MahirəNərimanqızı

www.elmler.net

 - 

Virtual İnternet R

esurs 

Mərkəz

i

 

Ümumi psixologiya. Psixologiya 

 

201 

radial  variant  frontal  variantdan  onunla  fərqlənir  ki,  burada 

fəaliyyətin iĢtirakçıları bir-birlərini bilavasitə qavraya, görə və 

ya  eĢidə  bilmirlər.  Onlar  informasiya  mübadiləsini  yalnız 

mərkəzi Ģəxsin vasitəsilə həyata keçirirlər. Bu hal qrupun ayrı-

ayrı üzvlərindən birinin digərlərinin davranıĢ  və  reaksiyalarını 

nəzərə  almalarına  imkan  vermir.  Bu  zaman  sadəcə  olaraq 

qrupun  hər  bir  üzvü  tam  sərbəst  və  müstəqil  iĢləməklə,  axıra 

qədər fərdi, özünəməxsus mövqeyini təzahür etdirir. 

MərkəzləĢdirilmiĢ 

iyerarxik 

kommunikasiya 

strukturunda  tamamilə  baĢqa  cür  vəziyyət  yaranır.  Burada 

iĢtirakçıların  bir  neçə,  ən  azı  iki  tabeçilik  səviyyəsi  mövcud 

olur. Bunlardan bir qismi birgə fəaliyyət zamanı bir- birini görə 

bildiyi  halda,  digərləri  görə  bilmir.  Onların  arasındakı 

Ģəxsiyyətlərarası ünsiyyət məhdudlaĢmıĢ olur. Yalnız tabeçilik 

səviyyəsində  olan  iki  nəfərin  arasında  əlaqə  (kommunikasiya) 

həyata keçə bilir.  

ġəkil  A  –  dan  göründüyü  kimi,  bu  cür  kommunikasiya 

strukturunda  iyerarxik  tabeçiliyin  yuxarı  səviyyəsində  1-ci 

fərdin  bilavasitə  2-  ci  köməkçisi  vardır.  2-  ci  fərd  də  öz 

növbəsində  qalan  üç  iĢtirakçıya  tabedir.  1-  ci  fərd  yalnız  3- 

mərhələdə  dayanan  fərdlərlə  ünsiyyət  imkanına  malik  olan  2- 

ci fərdlə qarĢılıqlı təsir imkanına malikdir.  

M ə r k ə z l ə Ģ d i r i l m ə m i Ģ  

ü n s i y y ə t  

s t r u k t u r u n a  

m a l i k  

o l a n  

t i p i k  

v a r i a n t l a r  

ə v v ə l k i   s t r u k t u r d a n   f ə r q l i   x ü s u s i y y ə t l ə r ə  

m a l i k d i r l ə r .  

B u r a d a  

b ü t ü n  

v a r i a n t l a r d a  

q r u p u n   h ə r   b i r   ü z v ü   h ə m i n   s t r u k t u r   d a x i l i n d ə  

ö z   q r u p   y o l d a Ģ l a r ı   i l ə   e y n i   m ə l u m a t   ə l d ə  

e t m ə k ,   i Ģ l ə m ə k   v ə   m ə l u m a t l a r ı   ö t ü r m ə k  

i m k a n l a r ı n a   m a l i k   o l m a q l a ,   o n l a r l a   a ç ı q ,  

b i l a v a s i t ə   ü n s i y y ə t ə   g i r ə   b i l i r l ə r

.    

Kommunikasiyanın  bu  cür  strukturunun  zəncirvari 

variantında ünsiyyət sistemində Ģəxsiyyətlərarası qarĢılıqlı təsir 

bir  növ  zəncirvari  Ģəkildə  həyata  keçir.  Ġki  kənar  iĢtirakçıdan 

baĢqa  qalan  iĢtirakçılar  iki  qonĢusu  ilə,  kənar  mövqe  tutan 

---