MahirəNərimanqızı

www.elmler.net

 - 

Virtual İnternet R

esurs M

ərkəzi

 

Ümumi psixologiya.

 

Psixologiya

 

 

7 

7 

7 

7 

7 

7 

7 

7 

7 

ibarətdir  ki,  o  öz  qrupuna  ətraf  aləmə  bələdləĢmə  mənbəyi 

kimi  müraciət  edir.  Buradan  isə  belə  bir  vacib  sual  ortaya 

çıxır:  görəsən  sosiometrik  araĢdırma  zamanı  insanların 

referent  qrupunu  (Ģagirdlərlə  aparılan  iĢ  zamanı  onların 

referent  qrupunu)    müəyyənləĢdirmək  mümkündürmü? 

Mütüxəssislər  bu  suala  müsbət  cavab  verirlər.  ġagirdlərin 

referent qrupunun müəyyənləĢdirilməsinin pedaqoji effektinin 

önəmli  olması  nöqteyi  nəzərdən  buna  xüsusi  yer  verir  və  bu 

həqiqəti  dərk  etmək  nəticəsində  referentometriya  üsulunun 

meydana gəldiyini göstərirlər (Ə.Əlizadə). 

Referentometriya  tədqiqat  üsulu  kimi  E.V.ġedrina 

tərəfindən 

iĢlənmiĢdir. 

Referentometriya 

üsulunu 

müəyyənləĢdirərkən  referent  qrup  anlayıĢına  istinad 

olunmuĢdur.  Əvvəlki  bölmədə  qeyd  etdiyimiz  kimi,  referent 

qrup  özünün  normaları,  fikirləri,  sərvətləri,  qiymətləri  fərdin 

davranıĢ  və  motivlərinə  çevrilən  qrupdur.  Referentometriya 

üsulu  məhz  qrup  üzvləri  üçün  «əhəmiyyətli  Ģəxsiyyətlər» 

dairəsini, baĢqa sözlə onlar üçün etalon olan qrupu müəyyən-

ləĢdirməyə imkan verir.  

Referentometrik 

üsulun  köməyi  ilə  referentlik 

hadisəsinin  tədqiqi  olduqca  maraqlı  nəticəyə  gətirib 

çıxarmıĢdır. Hər Ģeydən əvvəl bu yolla aparılan tədqiqatlar hər 

bir  qrupda  əsasını  referentlik  təĢkil  edən  mühüm  sistem  və 

seçimin  olması  fərziyyəsini  aĢkar  etmiĢdir.  Bu  cür  əlaqə 

sistemi  sosiometriyada  olan  formal  xarakteristikanı  özündə 

əks etdirir. Referentometrik yolla aparılan iĢ olduqca operativ 

və yığcam xarakter daĢımaqla, qrupun status strukturu barədə 

təsəvvür  yarada  bilir.  Bununla  yanaĢı  əldə  edilmiĢ  faktların 

riyazi  yolla  iĢlənməsinə,  qrafik  ifadəsinə,  seçimlərin  xəritəsi 

və 

matrisalarını  tərtib  etməyə  imkan  verir.  Lakin 

sosiometriyadan  fərqli  olaraq  seçim  simpatiya  və  antipatiya 

əsasında deyil, qiymət amilləri əsasında  aparılır. Sosiometrik 

üsuldan  fərqli  olaraq  referentometrik  üsul  qrupda  emosional 

münasibətlərin strukturunu deyil, Ģagirdlərin referent qrupunu 

---