MahirəNərimanqızı

www.elmler.net

 - 

Virtual İnternet R

esurs M

ərkəzi

 

            Faiq Ələkbərov              Milli ideologiya probleminə tarixi-fəlsəfi baxış (II hissə) 

423 

sərhədləri  məsələsinə  dair  erməni  milli  şurası  ilə  apardıqları 

danışıqların nəticələri barədə məruzə etmişdir. Xoyski məruzəsini 

Erməni  federasiyasının  yaradılması  üçün  onlara  siyasi  mərkəz 

lazım 

olduğunu, 

Aleksandropolun 

(Gümrü) 

Türkiyəyə 

keçməsindən  sonra  belə  mərkəzin  yalnız  İrəvan  ola  biləcəyi 

haqqında  məlumat  verdikdən  sonra  İrəvanın  ermənilərə  güzəştə 

gedilməsinin  zəruri  olduğunu  bildirmişdir.  Xəlil  bəy  Xasməm-

mədov,  Məmməd  Yusif  Cəfərov,  Əkbər  Ağa  Şeyxülislamov, 

Məhəmməd  Məhərrəmov  bu  məsələ  üzrə  çıxış  edərək,  İrəvanın 

ermənilərə güzəştini tarixi zərurət, labüd bədbəxtlik adlandırdılar. 

Bu  məsələ  üzrə  səsvermə  nəticəsində  28  şura  üzvündən  16-sı 

İrəvanın güzəşt edilməsinin lehinə, 1 nəfər əleyhinə səs vermiş, 3 

nəfər bitərəf qalmışdır (protokolda belə göstərilmişdir). Beləliklə, 

Azərbaycan Milli Şurası İrəvanın Ermənistana güzəştə gedilməsi 

haqqında qərar qəbul etmişdir» [36

b

, 57].  

Yeri  gəlmişkən,  bütün  bunlardan  çıxış  edilərək  «İrəvanın 

ermənilərə  güzəştə  gedilməsi»  məsələsində  Rəsulzadə  ilə  yanaşı 

Fətəli Xan Xoyski də hədəf kimi götürülür. Çünki F.X.Xoyskinin 

baş  nazir  olduğu  dövrdə,  onun  da  razılığı  və  birbaşa  iştirakı  ilə 

İrəvan  Ermənistana  güzəşt  gedilmişdir.  Bu  məsələni  də  Milli 

Şurada  Xoyski  səsləndirmişdir.  Çünki  Xoyski  bir  tərəfdən  Milli 

Şuranın  İcraiyyə  Komitəsinin  sədri,  digər  tərəfdən  Azərbaycan 

Cümhuriyyətinin  baş  naziri  idi.  Ermənilər  də  bu  təkliflərini  ilk 

növbədə, ona bildirmişdilər. Bu mənada, Xoyski bir növ məcburi 

olaraq  Milli  Şurada  belə  bir  məruzə  ilə  çıxış  etməyə  məcbur 

olmuşdu.  

Bütün  bunlarla  yanaşı,  qeyd  etmək  lazımdır  ki,  «İrəvanın 

Ermənistana  güzəştə  gedilməsi»  məsələsi  müəyyən  şərtlər 

əsasında reallaşmışdır. Bu da ondan ibarət idi ki, İrəvan xanlığının 

və  onun  paytaxtının  Ermənistana  güzəşti  müqabilində  ermənilər 

---