MahirəNərimanqızı

www.elmler.net
 - 
Virtual İnternet Resurs Mərkəzi
 
Ümumi psixologiya. Psixologiya 
97 
kontaktda 
olan 
dillərin səs və intonasiya fərqinin 
gözlənilməməsi nəticəsində baĢ verir. Belə ki, çoxdillilik 
ünsiyyət Ģəraitində interferensiyaya ən çox nitq səsləri məruz 
qalır. Lakin ana dili ilə öyrənilən ikinci dilin prosedik sistemini 
tutuĢdurduqda məlum olur ki, ana dilinin prosedik 
xüsusiyyətləri xarici dillərin tələffüz normalarına ciddi təsir 
göstərir və nəticədə bir sıra interferensiya tipli səhvlər ortaya 
çıxır. Azərbaycan dilinin prosedik xüsusiyyətlərindən irəli 
gələn interferensiya tipli səhvləri əsasən aĢağıdakı Ģəkildə 
qruplaĢdırmaq olar: 
1.
söz vurğusunun təbiətindən, lokallığından və 
dərəcəsindən irəli gələn səhvlər:
a) söz daxilində vurğusuz mövqedə saitlərin kompressiya 
dərəcəsinin azalması; 
b) barabərsəviyyəli və ikinci dərəcəli vurğunun 
zəifləməsi, yaxud tamamilə düĢməsi; 
v) sözlərin sonunun nisbətən qüvvətli tələffüz edilməsi 
meyli. 
2.
Cümlə vurğusunun təbiətindən və distribusiyasından 
irəli gələn səhvlər: 
a) köməkçi nitq hissələrində saitlərin kompressiya 
dərəcəsinin azalması qüvvətli tələffüz edilməsı;
b) ritmik qrupların sonunda əvvəlkinə nisbətən tələffüzün 
dəyiĢməsi; 
v) Azərbaycan dilinə məxsus zəif aksentuasiyaya uygun 
nitqin ucalığının azalması; 
q) xarici nitqə məxsus aydın, dəqiq, vurğulu-vurğusuz 
ritm tipi, ahəstə uzadılmıĢ heca ritm tipi ilə əvəz edilməsi. 
3.
Azərbaycan dilinin zəif aksentuasiyası nitqin tipinə, 
nüvə tonları, Ģkalaların tonal səviyyəsinə və istiqamətinə ciddi 
təsir edir və s. 
Çoxdillilik 
Ģəraitində 
təmasda 
olan 
dillərin 
mənimsənilməsində 
fonetik 
interferensiya 
ilə 
yanaĢı