Mahsulot (ish, xizmatlar) tannarxini kalkulyatsiya qilish Kalkulyatsiyaning tamoyillari, ob‟ekti va usullari

Alohida hisoblash - bu boshqaruv va moliyaviy hisobda schyotlarni alohida ochishni ko’zlovchi hisob tizimi bo’lib, bu holda xarajatlar schyotlariga moliyaviy muomalalar haqida yozuvlar qilinmaydi.

SHartnoma bo’yicha tannarx kalkulatsiyasi - ishlab chiqarilishi uzoq siklli bo’lgan yirik buyumlarni hisobga olish va kalkulatsiya qilish tizimi hisoblanadi.

Jarayonli, buyurtmali tannarx hisoblash usullari (davomi)

• 
  Hisobot sanasiga bo’lgan foyda quyidagi formula bilan hisoblanadi:
  

Foyda

=

Ko’zda tutilgan foydaning 2/3 qismi

x

Buyurtmachidan olingan summalar Topshirilgan ishlarning qiymati

Ko’zda tutilgan foyda

=

Topshirilgan ishlarning qiymati

-

Topshirilgan ishlarning tannarxi

-

Ko’zda tutilmagan xarajatlarning zaxirasi

«Standart kost» va «Direkt kosting» usullari

Me’yor-standartlarni ishlab chiqish, ishlab chiqarishning boshlanishigacha standart kalkulatsiyalarni tuzish va to’plam sifatida tizimlashgan standartlardan chetga chiqishlarni ajratish bilan haqiqiy xarajatlarning hisobi "standart-kost" tizimi nomini oldi.

"Standart"- mahsulot birligini ishlab chiqarish uchun kerak bo’lgan moddiy va mehnat xarajatlarining miqdori yoki mahsulot, xizmat, ish birligini ishlab chiqarish uchun oldindan hisoblab chiqilgan moddiy va mehnat xarajatlarini; "kost"- mahsulot birligini tayyorlash uchun ishlab chiqarish xarajatlarining pul ko’rinishini aks ettiradi.

Standart-kost tizimining ustunliklari quyidagilardan iborat:

• 
  ishlab chiqarish va buyumlarning realizatsiyasi bo’yicha kutiladigan xarajatlar haqidagi ma’lumot bilan ta’minlash;
  
• 
  mahsulot birligining oldindan hisoblab chiqilgan tannarxi asosida narxni o’rnatish;
  
• 
  me’yorlardan chetga chiqishlar va ularning vujudga kelish sabablarini ko’rsatib daromad va sarflar haqidagi hisobotni tuzish.