MahirəNərimanqızı

www.elmler.net

 - 

Virtual İnternet R

esurs M

ərkəzi

 

              Ümumi psixologiya. Psixologiya

 

140 

140 

Ģəraiti təxəyyüldə canlandırdıqda, görəcəyi iĢi daha yaxĢı icra 

edir. 

Təlim  prosesində,  eləcə  də,  tərbiyə  iĢində  müəllimlər, 

tərbiyəçilər  eləcə  də  valideynlər  uĢaqlarda  görəcəkləri  iĢlə 

bağlı  müsbət  xəyali  motivlər  yaratmaqla  onlara  psixoloji  

cəhətdən kömək edə bilərlər. 

 

 

IV.14.2. Ġradi iĢin quruluĢu 

 

Ġnsanın  iradəsi  məhz  fəaliyyət  prosesində  təzahür  edir. 

Psixoloji  planda  iradi  iĢ  fəaliyyətin  strukturuna  daxil  edilir. 

Ümumi  Ģəkildə  iradi  iĢi  proses  kimi  təhlil  etdikdə  onun  iki 

əsas  mərhələdən  ibarət  olduğunu  görə  bilərik;  1.  Zehni  və 

yaxud  intellektual  mərhələ;  2.  Ġcra  və  yaxud  əsas  iradi 

mərhələ. 

Zehni  mərhələ  tələbatın  dərk  olunması,  həvəs  və 

arzunun  əmələ  gəlməsi,  məqsədin  ayrılması,  motivlər 

mübarizəsi, qərar qəbulu və iĢin planlaĢdırması ilə xarakterizə 

olunur.  Qərarın  qəbulu  yəni  iĢin  hansı  Ģəkildə  icra  edilməsi, 

iradi  iĢin  quruluĢunda  mühüm  mərhələdir.  Həqiqi  iradi 

baĢlanğıc  iĢin  məhz  hansı  Ģəkildə  icra  edilməsi  haqqında 

qərarın qəbul edilməsində təzahür edir. 

Zehni  mərhələ,  xüsusən  onun  motivlər  mübarizəsi  və 

qərar  qəbulu  mərhələsində  təfəkkür  aktivləĢdirilir.  Ġradi  iĢin 

bir  elementi  risk  adlanır.  Risk  –  o  halda  iĢə  qoĢulur  ki, 

fəaliyyətin  nəticələrini  proqnozlaĢdırmaq  mümkün  olmasın. 

Səmərəli  risk,  mahiyyətinə  görə  çox  mühüm  iradi  keyfiyyət 

hesab olunur. 

Ġcra  mərhələsi  –  iradi  iĢin  psixoloji  məzmununu  açıb 

göstərən  mərhələ  hesab  olunur.  Zehni  mərhələ  iradi  iĢin  icra 

mərhələsi ilə tamamlanır. Elə insanın iradi keyfiyyətləri, ounn 

nə  dərəcədə  iradəli  olub-olmaması  məhz  ikinci  mərhələdə 

aĢkar olur. 

---