Audiokonferensiyalarda masofaviy uzoqlashgan xodimlar va korxona bo’limlari o’rtasida aloqani ta’minlash uchun audioaloqadan foydalaniladi. Audiokonferensiyani amalga oshirishning eng sodda vositasi suhbatlarda ikkidan ortiq ishtirokchining qatnashishi imkonini beruvchi qo’shimcha qurilmalar bilan jihozlangan telefon aloqasi hisoblanadi.
Audiokonferensiyani tashkil qilish kompyuterning mavjud bo’lishini talab qilmaydi va ishtirokchilar o’rtasida ikki tomonlama aloqadan foydalanishni nazarda tutadi. Audiokonferensiyalardan foydalanish qaror qabul qilishni yengillashtiradi, arzon va qulay. Audiokonferensiyaning samaradorligi quyidagi shartlar bajarilganda ortadi:
audiokonferensiyani tashkillashtirayotgan xodim qo’shimcha ravishda barcha qiziqqan shaxslarning ishtirok etishini ta’minlasa; konferensiya ishtirokchilari soni muhokama qilinayotgan muammo doirasini ushlab turish uchun juda katta bo’lmasligi
121
lozim (odatta oltitadan ortmaydi);
konferensiya dasturi uning ishtirokchilariga, faksimil aloqasini qo’llagan holda, avvaldan xabar qilinishi lozim;
har bir ishtirokchi so’zlashdan avval o’zini tanishtirishi lozim; konferensiyani yozish va saqlash tashkillashtirilgan bo’lishi lozim; konferensiya yozuvi chop qilinishi va barcha ishtirokchilarga jo’natilishi lozim.
Videokonferensiyalar
Videokonferensiyalar ham audiokonferensiyalar kabi maqsadlarga yo’naltirilgan bo’lib, videoapparatlarni qo’llash bilan farqlanadi. Ularning o’tkazilishi ham kompyuter ishtirokini talab qilmaydi. Videokonferensiya jarayonida bir-biridan masofaviy uzoqlashgan ishtirokchilar televizor ekranida o’zlarini va boshqa ishtirokchilarni ko’rishlari mumkin. Televizion tasvir bilan bir vaqtda ovoz boshqaruvi ham uzatiladi.
Videokonferensiyalar transport va yo’llanma harajatlarini kamaytiradi. Ko’pgina firmalar ularning nafaqat bu jihatlaridan foydalanadilar. Ular bunda muammolarni yechishda markaziy ofisdan masofaviy uzoqlashgan xodimlar va menejerlarni maksimal jalb qilish imkoniyatini ko’rmoqdalar.
Videokonferensiyalarni qurishning uch konfiguratsiyasi ommaviydir:
bir tomonlama video- va audioaloqa. Bu yerda video va audiosignallar bir yo’nalishda yuboriladi, masalan, loyiha rahbaridan bajaruvchiga;
bir tomonlama video- va ikki tomonlama audioaloqa. Ikki tomonlama audioaloqa videotasvirni qabul qilayotgan konferensiya ishtirokchilariga videoxabar jo’natayotgan ishtirokchi bilan audioaxborotlar almashish imkonini beradi; ikkitomonlamavideo-vaikkitomonlamaaudioaloqa.Bunday ancha murakkab bo’lgan tuzilishda koferensiyaning barcha ishtirokchilari ikki tomonlama video va audioaloqadan foydalanadilar.
Videomatn. Monitor ekranida matnli va grafik ma’lumotlar tasvirini olish uchun kompyuterni qo’llashga asoslangan. Qaror qabul qiluvchi shaxslar uchun axborotni videomatn ko’rinishida olishning uch xil imkoniyati mavjud:
122
o’z shaxsiy kompyuterlarida videomatn fayllarini yaratish; maxsuslashtirilgan kompaniyalar tomonidan ishlab chiqilgan
videomatn fayllariga kirish huquqini olish uchun shartnoma tuzish. Sotish uchun mo’ljallangan bunday fayllar kompaniyaning mos xizmatini ko’rsatuvchi serverlarida saqlanishi yoki optik disklarda taqdim etilishi mumkin;
boshqa korxonalar bilan ularning videomatn fayllariga kirishga ruxsat olish uchun shartnomalar tuzish.
Korxonalar o’rtasida o’z mahsulotlarining kataloglari va narxlari bilan videomatnli ko’rinishda almashish ommaviylashib bormoqda. Videomatn savdosi bilan shug’ullanayotgan kompaniyalar xizmati gazeta va jurnallar bilan raqobatlasha bormoqdalar. Hozirgi kunda ko’plab davlatlarda gazeta va jurnallarning videomatn shakliga buyurtma berish mumkin (birja axborotlarining joriy holati haqida gapirmasa ham bo’ladi).
Faksimil aloqasi. Bunday aloqa kommunikatsion kanalning bir boshida hujjatni o’qish va uning tasvirini ikkinchi boshida tasvirlash imkoniyatiga ega bo’lgan faks-apparatni qo’llashga asoslangan.
Faksimil aloqasi ishtirokchilarning geografik holatidan qat’iy nazar, muammoni hal qilayotgan ishtirokchi guruhlarga qaror qabul qilishda hujjatlarni tez va oson tarqatishda o’z hissasini qo’shmoqda.