’zgartirilad i(3) tenglamani soddalashtirish uchun, tenglamani surat va mahrajini [H⁺] ga ko’paytirib, tenglama tubdan o’zgartiriladi.


( 4 )
K_W = [OH^-]  [H⁺] ( 5 )
( 6 )
(5) va (6) tenglamani (4) tenglamaga qo’yilsa:
( 7 )
yoki umumiy ko’rinishda
( 8 ) kelib chiqadi.
Gidroliz darajasi gidrolizlangan tuz koncentraciyasining (C_gidr) tuzning umumiy koncentraciyasi (C_umum) ga bo’lgan nisbati bilan aniqlanadi:
( 9 )