MahirəNərimanqızı

www.elmler.net

 - 

Virtual İnternet R

esurs M

ərkəzi

 

 

Ümumi psixologiya. Psixologiya 

196 

onun  üzvlərinin  hüquq  və  vəzifələri  müvafiq  təlimat  və 

sənədlərdə  öz  əksini  tapır.  Özünün  Ģəxsi  töhfəsi  və  özünün 

xidməti  və  ictimai  funksiyalarını  yerinə  yetirməsindəki 

məsuliyyət  dərəcəsindən  asılı  olaraq    rəsmi  qrupun  bütün 

üzvləri  burada  müvafiq  yer,  mövqe  tuturlar.  Bu  cür  rəsmi 

qruplara orta məktəbdəki sinifləri, ali məktəb tələbə qruplarını, 

kafedraları, hərbi qrupları və s. misal göstərmək olar.  

Qeyri-rəsmi qruplara gəldikdə, adından göründüyü kimi, 

rəsmi  sənədlər  əsasında  yaradılmayan  insan  birliyidir.  Bu  cür 

qrupun  üzvlərinin  dəqiq  qeyd  edilmiĢ  məqsədi  olmur.  Bu  cür 

qruplar  ünsiyyət  prosesində  təbii  yolla  yaranır.  Burada  qrup 

üzvlərinin  bir-birinə  qarĢı  emosional-psixoloji  münasibətləri 

qrupun yaranması üçün əsas rol oynayır. Qeyri – rəsmi qrup da 

özünün müvafiq  strukturu və qarĢılıqlı münasibət  normalarına 

malik  olur.  Lakin  bu  münasibətlər  ilk  növbədə  yazılmamıĢ 

qaydalar  və  insanların  Ģəxsi  keyfiyyətlərindən  doğan 

münasibətlərdən  ibarət  olur.  Bu  cür  qruplara  öz  maraqlarına 

görə  birləĢən  həyət  kompaniyalarını,  yaxın  iĢ  və  təhsil 

dostlarını aid etmək olar. Çox vaxt rəsmi qrupların daxilində də 

bu cür qeyri-rəsmi qruplar  yarana bilir.  Belə ki,  rəsmi qrupun 

üzvləri  bir-birinə  yaxınlıq,  dostluq  münasibətlərinə  görə 

qruplaĢa bilirlər. Həmin qrupların mövqeyi, norma və məqsədi 

bütövlükdə  rəsmi  qrupun  mövqe,  norma  və  məqsədinə  uygun 

gəldikdə 

qrupun 

fəaliyyətinin 

müvəffəqiyyətlə  həyata 

keçməsinə imkan yaradır. Bu baxımdan psixoloqlar rəsmi kiçik 

qrupun müvəffəqiyyətlə fəaliyyət göstərməsinin, onun rəsmi və 

qeyri-rəsmi  strukturlarının  bir-birinə  uyğun  gəlməsindən  asılı 

olduğunu qeyd edirlər.   

   Referent 

qruplar. 

Psixoloji  ədəbiyyatda  kiçik 

qrupların  bir  növü  kimi  referent  qrupları  da  qeyd  edirlər 

(latınca referens sözündən götürülmüĢdür). Özünün normaları, 

fikirləri,  qiymətləri  fərdin  davranıĢ  motivlərinə  çevrilən  sosial 

birlik referent qrup adlanır. Bu termin ilk dəfə olaraq 1942- ci 

ildə Q.Xaymen tərəfindən irəli sürülmüĢ və sonralar R. Merton, 

---