MahirəNərimanqızı

www.elmler.net

 - 

Virtual İnternet R

esurs M

ərkəzi

 

Ümumi psixologiya.

 

Psixologiya

 

 

205 

205 

205 

205 

205 

205 

205 

205 

205 

dövrlərini  müəyyənləĢdirməyə  imkan  verir.  Bu  fikrin 

tərəfdarları  hesab  edirlər  ki,  hər  bir  mərhələdə  inkiĢaf  səviy-

yəsini  Ģərtləndirən  əsas,  aparıcı  amillər  mövcuddur.  Bununla 

yanaĢı, fərdi xüsusiyyətlərindən asılı olmayaraq bütün uĢaqlar 

inkiĢafın hər bir mərhələsini, onlardan heç birini buraxmadan, 

qabağa qaçmadan keçirlər. 

Psixi inkiĢafın yaĢ dövrləri haqqında həmin konsepsiya 

psixoloji  ədəbiyyatda  özünə  geniĢ  yer  tapmıĢ  və  uĢaqların 

təlim-tərbiyəsində geniĢ istifadə olunan konsepsiyadır. 

Adətən  insan  bütün  həyatı  boyu  özünün  tələbatlarını 

ödəmək üçün bir çox fəaliyyət növlərindən istifadə edir. Lakin 

müəyyən  yaĢ  dövründə  həmin  fəaliyyət  növlərindən  biri 

digərlərinə  nisbətən  “əsas”,  “aparıcı”  fəaliyyət  növü  hesab 

olunur.  Əsas  fəaliyyət  növü  uĢağın  müəyyən  inkiĢaf 

mərhələsində  onun  tələbatlarını  ödəyən,  onun  psixi 

proseslərinin  və  Ģəxsiyyətinin  fərdi  psixi  xassələrinin  inkiĢa-

fını  Ģərtləndirən  fəaliyyət  növüdür.  UĢağın  əsas  fəaliyyət 

növünün  dəyiĢməsi  onun  yeni  yaĢ  mərhələsinə  keçməsini 

göstərən əsas amildir.  

D.B.Elkoninə görə uĢaq anadan olandan 17 yaĢa qədər 

olan dövrdə ardıcıl olaraq aĢağıdakı əsas fəaliyyət növlərindən 

istifadə  edir  və  buna  müvafiq  olaraq  yaĢ  dövrləri 

müəyyənləĢdirilir

1

: 

1) 

 

bilavasitə-emosional ünsiyyət; 

2) 

 

əĢyavi-manipulyativ fəaliyyət; 

3) 

 

rollu oyunlar; 

4) 

 

təlim fəaliyyəti; 

5) 

 

intim-Ģəxsi ünsiyyət; 

6) 

 

təlim-peĢə fəaliyyəti. 

Həmin əsas fəaliyyət növlərindən hansından istifadəyə 

                                                 

1

 Эльконин Д.Б. К проблеме периодизаüии психического развития в 

детском возрасте. Хрестоматия по возрастной и педагогической пси-

хологии. -М., 1981. стр.26. 

---