Magistratura məRKƏZİ

Elmi texniki tərəqqinin nailiyyətlərinin iqtisadiyyata tətbiq edilməsi dövlət qarşısında duran əsas vəzifələrdən biridir. Ona görə də bazar iqtisadiyyatında elmi-texniki tədqiqatların həyata keçirilməsi, elmi-tədqiqat institutlarının fəaliyyətinin saxlanması və genişləndirilməsi dövlətin maraq dairəsində saxlanılır. Bu baxımdan, dövlət elmi-texniki siyasəti və onun əsas istiqamətlərini işləyib hazırlayaraq formalaşdırır. Bu istiqamətlərə aşağıdakılar aiddir:

1) Fundamental elmlərin inkişaf etdirilməsi və onların prespektiv inkişaf istiqamətlərinin müəyyənləşdirilməsi;

2) Elmi tədqiqatların maliyyələşdirilməsi;

3) Elmi araşdırmalar, tədqiqatlar mərkəzinin yaradılması və dövlət müəssisəsi kimi saxlanması;

4) Beynəlxalq əməkdaşlığın aparılması;

5) Müəllif hüquqlarının qorunması və elmi kadrların sığortalanması;

6) Kadrların hazırlanması və təkmilləşdirilməsi;

Bütün bu istiqamətləri reallaşdırmaq üçün dövlət elmi-texniki siyasət sahəsində, ilk növbədə, müvafiq qanunlar qəbul edir. Hər bir dövlət milli maraqlarından çıxış edərək özünün elmi-texniki siyasətini müəyyənləşdirir və reallaşdırır.

Elmi-tədqiqatların nəticələri çox zaman gözlənilən nəticəni vermir. Ona görə də özəl bölmə əsaslı əsaslı elmi-tədqiqatlara investisiya qoymağa o qədər də can atmır. ETT-nin bütünlükdə ölkə iqtisadiyyatı, dünyada onun mövqeyinin möhkəmləndirilməsi üçün əhəmiyyətinin həlledici olduğunu nəzərə alaraq, dövlət bu sahənin inkişaf etdirilməsi məsələlərini öz üzərinə götürür. Bununla belə ETT-nin nəticələrinin məhsulun istehsal xərclərinin azaldılmasına, texnika və texnologiyanın yeniləşdirilməsinə, keyfiyyətin və rəqabət qabiliyyətliliyinin artırılmasına səbəb olduğundan, bir çox hallarda özəl bölməyə özəl qrumlarda onun nəticələrin tədqiqində maraqlı olur.

Dövlətin elmi-texniki siyasəti əməli cəhətdən ölkədə innovasiyalı inkişaf modelinə keçidin təmin edilməsi yolu ilə reallaşdırıla bilər.

Dövlətin innovasiya siyasətini həyata keçirmək üçün aşağıdakı metodlardan istifadə edir:

1) İnzibati metodlara aiddir: dövlət büdcəsindən büdcə təyinatlı elmi-tədqiqat işlərinin maliyyələşdirilməsi, xüsusi tədqiqatlar üçün dövlət sifarişlərinin həyata keçirilməsi, xüsusi dövlət proqramlarının işlənib hazırlanaraq qəbul edilməsi, elmi laboratoriyaların, təhsil strukturlarının, tədqiqat institutlarının saxlanması və maliyyələşdirilməsi, kadrların hazırlanması və s.;

2) İqtisadi metodlara aiddir: özəl bəlmədə elmi tədqiqatları həyata keçirən və maliyyələşdirən sahibkarlara vergi güzəştlərinin tətbiq edilməsi, elmi tədqiqatların nəticələrindən istifadə edən sahibkarlara gömrük tariflərində güzəştlər etməklə aşağı faizli kreditlərin verilməsi və s.

Kapitalın hərəkətinə inkişaf etmiş ölkələrin təsiri ondan ibarətdir ki, onlar kapitalın hərəkətinə qarşı olan hər cür maneçilikləri aradan qaldırırlar. Birbaşa investisiya məsələsində milli iqtisadiyyatın mənafeyinin müdafiəsi üçün lazım olan hər cür hüquqi normaları özündə saxlayır. Hər bir dövlət xaricə kapital ixracına nisbətən idxal məsələlərinə daha çox qarışır.

Dövlət aşağıdakı tənzimləmə tədbirlərindən istifadə edir:

1. 
   Maliyyə metodları: amortizasiyanın sürətləndirilməsi, vergi güzəşti, pul yardımı, borc verilməsi, sığorta və təminatlı kredit və s.;
   
2. 
   Qeyri-maliyyə metodları: torpaq sahəsi ayrılması, zəruri infrastruktura və təchiz edilmə, texniki yardım göstərilməsi. Xarici kapitalın tənzimlənməsində 1994-cü ildə (indoneziyyanın paytaxtı Cakartada) Asia-Sakit Okean Əməkdaşlığı təşkilatı çərçivəsində hazırlanmış sənəd daha praktikdir. Burada birbaşa xarici investisiya üçün “könüllü kodekqayda” qəbul edilmişdir. Mütəxəssislərin fikrinə görə gələcəkdə ümümdünya ticarət təşkilatı da bu “kodek”dən istifadə edəcəkdir. Burada bir çox şərtlər öz əksini tapmışdır: Investisiyyanın zəbt edilməsi; Qeydiyyatdan keçirilmənin və dönərliyin təmin edilməsi.