MahirəNərimanqızı
MüĢahidə və müĢahidəçilik
Yüklə 4,11 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
MüĢahidə və müĢahidəçilik. Ġxtiyari qavrayıĢın tipik
nümunəsi müĢahidədir. MüĢahidə hər hansı fəaliyyət sahəsində müəyyən plan üzrə cərəyan edən davamlı və müntəzəm qavrayıĢa deyilir. Təlim iĢində, elmi-tədqiqat iĢlərində, bədii yaradıcılıqda
www.elmler.net -
Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Ümumi psixologiya. Psixologiya
51 51
51 51
51 51
51 51
51 bir sözlə, insanın fəaliyyətinin bütün sahələrində müĢahidənin böyük əhəmiyyəti vardır. MüĢahidənin müvəffəqiyyəti bir çox cəhətdən asılıdır: 1. Hər Ģeydən əvvəl müĢahidənin səmərəliliyi insanın qarĢısında duran məqsəddən, müĢahidənin planından asılıdır. Müəyyən edilmiĢdir ki, insan gözü gündə 100000-ə qədər sıçrayıĢlı hərəkət edir. Bu sıçrayıĢlar bir-biri ilə əlaqələndirilməmiĢ, məqsədsiz olur. Belə vəziyyətdə müĢahidə edən həmin qarma-qarıĢıq təəssüratlardan baĢ çıxara bilməz. Ona görə də müĢahidənin istiqamətini göstərən, necə deyərlər, bir «kompas» lazımdır. Belə bir «kompas» məhz, müĢahidənin planı və qarĢıya qoyulan məqsəddir.
qabaqcadan hazırlaĢmaq, keçmiĢ təcrübə, müĢahidəçinin biliyi böyük əhəmiyyət daĢıyır. Ġnsan nə qədər geniĢ biliyə, zəngin təcrübəyə malik olarsa, onun qavrayıĢı da bir o qədər zəngin olar.
hansı bir obyekti müntəzəm olaraq, dəfələrlə həm də, müxtəlif cəhətdən müĢahidə etmədən düzgün nəticəyə gəlmək olmaz. Ġnsanın sistematik, uzun müddət həm də planlı Ģəkildə qavrama qabiliyyəti müĢahidəçilik adlanır. MüĢahidəçilik qabiliyyəti olan insan predmetlərə, hadisələrə sadəcə olaraq baxmır. O, cisim və hadisələrdən mühüm olan, yeni olan cəhətləri görməyi bacarır. MüĢahidəçi adam cisimlərdə oxĢar olan, fərqli olan cəhətləri görür. MüĢahidəçilik Ģəxsiyyətin ən mühüm, qiymətli keyfiyyətidir. Bu xüsusiyyət ona ətraf aləmdə baĢ verən hadisələri düzgün qavrama və onlarla düzgün münasibətdə olmaq imkanı verir.
|