Maftunaning



Yüklə 0,66 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə25/30
tarix02.01.2022
ölçüsü0,66 Mb.
#40354
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   30
biologiya va inson hayotiy bolimi

QAMISH  (  phragmites  kommunis)  boshoqdoshlar  oilasidan  .  ko`p  yillik 

ildizpoyali 

O`sish sharoitiga qarab bo`yi 2-4 m ga yetadi. Uning poyasi tik o`sadi, tuksiz silliq 

,ichi  bo`sh.  To`p  gullari  ro`vaksimon.  Qamish  iyul-oktabr  oylarida  gullaydi  va 

urug`laydi.  U  ariq  bo`ylarida,daryo  qirg`oqlarida,  ko`l  atroflarida  hamda 

to`qayzorlarda keng tarqalgan. Bu o`simlikdan yuqori sifatli silos tayyorlashda 

Oydalaniladi. U organic moddalar va minerallarga juda boy. 

LO`X  (tupha    elephantine)  to`zg`oqdoshlar  oilasidan,bo`yi  150-200  sm  ga 

yetadigan  ko`p  yillik  o`simlik.  Barglari  poyasining  ostki  qismi  tevaragida 

joylashgan,uzunligi 1-1,7 sm. Iyul –avgust oylarida gullaydi. Changchi va urug`chi 

gullari  o`simlik  poyasinig  uchida  ro`vaksimon  guldasta  g`uj  bo`lib  to`plangan. 

Changchi  urug`chiga  nisbatan  yuqoriroqda  joylashgan.  Gullari  juda  mayday 

gulqo`rg`oni  bo`lmaydi.balki  tukli  gulyonbarglari  bo`ladi.  Uning  pishgan  mevasi 

momiuchuvchan tukchalar bilan qoplangan. Bu tukchalar selluloza moddasiga juda 

boy. Lo`x va uning boshqa turlarida sanoatda, qishloq xo`jaligida(arqon va dag`al 

matolar to`qishda) keng oydalaniladi. 



 

23 


2



SPARJA(asparagus persikus baker) piyozguldoshlar oilasidan,bo`yi 60-120 sm ga 

yetadigan,poyasi o`ralib o`suvchi ko`p yillik o`simlik. Shakli o`zgargan novdalari  

Yashil  rangli  to`g`ri  silliq,yo`g`onligi  0,5  mm,o`rtadagi  va  yuqori  barglari  uzun 

pixli. Sparja may oyida gullaydi.gulbandlari uzun, gulqo`rg`oni ikki hil:changchisi 

qo`ng`iroqsimon  ,urug`chisi  sharsimon.  Mevasi  iyun  oyida  pishadi.  U  qizil 

sharsimon eni 6-7 mm, u ba`zi joyda juda qalin o`sib,manzara hosil qiladi. 

 ECHKITOL(  salix  songaria  Aders)  tolldoshlar  oilasidan  bo`yi  8  -10m  ga 

yetadigan  daraxt.  Shoxchalari  ingichka  yosh  novdalari  sarg`ishroq  ,  tuksiz. 

Barklari  tuksiz  silliq  uzunligi  3  7.5  sm  eni  6  -10mm  bo`ladi.  U  aprel  oyida 

gullaydi.  Gullari  ikki  uyli  tangaccha  shaklida,  oqish  sariq.  Changchisi  3  tapastki 

tomoni sersuv . Mevasi may oyida pishadi.  



JIYDA ( Eleagnus orientalis ) jiydadoshlar oilasidanbo`yi 3 m ga yetadigan daraxt. 

Tanasi  qizg`ish  kul  –  rang.  Barglari  tuxumsimin  cho`zinchoq  yoki  lansetsimon, 

uzunligi 1,5 -5 sm . novdalarining uchi ko`pincha tikanli bo`ladi yosh novdalarinin 

usti  va  barglari  kkumishsimon  yaltiroq,  maayda  guborlar  bilan  qoplangan.  Jiyda 

may  oyida  gullaydi,  gullari  mayday  ko`rimsiz.  Mevasi  sentabr-  oktabr  oyida 

pishadi u mayday uzunligi 1-2 sm ga yetadi. U qizil sariq tusda. Uning tarkibida 60 

%  yaqin  qand  moddasi  bor,    shu  sababli  ham  uning  mevasi  spirt  sanoatida  keng 

qo`llaniladi. Uning mevasidan kisel ishlab chiqarishda ham foydalaniladi. Bu dori 

sifatita foydalaniladi. Jiydaning yog`ochi qattiq. 

 


Yüklə 0,66 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   30




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin