MahirəNərimanqızı

QavrayıĢın  insanın  psixi  həyatının  məzmunundan, 

Ģəxsiyyətinin  xüsusiyyətlərindən  asılılığına  appersepsiya 

deyilir.  Appersepsiya  hadisəsi  də  qavrayıĢın  mühüm 

xüsusiyyətlərindəndir. 

---

www.elmler.net

 - 

Virtual İnternet R

esurs M

ərkəzi

 

Ümumi psixologiya.

 

Psixologiya

 

 

45 

45 

45 

45 

45 

45 

45 

45 

45 

          Appersepsiya  hər  Ģeydən  əvvəl  insanın  bilikləri  ilə, 

onun həyat təcrübəsi ilə, onun keçmiĢ fəaliyyəti ilə bağlı olur. 

Məsələn,  biz  bilmədiyimiz  bir  dildə  olan  sözü  qavrayarkən 

onu  tanımırıq,  ancaq  ana  dilində  o  qədər  də  səlis  tələffüz 

edilməyən sözü eĢitdikdə onu anlayırıq. 

           QavrayıĢ 

insanın  qarĢısına  qoyduğu  məqsədlə, 

fəaliyyətinin motivləri ilə və onun maraqları, Ģəxsiyyəti ilə də 

bağlı  olur.  Məsələn,  texnika  ilə  maraqlanmayan  bir  adam 

müxtəlif  konstruksiyaya  malik  olan  maĢınlarda  ancaq  zahiri 

fərqləri  qavrayır,  bir  sıra  digər  çox  sayda  olan  konstruksiya 

fərqlərini qavraya bilmir. 

          Appersepsiya  zamanı  insanın  emosiyaları,  onun 

yönəliĢliyi  mühüm  rol  oynayır.  Məsələn,  qorxu  ilə  bağlı 

yaranan  emosiya  qavrayıĢa  təsir  edir,  hətta  onu  dəyiĢdirir. 

«Ġlan vuran ala çatıdan qorxar» xalq məsəlində bu çox aydın 

görünür.  M.F.Axundovun  «Hacı  Qara»  komediyasında  belə 

bir səhnə var: Hacı Qaranın Arazın o tayından keçirilən qaçaq 

malını  ata  yükləyir,  yükün  də  üstündə  Kərəməlini  əyləĢdirir, 

atın da yüyənini verirlər Hacının əlinə. Hacı Qara yolda əylis 

ermənilərinə  rast  gəlir.  Hacı  Qara  əllərində  oraq  dayanan 

ermənilərin  quldur  olduğunu  söyləyir,  hətta  atəĢ  də  açır. 

Biçinlərin quldur kimi qavranılmasına səbəb xəsis bir adamın 

öz malını itirməsindən keçirdiyi qorxu hissi idi. 

         ġəxsiyyətin  yönəliĢliyi  də  qavrayıĢa  təsir  edir.  Gecə 

---