MahirəNərimanqızı

www.elmler.net

 - 

Virtual İnternet R

esurs M

ərkəzi

 

Ümumi psixologiya.

 

Psixologiya

 

 

109 

109 

109 

109 

109 

109 

109 

109 

109 

onun  duyğu,  qavrayıĢ,  hafizə,  təfəkkür  və  təxəyyülü  iĢtirak 

edir.  Bu  da  bir  həqiqətdir  ki,  yaradıcılıq  prosesində 

təxəyyülün rolu daha qabarıq Ģəkildə özünü göstərir. Xüsusilə 

bədii  yaradıcılıqda  təxəyyül  müstəsna  dərəcədə  əhəmiyyətə 

malikdir. Hər bir ədəbi–bədii əsər ideya məzmuna malik olur. 

Sənətkar  yazıçı bu ideyanı elmi əsərlərdəkindən fərqli olaraq 

konkret obrazların vasitəsilə əks etdirir.       

Obrazları  yaradan  isə  yazıçının  bədii  təxəyyülüdür. 

Bədii  təxəyyülün  mahiyyəti  yeni  obrazlar  yaratmaqdan 

ibarətdir. Məhz bu obrazlar yazıçının ideyalarının, fikirlərinin, 

düĢüncələrinin daĢıyıcısı funksiyasını yerinə yetirir. 

 Ədəbi-bədii 

yaradıcılıqda  mühüm  rol  oynayan 

təxəyyülün  gücü  onda  ifadə  edilmir  ki,  sənətkar  həyati 

reallıqdan  daha  çox  uzaq  olan  obrazlar  yarada  bilsin,  əksinə 

yazıçının,  rəssamın  təxəyyülünün  gücü  onda  ifadə  edilir  ki, 

onlar  özlərinin  həyati  qavrayıĢlarını  həyatın  tələblərinə, 

özünün ideyasına uyğun bir Ģəkildə elə dəyiĢdirir, birləĢdirir, 

yenidən  iĢləyir  ki,  tamamilə  yeni,  əyani  obrazlar  yarada 

bilirlər.  S.Rəhimov    «Saçlı»      romanındakı  Kosa  surətinin 

yaradılması  haqqında  yazır  ki,  «bir  kosa  kənddə  uĢaqlıq 

yaĢlarından  ona  tanıĢ  idi,  sonra  bu  kosanın  birini  də  mən 

Laçında  gördüm,  daha  sonra  bir  kosaya  da  NoraĢen  rayonun 

Qıvraq  kəndində  rast  gəldim.  Lakin  bu  üç  kosanın  heç  biri 

hələ  də  «Saçlı»dakı  Kosa  deyildir,  üç  kosa  mənə  ancaq 

zahirən material vermiĢdir. 

Bəs,  «Saçlı»dakı  kosanın  daxili  aləmi?  Qulluq  mərəzi, 

dolaĢıq imza yaratmaq həvəsi haradan gəlmiĢdir? Deməliyəm 

ki,  bu  bir  lopabuğ  kiĢidən,  bizim  raykomda  xidmət  edən,  bir 

çox  adamın  baĢına  ağıl  qoymaq  istəyən  bir  adamdan 

gəlmiĢdir». 

Yəni,  üç  kosadan,  bir  lopabuğdan  «Saçlı»dakı  Kosa 

düzəlmiĢdir.  Bütün  bu  dediklərimiz  belə  düĢünməyə  əsas 

vermir  ki,  bədii  yaradıcılıqda  yaradıcının  təxəyyül  fəaliyyəti 

heç  zaman  obyektiv  reallıqdan  uzaqlaĢa  bilməz.  Əgər  belə 

---