MahirəNərimanqızı

I.1.5.   Psixologiyanın  tədqiqat metodları 

 

Ġstər elmi tədqiqat, istərsə də praktik iĢ zamanı psixoloq 

müəyyən  metodlardan  istifadə  edir,  baĢqa  sözlə  qarĢısına 

qoyduğu  məqsədə  nail  olmaq  üçün  öz  fəaliyyətini  müvafiq 

Ģəkildə  təĢkil  edir.  Bu  zaman  istifadə  olunan  priyomlar  və 

---

www.elmler.net

 - 

Virtual İnternet R

esurs M

ərkəzi

 

 

Ümumi psixologiya. Psixologiya 

54 

vasitələr  elmi  tədqiqat  metodları  adlanır.  Həmin  metodların 

köməyi ilə müvafiq elmin qanunauyğunluqları aĢkara çıxarılır. 

Elmdə  əldə  edilən  nəticələrin  gücü  tətbiq  olunan  tədqiqat 

metodlarının  təkmillik  dərəcəsindən,  onların    validliyi  və 

etibarlılığından və s. asılıdır. Metod nə qədər düzgün seçilər və 

tətbiq  olunarsa  nəticə  bir  o  qədər  səmərəli  olar,  elmin 

araĢdırdığı 

hadisələri, 

onların 

qanunauyğunluqlarını 

incəliklərinə  qədər  aĢkara  çıxarar.  Bütün  qeyd  olunanlar 

psixologiya və onun tədqiqat metodlarına da aiddir. 

Psixologiyanın öyrəndiyi hadisələr olduqca mürəkkəb və 

özünəməxsus, öyrənilməsi çətin olan hadisələrdir. Ona görə də 

bu  hadisələri  öyrənmək  üçün  həddindən  artıq  kamil,  həmin 

hadisələri araĢdırmağa imkan verən metodlardan istifadə etmək 

tələb edilir. Məhz buna görə də psixoloji tədqiqatlar müəyyən 

prinsiplərə  uyğun  Ģəkildə  həyata  keçirilməlidir.  Bu  baxımdan 

müasir  psixologiya  elmi  tədqiqatların  genetik  (tarixi)  prinsip 

əsasında  aparılmasını  vacib  hesab  edir.  Bu  prinsipə  görə 

öyrənilən hər bir psixi hadisə proses kimi nəzərdən keçirilir və 

tədqiqatçı  onun  inkiĢafının  bütün  cəhətlərini  bərpa  etməyə, 

onların  bir-birini  necə  əvəz  etdiyini  görməyə  və  anlamağa 

çalıĢır,  öyrənilən  psixi  faktı  onun  konkret  tarixində,  təsəvvür 

etməyə təĢəbbüs göstərir.