O`sish sharoitiga qarab bo`yi 2-4 m ga yetadi. Uning poyasi tik o`sadi, tuksiz silliq
,ichi bo`sh. To`p gullari ro`vaksimon. Qamish iyul-oktabr oylarida gullaydi va
urug`laydi. U ariq bo`ylarida,daryo qirg`oqlarida, ko`l atroflarida hamda
yetadigan ko`p yillik o`simlik. Barglari poyasining ostki qismi tevaragida
joylashgan,uzunligi 1-1,7 sm. Iyul –avgust oylarida gullaydi. Changchi va urug`chi
gullari o`simlik poyasinig uchida ro`vaksimon guldasta g`uj bo`lib to`plangan.
Changchi urug`chiga nisbatan yuqoriroqda joylashgan. Gullari juda mayday
gulqo`rg`oni bo`lmaydi.balki tukli gulyonbarglari bo`ladi. Uning pishgan mevasi
momiuchuvchan tukchalar bilan qoplangan. Bu tukchalar selluloza moddasiga juda
boy. Lo`x va uning boshqa turlarida sanoatda, qishloq xo`jaligida(arqon va dag`al
23
2
3
SPARJA(asparagus persikus baker) piyozguldoshlar oilasidan,bo`yi 60-120 sm ga
yetadigan,poyasi o`ralib o`suvchi ko`p yillik o`simlik. Shakli o`zgargan novdalari
Yashil rangli to`g`ri silliq,yo`g`onligi 0,5 mm,o`rtadagi va yuqori barglari uzun
pixli. Sparja may oyida gullaydi.gulbandlari uzun, gulqo`rg`oni ikki hil:changchisi
qo`ng`iroqsimon ,urug`chisi sharsimon. Mevasi iyun oyida pishadi. U qizil
sharsimon eni 6-7 mm, u ba`zi joyda juda qalin o`sib,manzara hosil qiladi.
ECHKITOL( salix songaria Aders) tolldoshlar oilasidan bo`yi 8 -10m ga
yetadigan daraxt. Shoxchalari ingichka yosh novdalari sarg`ishroq , tuksiz.
Barklari tuksiz silliq uzunligi 3 7.5 sm eni 6 -10mm bo`ladi. U aprel oyida
gullaydi. Gullari ikki uyli tangaccha shaklida, oqish sariq. Changchisi 3 tapastki
tomoni sersuv . Mevasi may oyida pishadi.
JIYDA ( Eleagnus orientalis ) jiydadoshlar oilasidanbo`yi 3 m ga yetadigan daraxt.
Tanasi qizg`ish kul – rang. Barglari tuxumsimin cho`zinchoq yoki lansetsimon,
uzunligi 1,5 -5 sm . novdalarining uchi ko`pincha tikanli bo`ladi yosh novdalarinin
usti va barglari kkumishsimon yaltiroq, maayda guborlar bilan qoplangan. Jiyda
may oyida gullaydi, gullari mayday ko`rimsiz. Mevasi sentabr- oktabr oyida
pishadi u mayday uzunligi 1-2 sm ga yetadi. U qizil sariq tusda. Uning tarkibida 60
% yaqin qand moddasi bor, shu sababli ham uning mevasi spirt sanoatida keng
qo`llaniladi. Uning mevasidan kisel ishlab chiqarishda ham foydalaniladi. Bu dori
sifatita foydalaniladi. Jiydaning yog`ochi qattiq.
Dostları ilə paylaş: