MahirəNərimanqızı

www.elmler.net

 - 

Virtual İnternet R

esurs 

Mərkəz

i

 

Ümumi psixologiya. Psixologiya 

 

59 

davranıĢının kəmiyyət və keyfiyyətcə dəqiq qiymətləndirilməsi 

bir sıra əvvəlcədən verilmiĢ standartlara  – test normalarına nə 

dərəcədə uyğun olmasının müqayisəsi əsasında həyata keçirilir. 

Testlərin  müxtəlif  növləri  vardır.  Onlardan  ən  geniĢ 

yayılanları  aĢağıdakılardır:  müvəffəqiyyət  testləri,  intellekt 

testləri, kreativ testlər, şəxsiyyət testləri, proyektiv testlər və.s. 

Müvəffəqiyyət  testlərinin  köməyi  ilə  yoxlananların 

konkret  bilik  bacarıq  və  vərdiĢlərə  yiyələnmə  dərəcəsi  aĢkara 

çıxarılır. 

İntellekt  testləri  yoxlananların  əqli  inkiĢaf  səviyyəsini 

aĢkara  çıxarmağa  xidmət  edir.  Ġntellekt  testləri    haqqında  ilk 

fikir  F.Qalton  (1822-1911)  tərəfindən  irəli  sürülmüĢdür. 

Sonralar  fransız  psixoloqu  A.Bine  ilk  psixoloji  testləri 

yaratmıĢdır(1905-ci il). «Əqli  yaĢ  » anlayıĢından istifadə edən 

alman  psixoloqu  V.ġtern  əqli  koeffisenti  (ĠQ)  aĢığıdakı 

formulla ölçməyi müəyyənləĢdirmiĢdir: 

100





йаш

хроноложи

йаш

ягли

IQ

 

Hal  –  hazırda  psixodiaqnostik  tədqiqatlarda  D.Vekslerin 

Ģkalasından,  «proqressiv Raven matrisasından», R.Amtxauerin 

əqlin  (intellektin)  strukturu  testindən,  Q.Y.Ayzenqin  «öz 

qabiliyyətlərinizi 

yoxlayın», 

«özünüzün 

əqli 

inkiĢaf 

koeffisentinizi yoxlayın» və s. geniĢ istifadə olunur. 

Ġntellekt  testlərindən  fərqli  olan  xüsusi  qabiliyyət 

testlərindən  də  istifadə  olunur.  Bu  cür  testlərin  köməyi  ilə 

insanların nə kimi xüsusi qabiliyyətlərə (musiqi, riyazi, texniki 

və s.) malik olduqları aĢkara çıxarılır.