Ma’ ruzachi: Ph. D., M. Rakhimov modul: Bulutli hisoblash, katta ma’lumotlar va virtual reallik tizimlaridan foydalanish Email

Ma’ruza – 3
MA’ RUZACHI: Ph.D., M.RAKHIMOV
MODUL: Bulutli hisoblash, katta ma’lumotlar va virtual reallik tizimlaridan foydalanish
Email: [e-mail]
Toshkent 2023
Katta ma’lumotlar (Big Data): asosiy tushunchalar, tamoyillar va tizimlar. Katta ma’lumotlar analitikasi.

Katta malumotlar (Big Data) nima?

Big Data & Internet

• Internet tarmog’ida 1 daqiqa ichida amalga oshadigan jarayonlar tahlili quyidagicha

Katta malumotlar (Big Data) bu …

• Katta ma'lumotlar – bu ma'lumotlarni qayta ishlashning an'anaviy usullari uchun murakkab bo‘lgan juda katta yoki murakkab ma'lumotlar to'plamlarini anglatadi.

Katta malumotlar (Big Data) bu …

3V
Volume (hajm) 
Velocity (tezlik) 
Variety (turfalik)

Katta malumotlar (Big Data) resurslari

Katta ma'lumotlarni ishlab chiqaruvchi resurslar juda xilma-xil bo'lishi mumkin.

Internet – ijtimoiy tarmoqlar, veb saytlar, …
Korporativ manbalar – tranzaktsiyalar, arxivlar, ma'lumotlar bazalari …
Ma'lumot to'playdigan qurilmalar – avtomobillardan GPS signallari, meteorologik uskunalar …

Ma’lumotlar ko‘li (Data Lake)

Ma'lumotni shakllantirish formati va darajasi

Strukturlangan (satr va ustunlar ko'rinishidagi ma'lumotlar);
Qisman strukturlangan (CSV, XML, JSON fayllari)
Strukturlanmagan (pdf formati, hujjat formati va boshqalar);
Binar (video, audio va tasvir formati).

Big Data Freamworks

Vositalar

• “Ma’lumotlar ko‘li”da (Data Lake) ma'lumotlarni saqlash va qayta ishlash imkonini beruvchi vositalar:

Hadoop
HPPC (DAS) 
Storm 
DataLake 

HADOOP

• Hadoop – bu katta hajmdagi ma'lumotlarni qayta ishlaydigan, saqlaydigan va tahlil qiladigan tizimlarni yaratish uchun foydalaniladigan yordamchi dasturlar va kutubxonalar to'plami: sensorlar ma'lumotlari, json ob'ektlari, tasvirlar va ijtimoiy media xabarlari …