MahirəNərimanqızı
Yüklə 4,11 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Ümumi psixologiya. Psixologiya
107 107
107 107
107 107
107 107
107 qoyur. Beləliklə də, nəticə etibarı ilə uĢağın təxəyyül fəaliyyəti ümumən onun fəaliyyətinə bir ixtiyarilik gətirir. Təxəyyülün uĢaqlarda inkiĢafı onların oyunlarını daha mürəkkəb və davamlı edir. Psixoloqlardan V.S.Muxinanın tədqiqatlarına əsasən oyun 3-4 yaĢlı uĢaqlarda 10-15 dəqiqə, 5 yaĢlı uĢaqlarda 40-50 dəqiqə, 6-7 yaĢlı uĢaqlarda bir neçə saat davam edə bilir. UĢaqlarda oyun fəaliyyətinin bu Ģəkildə olan inkiĢafı onların təxəyyülünü də zahiri köməyə ehtiyacı olan bir fəaliyyətdən elementar Ģəkildə olsa da söz yaradıcılığını və bədii yaradıcılığı həyata keçirməyə imkan verən daxili bir fəaliyyətə çevirir. Bəzən yanlıĢ olaraq uĢağın oyun prosesində özünü göstərən fantaziyanın, necə deyərlər, «çox yüksəkdən uçuĢunu» uĢaqlarda təxəyyülün böyüklərə nisbətən daha çox inkiĢaf etməsi kimi qiymətləndirirlər. Əslində isə uĢaqlarda təxəyyülün inkiĢafı böyüklərə nisbətdə aĢağı səviyyədə olur. UĢağın həyat təcrübəsi çox az, bilikləri məhdud olduğundan o, bu və ya digər təxəyyül obrazını yaradarkən obyektiv varlığa xas olan qanunauyğunluqları nəzərə almır, həyatı reallığı pozur. Oyun prosesində uĢağın duyğuları, qavrayıĢı, hafizəsi və təfəkkürü inkiĢaf edir və bütün bunlar onun təxəyyül fəaliyyətinin də inkiĢafına səbəb olur. Getdikcə uĢağın təxəyyül fəaliyyəti keyfiyyət dəyiĢmələrinə uğrayır. Məsələn, 3-4 yaĢlı uĢağın oyununda müəyyən bir predmet baĢqa bir predmetin əvəzləyicisi kimi istifadə edilir. UĢaq kibrit qutusunu beĢik, kibritin dənələrini isə uĢaq, çağa kimi hesab edir və öz oyununu qurur. Göründüyü kimi burada əvəz edənin əvəz edilənə oxĢaması o qədər də vacib deyil. Lakin 5- 6 yaĢlı uĢaq heç zaman oxĢarlıq baxımından bu qədər bir- |