MahirəNərimanqızı
Yüklə 4,11 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R esurs M ərkəzi
Ümumi psixologiya. Psixologiya 92 olmadığına (B əlaməti) fikir vermədiyi üçün səhv ümumiləĢdirmə aparılır ki, bu da çox vaxt səhvlərlə nəticələnir. Eyni hal təkcə iki dilin əlamətlərinin deyil prinsiplərinin keçirilməsi səviyyəsində də özünü göstərir. Bəzən öyrənən adamlar ana dilində prinsipin yalnız bir cəhətini , həm də formal cəhətini fərqinə varmadan öyrəndiyi dilin faktlarına da Ģamil edir ki, bu da bəzən istənilən nəticəni vermir. Ona görə də keçirilmənin həmin səviyyəsi hələ əsl müsbət keçirilmə hesab oluna bilməz. Bəs ikinci və sonrakı dilin öyrənilməsi zamanı keçirilmə hadisəsinin generalizasiya səviyyəsi nə vaxt özünü göstərir, onun özünəməxsus baĢqa hansı xüsusiyyətləri vardır? Psixoloji tədqiqatlar göstərmiĢdir ki. Ġkinci dilin mənimsənilməsi zamanı baĢ verən keçirilmə hadisəsinin generalizasiya səviyyəsi ən çox həmin dilin öyrənilməsinin ilk mərhələlərində təzahür edir. Əvvəl qeyd etdiyimiz kimi çox vaxt ikinci dili mükəmməl Ģəkildə ali məktəbdə mənimsəməyə baĢlayan tələbə bu halla qarĢılaĢır. Bu zaman ana dilinin həm formaca həm məzmunca, denotatlar səviyyəsində oxĢar cəhətləri ikinci dilə keçirilir. Nəticədə həm forma, həm də
Forma oxĢarlığının keçirilməsi birinci növbədə oxĢar qrammatik quruluĢu, dil faktlarının bu və ya digər anlayıĢa aid edilməsinin müəyyənləĢdirilməsi Ģəklində özünü göstərir. Həm də bəzən ana dilində də o qədər səmərə verməyən, lakin möhkəmlənmiĢ priyomların ikinci dilin öyrənilməsində də tətbiqi müĢahidə olunur. Məsələn, üzərində tədqiqat aparılan tələbə ana dilindi hər hansı bir sözü müəyyən qrammatik kateqoriyaya aid etmək üçün qrammatik sualdan (formal qrammatik) istifadə etdiyi kimi, ikinci dildə də həmin əlamətə istinad edir. Yaxud ana dilinin tələffüz xüsusiyyətlərini, onun intonasiya və vurgusunu olduğu kimi öyrəndiyi dildə tətbiq edir. MüĢahidələr göstərir ki, generalizasiya səviyyəsində |