Magistratura məRKƏZİ

1. Kənd təsərrüfatı

- heyvandarlıq;

- texniki bitkiçilik (üzümçülük);

- dənli bitkiçilik (taxılçılıq);

- sənaye təyinatlı qușçuluq (broyler təsərrüfatlarının inkișafı);

- arıçılıq.

2. Yeyinti sənayesi

- kənd təsərrüfatı xammalına (ət, süd, pambıq) əsaslanan emal sahələri;

- șərabçılıq;

- çörək və un istehsalı;

3. Yüngül sənaye

- toxuculuq;

4. Tikinti materialları istehsalı

- mineral-tikinti xammalına (qum, çınqıl) çıxarılmasına əsaslanan sahələr;

NƏTİCƏ VƏ TƏKLİFLƏR

Iqtisadi nəzəryələrdən məlumdur ki, resuslar nə qədər məhdud olarsa onun daha da səmərəli istifadə edilməsinə tələb artar. Bu nöqteyi nəzərdən dövlətin investisiya qoyuluşlarını maliyyələşdirilməsi məhdudluğu aktuallıq kəsb edir. Müstəqilliyin ilk dövrlərində milli iqtisadiyyat böhran vəziyyətinə düşmüşdür. Bu şəraitdə yeganə yol xarici investisiyaların ölkəyə cəlb olunması yolu ilə milli iqtisadiyyatı yenidən dirçəltmək öz ayaqları üstünə qaldırmaq idi. Məhz bu amilə görə də həmin dövrdə Azərbaycanın investisiya siyasətinin əsas xarici investisiyaların daha çox neft sektoruna cəlb olunması idi. Xarici investorlar üçün investisiya mühitinin formalaşması sahəsində müəyyən tədbirlər görüldü. Bunun nəticəsidir ki, Azərbaycanın iqtisadiyyatına qoyulan investisiyaların həcmi milyard dollarlarla hesablanır.

Ölkəmizin müasir investisiya siyasətinin əsas xüsusiyyəti isə iqtisadiyyatın neftdən aslılığını tamamilə azaldılması və neftdən gələn gəlirdən qeyri-neft sektoruna investisya şəklində yönləndirilməsi yolu ilə bu sektorun yüksək inkişafına nailolmaqla müəyyən olunur. Buna nail olmaq üçün isə mövcud istehsal obyektlərinə innovasion investisiyalar yönəltməklə onların istehsal gücünü artırmaq və elmi texniki tərəqqinin son nailiyyətlərindən istifadə etməklə yeni istehsal müəssisələri yaratmaq.

Hal hazırda yaxın şərqdə yeni alovlanan müharibələr iqtisadi əlaqələrə ölümcül zərbələr endirir. İran, Iraq, Suriya, Misir kimi ölkələrdə vətəndaş müharibələri istehsal və xidmət infrastrukturlarını məhv etmiş. Ticarət və nəqliyyat xətləri tam şəkildə sıradan çıxmışdır. Qonşu Türkiyə Cumuhiriyyəti hal-hazırda ölkə daxilində və Anadolu hissəsində aktiv şəkildə anti terror əməliyyatları aparır. Ölkəsinin ən böyük yüngül sənaye ixracatçısı olan Rusya ilə hal hazırda iqtisadi əlaqələr böhran vəziyyətindədir. Bir çox mallara Rusiya tərəfindən qadağalar qoyulub. Teror səbəbi ilə proqnozlaşdırılan turist gəlşidə özünü dogrultmayacaqı gözlənilir.

Yuxarıda qeyd olunanlar ölkəmizi regonda sabit iqtisadi durum kimi görsənməsini daha qabarıq şəkildə göstərir. Və gələcək xarici investisyaların regionda bizim ölkəyə yatırılmasına zəmin yaradır.

Tədqiqatın yekunu olaraq aşağıdakı nəticələr əldə edilmişdir:

• 
  xarici investisiyanın cəlb olunması üzrə müasir system təkcəməlumat dəstəyi deyil, eyni zamanda maliyə və davamlı dəstək formasındada nəzərdə tutur. Bir çox ölkələr ənənəvi dəstək mexanizmiləri ilə yanaşı, investisiyaların təşviqi və stimullaşdırılması üzrə yeni mexanizmlərin tətbiqinə başlanılmış, yeni güzəşt proqramları qəbul edilmişdir. Xarici investisiyaları cəlb etmək və investor dəstək məqsədi ilə “vahid pəncərə” mexanizminin tədqiqinə başlanılmış, vergi yükü azaldılmışdır. Xarici investisyaların cəlb edilməsi əhəmiyyətli dərəcədə əqli mülkiyyət sisteminin mövcudluğu və əqli mülkiyyətin qorunmasının etibarlığı ilə bağlıdır bu sahənin də inkişafına diqqət ayrılmışdır;
  
• 
  2014-cü ildən dünya bazarında neftin qiymətinin sürətlə uculaşması, maliyə böhranının dərinləşməsi şəraitində iqtisadiyatımızın davamlı inkişafının təmin olunmasında onun şaxələndirilməsi, xarici investisyanın qeyri neft sektoruna cəlb olunması, ixracın genişlənməsi iqtisadi siyasətin əsas prioritetlər istiqamətlərindəndir;
  
• 
  qeyri-neft sektorunun inkişaf prioritetlərinə uyğun olaraq idxalı əvəzləyici və ixrac yönümlü xarici investisyaların axınının stimullaşdırlması, qeyri-neft ixracının həcminin artırılması və yeni bazarlara çıxışların təmin olunması. Bu məqsədə çatmaq üçün aşağıdakı vəzifələrin həyata keçirilməsi vacibdir: Qeyri-neft sektoruna xarici investisiyaların cəlb edilməsi üçün əsas istiqamətlərin müəyyənləşdirilməsi; Ölkə iqtisadiyyatının yüksək əlavə dəyəri olan xarici investisiyaların həcminin artırılması və strukturunun təkmilləşdirilməsi; İnvestisiya mühitinin cəlbediciliyini yüksəldən kreativ iqtisadiyyatın inkişaf etdirilməsi; xarici investisiyaların cəlb edilməsinin intensivləşdirilməsi məqsədi ilə stimullaşdırıcı mexanizmlərin tətbiq olunması, dövlət və özəl sector arasındakı investisiya əməkdaşlığını inkişaf etdirilməsi; Maliyyə bazarı vasitəsi ilə investisiyaların cəlb edilməsinin intensivləşdirilməsi; Xarici investisiyaların iqtisadiyatın şaxələndirilməsi məqsədi ilə qeyri-neft sektorunun prioritetləşdirilmiş sahələrinə daha intensive cəlb edilməsi.
  
• 
  xarici investisiyaların Azərbaycana cəlb edilməsi üçün ölkəmizə xas olan üstünlüklərdən aşağıdakıları göstərmək olar: Azərbacan əlverişli corafi-nəqliyyat mövqeyinə malik olması ilə yanaşı, burada inkişaf etmiş beynəlxalq əməliyyat nəqliyyat şəbəkəsi (hava, su, dəmiryolu (hazırda Ukraniyadan çıxmış dəmir yol vaqonları, ölkəmizdən keçməklə 1 ay ərzində Çin XR çatır) və avtomobil yolları, neft və qaz kəmərləri) vardır. Bu xariclə intensivəlaqələr yaratmaq imkanını asanlaşdırır; zəngin təbii-iqtisadi potensiala malikdir. Bir sıra müasir texniki –iqtisadi bazaya malik sənaye müəssisələri, istehsal sahələri və infrastruktur obyektləri mövcuddur; Xarici investisiyaların cəlb olunması və onun müdafiəsi, xarici iqtisadi əlaqələrin liberallaşdırılması və inkişafı haqqında bir sıra vacib qanunların və hüquqi normative aktların qəbulolunması və onların həyata keçirilməsi üçün təşkilati-idarəetmə mexanizmlərinin yaradılması; Beynəlxalq müqavilə və sazişlərə qoşulması, regional iqtisadi birliklərə daxil olma və s.;
  
• 
  xarici investisya cəlb edilməsi mühitinin dahada yaxşılaşdırılması istiqamətində aşağıdakı tədbirlər görmək məqsədə uyğundur: xarici investorlara göstərilən xidmətlərin keyfiyyətinin artırılması; Onlara xidmətdə electron xidmət keyfiyyətinin yüksəldilməsi vəgenişləndirilməsi; Xarici investisyaların cəlb olunması, qorunması və təşfiqinə yönəldilmiş qanunvericilik aktlarının təkmilləşdirilməsi, ikitərəfli müqavilə hüquq bazasının genişlənməsi;Xarici investorlara “vahid pəncərə” pirinsipi əsasında göstərilən xidmət növünün genişlənməsi; Xarici investorlara və ixracatçılara xidmət göstərən investisiyaların və ixracın təşfiqi üzrə inistisonal mexanizmlərin güclənməsi. Xarici investorlar tərəfindən ölkədə istehsal olunan məhsullarda və göstərilən xidmətlərdə yerli komponentin artırılması üçün xarici investorlar və yerli istehsalçılar arasında kommersiya əlaqələrinin yaradılması məqsədilə təçhizatın inkişaf proqramınin təşkili.