MahirəNərimanqızı

www.elmler.net

 - 

Virtual İnternet R

esurs M

ərkəzi

 

 

Ümumi psixologiya. Psixologiya 

174 

Karl Rocersə görə hətta ən ilkin tələbat və cəhd insana o Ģəraitdə 

təsir  göstərə  bilər  ki,  onlar  müvafiq  normalara  uyğun  olsun.  Onun 

fikrincə  tələbat  müsbət  qiymətləndirildikdə  Ģəxsiyyətin  inkiĢafı  ilə 

yanaĢı həmin tələbatlar daha da əsaslı olmağa baĢlayır  və son nəticədə 

insan  öz      orqanizminin  tələbatlarının  ödənilməsindən  çox,  baĢqa 

adamların  onu  bəyənməsinə  və  ona  hörmət  etməsinə  ehtiyac  duymağa 

baĢlayır.  Hörmət  əsasında  özünəhörmət  baĢ  verir  ki,  bu  da  fərdin 

mühüm tələbatlarından birinə çevrilir.  

Humanist  psixologiyanın  ən  ifrat  nümayəndələrindən  biri 

amerikan  psixoloqu  Abraham  Maslau  (1908-  1970)  olmuĢdur.  O, 

Ģəxsiyyət tələbatlarının ierarxik quruluĢunu vermiĢdir. Bununla əlaqədar 

olaraq o, insan tələbatlarının yeddi səviyyəsini qeyd etmiĢdir (bax, Ģəkil 

8).    Bunu  həmin  tələbatların  ierarxik  piramidası  kimi  təsəvvür  etmək 

olar.  

ġəkildən  göründüyü  kimi  burada  ən  aĢağı    səviyyədə  olan 

fizioloji  tələbatlardan  baĢlayaraq  ən  ali  tələbat  olan  özü-

nüaktuallaĢdırmaya qədər ierarxik yüksəliĢ baĢ verir:   



 

Fizioloji (üzvü) tələbatlar 



 

Təhlükəsizliyə tələbat 



 

Mənsubiyyətə və məhəbbətə tələbat 



 

Hörmətə olan tələbat 



 

Ġdrak tələbatları 



 

Estetik tələbatlar. 



 

ÖzünüaktuallaĢdırmaya tələbat 

Nəhayət,  Ģəxsiyyətin  humanistik  nəzəriyyələrinə  R.Meyyin 

(1909-  1994)  ekzistensional  psixologiya  nəzəriyyəsi  də  daxildir.  Bu 

nəzəriyyə humanistik psixologiyanın istiqamətlərindən birini təĢkil edir. 

Ekzistensional  psixologiyanın  öyrəndiyi  sahələr  aĢağıdakılardan 

ibarətdir:  1) zaman, həyat və onun problemləri; 2) azadlıq, məsuliyyət 

və seçmə problemləri; 3) ünsiyyət, məhəbbət və tənhalıq problemləri; 4) 

yaĢamağın, mövcud olmağın mənasını axtarmaq problemləri.  

 

 

 

 

 

 

 

---